Page 9 - DHIS101_HISTORY_OF_ANCIENT_INDIA_UPTO_1000_A.D_PUNJABI

Íz≈⁄∆È Ì≈ Á≈ «¬«Â‘≈√

È؇ È∂ «’‘≈ Ú∆ ˛ «’ “Ô±È≈È, «Ó√, ØÓ √Ì «Ó‡ ◊¬∂ «‹æÊØ∫, ’πfi ◊æÒ ˛ «’ ‘√Â∆ «Ó‡≈™Á∆ È‘∆∫ √≈‚∆Õ” Ì≈Ú
Ô±È≈È, «Ó√ ¡Â∂ ØÓ ¡≈«Á Á∂Ùª «Úæ⁄ «‹È∑ª Ó‘≈È Íπ≈‰∆¡ª √ß√«¥Â∆¡ª Á≈ «Ú’≈√ ‘Ø«¬¡≈ √ß√«¥Â∆¡ª ÈÙ‡
‘Ø ◊¬∆¡ª, ¿πÈ∑ª Á∆ ‘Ø∫Á ÷ÂÓ ‘Ø ◊¬∆ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ √Ê≈È ”Â∂ ¡«‹‘∆¡ª ÈÚ∆¡ª √ß√«¥Â∆¡ª √Ê≈«Í ‘Ø ◊¬∆¡ª
«‹È∑ª Á≈ Íz≈⁄∆È √ß√«¥Â∆¡ª È≈Ò ’ج∆ √ÏßË È‘∆∫ ˛ Í √ß√≈ «Úæ⁄ «√Î Ì≈ ‘∆ ¡«‹‘≈ Á∂Ù ˛ «‹√ Á∆
Íπ≈‰∆ √ß√«¥Â∆ ÈÙ‡ È‘∆∫ ‘ج∆ ¿π‘ ¡æ‹ Ú∆ ¡≈͉∂ √z∂Ù· Ó±Òª Á∂ È≈Ò «‹¿»∫Á∆ ˛Õ Ùz∆Ó≈È «¬’Ï≈Ò Á≈ ’«‘‰≈
˛ «’ Ì≈ Á∆ ‘√Â∆ ¡Â∂ Í«‘⁄≈‰ ÈÙ‡ È≈ ‘Ø √’‰ Á∂ Ó±Ò «Úæ⁄ ˜±∆ ’πfi √∂zÙ· Âæ ÓΩ‹±Á ‘ÈÕ «¬«Â‘≈√
Á∂ «Ú«Á¡≈Ê∆ Á∂ Ò¬∆ «¬È∑ª √z∂Ù· Ó±Òª ¡Â∂ Âæª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ Ï‘π ˜±∆ ˛ È‘∆∫ ª Ì≈ Á≈ Ì≈ Á∂ ±Í
«Úæ⁄ ¡«Ë¡ÀÈ È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ¡Â∂ «¬‘ ¡«Ë¡ÀÈ Íz≈⁄∆È Ì≈ Á∂ «¬«Â‘≈√ È≈Ò ‘∆ √ßÌÚ ˛Õ ÂΔ√≈, «¬‘
’∂ÚÒ Íz≈⁄∆È Ì≈Â∆ √ß√«¥Â∆ Á∆ ‘∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ ˛ «’ «¬‘ ÓÈπæ÷ ˘ ÌΩ«Â’ ¡Â∂ ¡«Ë¡≈«Ӓ ÁØÚª Â∑ª Á∂ √πæ÷
Á∂‰ Á∆ √ÓæÊ≈ æ÷Á∆ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ ÓÈπæ÷ Á≈ √ÚÍæ÷∆ «Ú’≈√ ’È Á∆ √ÓæÊ≈ æ÷Á∆ ˛Õ «¬√ Á∆ ¤Â ¤≈«¬¡≈
«Úæ⁄ Ì≈ «¬’ Í≈√∂ “√ØÈ∂ Á∆ «⁄Û∆” ’‘≈™Á≈ ‘À ¡Â∂ Á±√∂ Í≈√∂ «ÚÙÚ ◊π± Á≈ ¡‘πÁ≈ Íz≈Í ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ ⁄ΩÊ≈,
Ì≈ Á∆ Íz≈⁄∆È √ß√«¥Â∆ √ß√≈ «Úæ⁄ ÙªÂ∆ √Ê≈«Í ’È Á∆ √ÓÊ≈ æ÷Á∆ ˛ «’™«’ «¬√ È∂ √≈∂ √ß√≈ ˘
Â∂ √Ó≈‹ ˘ «¬’ Í«Ú≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Á∂«÷¡≈ ˛ ¡Â∂ Ì≈ Ú≈√∆¡ª ˘ «¬√ «Ï‘Â Í«Ú≈ Á∆ √πæ÷-√«ÓÃË∆
Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆ ÔÂÈ ’È Á∆ Íz∂‰≈ «ÁßÁ∆ ˛Õ «¬√ ’≈È «¬æÊ∂ Á∂ ÒØ’ª È∂ √ß√≈ Á∂ ÒØ’ª ˘ √∂zÙ· ω≈¿π‰ Á≈
Ó‘≈È ¿πÍ¥Ó ’∆Â≈Õ
√Ú-ÓπÒª’‰ (self Assessment)

÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks):
A. √ß√≈ Á≈ «√Î «¬’ ¡«‹‘≈ Íz≈⁄∆È Á∂Ù «‹√ È∂ ÓÈπæ÷ ˘ √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª √æ«Ì¡≈ ¡Â∂ √ß√«¥Â
ω≈«¬¡≈.......................
B. Ô±È≈È, «Ó√, ØÓ √Ì «Ó‡ ◊¬∂ «¬æÊØ∫, ’πfi ◊æÒ «¬‘ «’ ‘√Â∆ «Ó‡≈™Á∆ È‘∆∫ √≈‚∆ ...................
Á≈ ’ÊÈ ˛
C. .................˘ «¬«Â‘≈√ Á≈ «ÍÂ≈ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
¿πÍØ’Â ◊π‰ª È≈Ò Ôπ’ Ì≈ Á∆ Ó‘≈È Íz≈⁄∆È √ß√«¥Â∆ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ¡√∆∫ Íz≈⁄∆È Ì≈ Á∂ «¬«Â‘≈√ Á∂
¡«Ë¡ÀÈ Á∂ Ó‘æÂÚ Á≈ ¡≈’ÒÈ ’ √’Á∂ ‘ªÕ «¬√ ¡«Ë¡ÀÈ Á∂ ¡«‘√≈√ «Úæ⁄ Ì≈ Á∂ «Ú«Á¡≈Ê∆ «¬‘ ‹≈‰
‘∆ È‘∆∫ √’Á∂ «’ ¿πÈ∑ª ˘ «’√ Ó‘≈È √ß√«¥Â∆ Á∆ «Ú≈√ Íz≈Í ˛Õ «¬√ ¡«Ë¡ÀÈ È≈Ò «Ú«Á¡≈Ê∆ «Úæ⁄
Ì≈ Á∆ ◊ΩÚÙ≈Ò∆ √Ã∂Ù· √ß√«¥Â∆ ¡Â∂ ÍzßÍ≈ ÍzÂ∆ ¡≈ÂÓ«ÚÙÚ≈√ ‹≈«◊z ‘ØÚ∂◊≈Õ ¡ß◊∂˜ª ÚæÒØ∫ Ì≈ Á∂
«¬«Â‘≈√ ˘ ÔØ‹È≈ͱÚ’ ÂØÛ-ÓØÛ ’∂ «¬√ Â∑ª æ«÷¡≈ «◊¡≈ ˛ «‹√ È≈Ò Ì≈Â∆ «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª «Úæ⁄ ‘∆‰Â≈
Á∂ Ì≈Ú ÍÀÁ≈ ‘؉ ¡Â∂ ¿π√ Á≈ ÍΩ±Ù ÈÙ‡ ‘Ø ‹≈Ú∂Õ Ì≈ Á∂ ◊ΩÚÙ≈Ò∆ Íz≈⁄∆È «¬«Â‘≈√ Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ ÈªÒ Ì≈Â∆
«Ú«Á¡≈Ê∆¡ª «Úæ⁄ Ó‘≈È ’ßÓ ’È Á∆ Íz∂‰≈ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛ ¡Â∂ Ì≈ Á∂ Íz≈⁄∆È ◊ΩÚ ˘ ÍπÈ ÍzÂ∆Ù·Â
’È Á∆ ¿πÓ∆Á ‹◊≈¬∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ

A.A Íz≈⁄ΔÈ Ì≈ÂΔ «¬«Â‘≈√ Á∂ √ØÂ
(the sources of Ancient indian History)

Ì≈ «¬’ Íz≈⁄∆È Á∂Ù ˛Õ ’¬∆ Ì≈ÂΔ «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ ¡Èπ√≈ Ì≈ Á∆ √«Ìæ¡Â≈ √ß√≈ Á∆ Íπ≈‰∆ √æ«Ì¡Â≈ ˛Õ
Ì≈ Ú≈√∆¡ª È∂ ‹∆ÚÈ Á∂ ‘∂’ Í«‘Ò± ”Â∂ «Ú⁄≈ ’∆Â≈ ¡Â∂ «Ò÷‰-’Ò≈ «Úæ⁄ Í≈ß◊ ‘؉ Á∂ ’≈È ¿πÈ∑ª
È∂ ’≈Ú, ÁÙÈ, ’Ò≈, «Ú«◊¡≈È ¡Â∂ ‘Ø «Ú«Ù¡ª ”Â∂ √z∂Ù· ◊zßʪ Á∆ ⁄È≈ ’∆Â∆∂Õ «ÚÁ∂ÙΔ «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ «Ú⁄≈
¡Èπ√≈ Ú∆ Ì≈Â∆ √æ«Ì¡Â≈ «Ó√, Ó∂√ØÍ؇≈Ó∆¡≈ ¡Â∂ ⁄∆È ¡≈«Á Íz≈⁄∆È √æ«Ì¡≈Â≈Úª Á∂ «¬«Â‘≈√ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈
Íπ≈‰≈ ˛Õ Ì≈ Ú◊∂ Íz≈⁄∆È √æ«Ì¡≈ Á∂Ù «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ «Ú«Ù¡ª Á∂ ÍzÂæ÷ «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ «‘ßÁ∂ ‘ج∂ Ú∆ «¬æÊ∂
Á≈ ¥ÓÏæË ÍzÓ≈«‰’ «¬«Â‘≈√ È‘∆∫ «Ò«÷¡≈ «◊¡≈, «¬‘ √Ë≈‰ ˛≈È∆‹È’ ’È Ú≈Ò∆ ◊æÒ ÍÂ≈ Òæ◊Á∆
˛Õ ’πfi «ÚÁ∂Ù∆ «¬«Â‘≈√’≈ª È∂ ª «¬æÊØ∫ Âæ’ ’«‘ «ÁæÂ≈ ˛ «’ Íz≈⁄∆È Ì≈ Ú≈√∆¡ª «Úæ⁄ «¬«Â‘≈√’ ⁄∂ÂÈ≈
(Historical Sense) Á≈ ¡«‘√≈√ √∆Õ «¬√ È≈Ò «¬‘ ÈÂ∆‹≈ ’愉≈ Ú∆ √Ì ÂØ∫ ¡‰¿π«⁄ ˛ «’ Íz≈⁄∆È Ì≈Â

2 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY