Page 213 - DPOL101_Political Theory

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ √Ú ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks):
A. √Ó≈«‹’ «È¡≈ ¿π√ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √øÌÚ È‘ƒ ‘Ø √’Á≈, «‹æÊ∂ ÒØ’ª «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈Â ∂ ....................
¡øÂ ˛Õ
B. Íë’Â∆ È∂ .............. Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ÓÈπæ÷ª «Úæ⁄ ’ج∆ Úø‚ È‘ƒ ’∆Â∆ ˛Õ

C. √Ó≈«‹’ «È¡≈ Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ Ò¬∆ «¬‘ ˜»∆ ˛ «’ ∂ .............. Á∂ «‘ª Á∆ æ«÷¡≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂Õ

AA.A.A √Ó≈«‹’ «È¡≈ Á∂ «ÚÙ∂ «Úæ⁄ ¡øÏ∂‚’ Á∂ «Ú⁄≈ (Ambedkar’s View on Social Justice)
‚≈. Ì∆Ó ≈˙ ≈Ó ‹∆ ¡øÏ∂‚’ (Ï≈Ï≈ √≈«‘Ï ¡øÏ∂‚’) (AHIA-AIEF) ¡≈Ëπ«È’ Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’, «⁄øÂ’,
ÏπæË∆‹∆Ú∆, Ó≈ÈÚ≈Á∆, Á«Òª Á∂ Ó√∆‘≈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «È¡≈ Á∂ √øÿÙÙ∆Ò ÔØË≈ √È, ¿π‘ Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È Á∂
ÍÃÓπæ÷ «ÈÓ≈Â≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ Ú∆ ‹≈‰∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
¿πÈ∑ª È∂ «‘øÁ»¡ª «Úæ⁄ È∆Ú∆¡ª ÓøÈ∆¡ª ‹≈‰ Ú≈Ò∆¡ª ‹≈Â∆¡ª ˘ √ø◊«·Â ’’∂ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ «È¡≈
«‘ √øÿÙ ’È Á∂ Ò¬∆ ÍÃ∂« ’∆Â≈Õ ¡≈Í ÷πÁ È∆Úƒ ‹≈ (Ó‘≈) ‹≈Â∆ «Úæ⁄ ‹ÈÓ ÒÀ ’∂ ¿πÈ∑ª È∂ «ÈøÂ
√øÿÙ ¡Â∂ ¡≈ÂÓ «ÚÙÚ≈√ Á∂ ˜Ø ”Â∂ ¿πµ⁄ «√æ«÷¡≈ ‘≈«√Ò ’∆Â∆Õ ‹≈Â∆Ú≈Á ¡Â∂ ¤»¡≈¤»Â Á∂ ’≈‰ Ï⁄ÍÈ ÂØ∫
‘∆ ¿πÈ∑ª ˘ ¡ÍÓ≈È ¡Â∂ Â√∆«‘¡ª Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’È≈ «Í¡≈, «‹√ Á≈ ÍÃÌ≈Ú Ï≈¡Á «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª Á∂ «Ú⁄≈ª ”Â∂
ÍÀ‰≈ √πÌ≈«Ú’ ˛Õ ’ØÒøÏ∆¡≈ «ÚÙÚ «Ú«Á¡≈Ò≈ «Úæ⁄ ¿πµ⁄ «√æ«÷¡≈ ◊둉 ’Á∂ ‘ج∂ ¿πÈ∑ª È∂ √Ó≈ÈÂ≈ Á∂ «ÚÚ‘≈
Á≈ ¡ÈπÌÚ ’∆Â≈ ‹Ø Ì≈ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª Ò¬∆ ÓÈ∑≈ √∆Õ ¡Ï≈‘Ó «Òø’È ¡Â∂ Ú≈«Ùø◊‡È Á∂ «Ú⁄≈ª Á≈ Ú∆ ¿πÈ∑ª
”Â∂ ‚»øÿ≈ ÍÃÌ≈Ú «Í¡≈Õ ¿π‘ ’Ï∆ Á∆ Ì◊Â∆ λÒ∂ Á∂ √Ó≈‹ √πË≈ ¡Â∂ √≈Ï» Ó‘≈≈‹ Á∂ ÏÃ≈‘Ó‰Ú≈Á Á∂ «ÚπæË
√øÿÙ ÂØ∫ Ú∆ ÍÃÌ≈«Ú √ÈÕ ¡øÏ∂‚’ «Ú⁄≈Ë≈≈ ”Â∂ ÒØ’ÂøÂ, √Ó≈ÈÂ≈, √ÚÂøÂÂ≈ «¬’ Ì≈Â∆ Ì≈Ú Á∂
Ï≈¡Á «Ú⁄≈ª Á≈ ÍÃÌ≈Ú √ÍÙ‡ »Í È≈Ò «Á÷≈¬∆ «ÁøÁ≈ ˛Õ ¡≈͉∂ ¡Ó∆’∆ ÍÃÌ≈Ú Á∂ ÁΩ≈È ¿π‘ ø◊-Ì∂Á Á∆
È∆Â∆ Á≈ «ÚØË ’È Ú≈Ò∂ ADÚƒ √ØË ÂØ∫ ÚË∂∂ ÍÃÌ≈«Ú ‘ج∂ √È, «¬√ È≈Ò ¿πÈ∑ª ˘ Ì≈ Á∂ Á«Òª Á≈ ¿πË≈
’È «‘æ √øÿÙ ’È Á∆ ÍÃ∂‰≈ «ÓÒ∆Õ ¿πÈ∑ª Á≈ Óøȉ≈ √∆ «’ Á«Òª ˘ √ÚÂøÂ ‹∆ÚÈ «‹¿»‰ Ò¬∆ √‘∆
ω≈¿π‰ «Úæ⁄ ÓÈ Áπ¡≈≈ «ÈÙ«⁄ «ÈÔÓ È‘ƒ, ÏÒ«’ √ø«ÚË≈«È’ √πæ«÷¡≈ Á∂ ¿πÍ≈¡ ‘∆ √‘≈«¬’ ‘؉◊∂Õ ¿πÈ∑ª
Áπ¡≈≈ «Ò÷∆¡ª ◊¬∆¡ª ¡È∂’ª Ò∂÷ª «Úæ⁄ “‹≈ÂΔ ÍÃÊ≈” Á≈ ¿πÈÓ»ÒÈ (Annihilation of caste), “Ù»Á ’Ω‰ √È”
(Who were the shudras?) ‹ª “ÈΔÚΔ¡ª ‹≈ª” (The untouchable) √Ó≈«‹’ «È¡≈ Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª Á≈
Ó‘æÂÚÍ»È ÔØ◊Á≈È Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

«‘øÁ» √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ :ÚÈ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ÷ø‚È
¡øÏ∂‚’ √Ó≈«‹’ ¥ªÂ∆’≈∆ √È, ¿π‘ «‘øÁ»¡ª, «ÚÙ∂Ù’ ÏÃ≈‘Ó‰ª Á∂ ‘æÊØ∫ ¡ÍÓ≈«È ‘؉ Ú≈Ò∂ Á«Ò Ú◊
Á∂ ¿πË≈’ √ÈÕ ¿πÈ∑ª È∂ Á«Ò √ÓπÁ≈«¬ ˘ È’≈È ¡Â∂ ¡Ë∆È◊∆ Á∂ ¿π√ ÁÒÁÒ «Úæ⁄Ø∫ ¿πÌ≈«¡≈, «‹√ «Úæ⁄
ËÓ Á∂ ·∂’∂Á≈ ÏÃ≈‘Ó‰ª È∂ ¿πÈ∑ª ˘ Î√≈ «ÁæÂ≈ √∆Õ «ÂÒ’ Á∆ Â∑ª Á≈ Óøȉ≈ √∆ «’ ‘∂’ ˘ ¡≈͉∂ ¡«Ë’≈
Ò¬∆ √øÿÙ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛, ¡«Ë’≈ Á≈È «Úæ⁄ È‘ƒ «ÁæÂ∂ ‹ªÁ∂Õ «¬√∂ ÍÃ’≈ ‘∂’ ˘ √Ê≈«Í √Ó≈«‹’ √ø⁄È≈
∆Â∆-«Ú≈˜ª, «ÚÙÚ≈√ª ¡Â∂ «ÚÚ‘≈ª Á∂ «ÚπæË ÒÛÈ≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ
¡≈͉∂ Íë√æË ¥Â∆ “ÙπæË ’Ω‰ √È”? «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª È∂ ÓÈ» Áπ¡≈≈ «È«ÁzÙ‡ ÚÈ-«ÚÚ√Ê≈ ˘ ¡Ú√∆’≈ ’ «ÁæÂ≈Õ
¿πÈ∑ª È∂ Ú∂Áª «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ⁄Âπ ÚÈ-«ÚÚ√Ê≈ Á≈ ÷ø‚È ’∆Â≈, «‹√ «Úæ⁄ ÏÃ≈‘Ó‰ª Á∆ ÂπÒÈ≈ ÓÈπæ÷ Á∂ Ó»ø‘ È≈Ò
÷Â∆ Á∆¡ª Ï≈Úª ÂØ∫, Ú∂√Ú≈ Á∆¡ª ‹ø◊ª ÂØ∫ ¡Â∂ Ù»Áª Á∂ Í≥◊ª «Úæ⁄ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ «¬‘ «√˪ ¡√Ó≈ÈÂ≈ Á≈
«⁄øÈ∑ ˛Õ
¿πÈ∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ ÚÈ-«ÚÚ√Ê≈ ”Â∂ ¡Ë≈« «‘øÁ» √Ó≈‹ ÙØÙ‰ ¡Â∂ ¡√Ó≈ÈÂ≈ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÁøÁ≈ ˛Õ È∆Úƒ ‹≈Â,
∂
π
Ã
Ã
æ
π
Ø
Ú◊ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ ¿ÂÍÂ∆ ˛Õ «¬√ «ÚÚ√Ê≈ «Ú⁄ Ï≈‘Ó‰ª ˘ ¿µ⁄ √Ê≈È Í≈Í ˛ ¡Â È∆Úƒ ‹≈ ˘ ÙÙ‰ ¡Â∂
∂
Ø
æ
∂
æ
∂
π
π
æ
À
‘ ÓÙ«’Òª Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’È≈ Í∫Á≈ ˛ ¡Â È∆Úƒ ‹≈ Á ‘Ò ¡Â Ì≈Â∆ √Ó≈‹ «Ú⁄ √Ë≈ Á≈ «¬’ ‘∆ ‘Ò ˛ «’
ÚÈ-«ÚÚ√Ê≈ Á≈ ı≈ÂÓ≈ ’ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂Õ ¡øÏ∂‚’ «¬√ ÎÀ√Ò∂ ”Â∂ Í‘πø⁄∂ «’ «‘øÁ» √Ó≈‹ «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈ √øÌÚ È‘ƒ
æ
π
π
∑
˛Õ «¬√ ’≈‰ ‹ÒÁ∆ ‘∆ ¿Èª È «‘Á ËÓ Á≈ «Â¡≈◊ ’’ ÏË ËÓ √Ú∆’≈ ’ «Ò¡≈ √∆Õ
∂
∂
»
∂
ø
206 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY