Page 241 - DPOL101_Political Theory

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ √Ó≈«‹’-¡≈«Ê’ Ï≈ÏÂ≈ «¬‘ Óø◊ ’Á∆ ˛ «’ ‹∆ÚÈ ˘ √πæ÷Á≈¬∆, √ÈÓ≈È Í»È ¡Â∂ ¿πµÈ ω≈¿π‰ Á∂
√≈ËÈ ◊∆Ï ¡Â∂ Úªfi∂ Ú◊ª ˘ ¿πÍÒæÏË ’Ú≈¬∂ ‹≈‰, ¿πÈ∑ª Á∆ Ó‹Ï»∆ ¿πÈ∑ª Á∂ ÙØÙ‰ (Exploitation) Á≈
’≈‰ È≈ ω ‹≈Ú∂Õ

√Ó≈«‹’-¡≈«Ê’ Ï≈ÏÂ≈ Á∂ «Ú⁄≈ È∂ ‘∆ ¡≈Ëπ«È’ ≈‹ ˘ ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ (Welfare State) Á≈ »Í Á∂
«ÁæÂ≈ ˛Õ ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ ¡Ó∆ Ú◊ª ”Â∂ Ì≈∆ ’ Ò◊≈ ’∂ ¿πÈ∑ª ’ØÒØ∫ ¡«‹‘∆¡ª √Ó≈«‹’ √∂Ú≈Úª (Social
Services) Á≈ ÍÃÏøË ’Á≈ ˛, «‹√ Á≈ Ò≈Ì Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ ◊∆Ï Ú◊ª ˘ ÍÃ≈Í ‘Ø √’∂Õ ≈‹ ÚæÒØ∫ ‹È √Ë≈‰ Ò¬∆
«√æ«÷¡≈, «√‘Â, ؘ◊≈, ¡≈≈Ó ÿ ¡Â∂ √√Â∂≈ ¡≈¿π‰-‹≈‰, ¡È≈‹, ¬∆∫ˉ ¡≈«Á Á∆ «ÚÚ√Ê≈ √Ó≈«‹’-
¡≈«Ê’ Ï≈ÏÂ≈ Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ’πfi ÔÂÈ ‘ÈÕ ¿πÁÔØ◊ª «Úæ⁄ ’øÓ Á∆¡ª ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª «ÈÔÓ, «È¿»ÈÂÓ Ó˜Á»∆,
’øÓ Á≈ Óπ¡≈Ú˜≈ (Workmen’s Compensation) “«ÏË ¡Ú√Ê≈, Ïπ„≈Í≈ ÍÀÈÙÈ ¡≈«Á √Ó≈«‹’-¡≈«Ê’
Ï≈ÏÂ≈ ˘ ÏÛ∑≈Ú≈ «ÁøÁ∆ ˛Õ √ø÷∂Í «Úæ⁄ “√Ó≈«‹’-¡≈«Ê’ Ï≈ÏÂ≈” Ï≈˜≈ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ È≈Ò ÍÀÁ≈ ‘؉
Ú≈Ò∂ ¡√øÂπÒÈ ˘ √πË≈‰ Á≈ √≈ËÈ ˛Õ

AC.B.A √ÚÂøÂÂ≈ ¡Â∂ Ï≈ÏÂ≈ (Liberty and Equality)
∂
ø
»
∂
∂
‹Á ¡√ƒ √ÚÂÂÂ≈ ¡Â Ï≈ÏÂ≈ Á √ÏË∆ ⁄⁄≈ ’Á ‘ª, ÂÁ «¬‘ Á÷‰≈ ˜∆ ˛ «’ ¡√ƒ √ÚÂÂÂ≈ Á∆
ø
∂
ø
«’‘Û∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ˘ Ï≈ÏÂ≈ ˘ «’‘Û∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Á∂ È≈Ò «ÓÒ≈ ‘∂ ‘ª?
√ÚÂøÂÂ≈ ¡Â∂ Ï≈ÏÂ≈ «¬’-Á»√∂ Á∂ Í»’ Âæª Á∂ »Í «Úæ⁄
(Liberty and Equality as Complementary Principles)
√ÚÂøÂÂ≈ Á≈ «√˪ “ÓÈπæ÷ ÁΔ √ÚÂøÂÂ≈” (Freedom of Man) «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ’Á≈ ˛, Á»√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄,
√ÚÂøÂÂ≈ ª ‘∆ √≈«Ê’ ˛, ‹Á ¿π√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ √≈∂ ÓÈπæ÷ª Á∆ “Ï≈Ï √ÚÂøÂÂ≈” (Equal Freedom)
ŒÁ∂ »Í «Úæ⁄ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂, ¡◊ «¬’ ÓÈπæ÷ Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ (Freedom) Á»√∂ Á∆ ÍÃÂøÂÂ≈ (Unfreedom) ω
‹≈Ú∂ ª ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ √ÚÂøÂÂ≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á∂ «ÚπæË ‘ØÚ∂◊∆, ¡◊ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ ’Ó˜Ø Á∆
√ÚÂøÂÂ≈ ˘ ÈÙ‡ ’ Á∂Ú∂, ¡◊ Â∂˜ Â≈ «Ú¡’Â∆ Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ «√æË∂-√≈Ë∂ «Ú¡’Â∆ Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ ˘
¡≈͉∂ ‹≈Ò «Úæ⁄ Î√≈ Á∂Ú∂, ¡◊ ¡Ó∆ Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ ◊∆Ï Á∆ Ó‹Ï»∆ ω ‹≈Ú∂ ª √ÚÂøÂÂ≈ Á≈ «√˪Â
‘∆ «Ú¡Ê ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬‘ «Ú⁄≈ √ÚÂøÂÂ≈ ”Â∂ Â’√ø◊ ÍÃÂΔÏøË (Reasonable Restraints) Ò◊≈¿π‰ Á∆
Óø◊ ’Á≈ ˛ ª «’ «¬’ «Ú¡’Â∆ Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ Á»√∂ «Ú¡’Â∆ Á∆ ¿π‘∆ √ÚÂøÂÂ≈ Á∂ Ó≈◊ «Úæ⁄ π’≈Ú‡
È≈ ‘ØÚ∂Õ ÓÂÒÏ «¬‘ «’ ÓÀ∫ ¡≈͉∆ √ÚÂøÂÂ≈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò «’√∂ ‘Ø Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ ˘ ÈÙ‡ ’È Ò¬∆ È‘ƒ
’ª◊≈Õ Á∂÷‰≈ «¬‘ ˛ «’ √æ«Ì¡’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √≈‚∂ ÍÃøÍ≈◊ √Ïø˪ ˘ «ÈÙ«⁄ »Í «Úæ⁄ ’È Ò¬∆ «¬√ «ÈÔÓ
˘ «’æÊØ∫ Âæ’ Ò≈◊» ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛?
√ÚÂøÂÂ≈ Á»√«¡ª Á∆ √ÚÂøÂÂ≈ ÍÃÂ∆ √ÈÓ≈È Á∆ Óø◊ ’Á∆ ˛Õ ¡≈«ÁÚ≈√∆¡ª Á∂ √Ó≈«‹’ √ø◊·È Á∂ √ÏøË
”⁄ «’√∂ «Ú¡’Â∆ ˘ «¬‘ ¡≈«◊¡≈ È‘ƒ ‘πøÁ∆ «’ ¿π‘ ¡≈͉∆ Ù’Â∆ ‹ª ËØ÷∂Ï≈˜∆ È≈Ò ¡≈͉∂ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ ‘Ø
ÓÀ∫Ïª ˘ Èπ’√≈È Í‘πø⁄≈ √’‰Õ «‹Ú∂∫-«‹Ú∂∫ √æ«Ì¡Â≈ Á≈ «Ú’≈√ ‘πøÁ≈ ˛, ¿πÚ∂∫-¿πÚ∂∫ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ Ú◊ ˘ ¡≈͉∆
Ù’Â∆ ÚË≈¿π‰ Ò¬∆ ÈÚ∂∫-ÈÚ∂∫ ÷∂Â «Á÷≈¬∆ Á∂‰ Òæ◊Á∂ ‘È ¡Â∂ ÙØÙ‰ Á∂ ÈÚ∂∫-ÈÚ∂∫ ¡Â∂ ◊»Û∑ √≈ËÈ ¿π√ Á∂ ‘æÊ
¡≈ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª √æ«Ì¡’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «¬’ Ú◊ È≈ ’∂ÚÒ ¡≈͉∂ ˜Ø È≈Ò ‹ª «ÁÓ≈◊ È≈Ò, Ù’Â∆ Á∂
ÏæÒ ”Â∂ Ú∆ Á»√∂ Ú◊ Á≈ ÙØÙ‰ ’ √’Á≈ ˛, «Î «¬È∑ª «◊‰∂-¸‰∂ ÒØ’ª Á∆ Ù’Â∆ ‹ª Â∂˜ «ÁÓ≈◊ ª ˜» :
√∆«Ó ‘πøÁ≈ ˛, ¿π√ ˘ √ø«⁄ ’’∂ ÚË≈«¬¡≈ È‘ƒ ‹≈ √’Á≈, ÍÃø» √øÍÁ≈ Á∂ ˜Ø Á∆ ’ج∆ √∆Ó≈ È‘ƒ ‘πøÁ∆, «’™«’
√‘∆ «ÈÔÓ (Regulation) Á∂ «Ú⁄≈ª ”⁄ «¬’ ¤Ø‡≈ «‹‘≈ Ú◊ √≈∂ Á∂ √≈∂ √Ó≈‹ Á∆ √øÍÁ≈ ˘ «¬’ ‘∆ ‹◊∑≈
«¬’æ·≈ ’’∂ √ø«⁄ ’ √’Á≈ ˛Õ Á»√∂, ¡≈͉∆ √øÍÁ≈ Á∂ ˜Ø ”Â∂ ¿π‘ Ú◊ √Ó≈‹ Á∆ √ÚØÂÓ ÍëÂÌ≈ ¡Â∂
«Ó‘È ˘ ı∆Á ’∂ ¡≈͉∂ ’øÓ «Úæ⁄ Ò◊≈ «ÁøÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Â∑ª ¡≈͉∆ Ù’Â∆ Á≈ «Ú√Ê≈ ’ ÒÀ∫Á≈ ˛Õ «¬’
Í≈√∂ «¬È∑ª «◊‰∂-¸‰∂ ÒØ’ª Ò¬∆ ¡ÙÒ∆Ò Ó‘æÒ Ï‰ ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ Á»√∂ Í≈√∂ √≈∂ √Ë≈‰ª ˘ fiπæ◊∆¡ª-fiΩ∫ÍÛ∆¡ª
«Úæ⁄ √ÛÈ≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ √Ó≈«‹’-¡≈«Ê’ ’«·È≈¬∆¡ª Á∆ ÷≈¬∆ ⁄ΩÛ∆ ‘πøÁ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ¿π√∂ ˘ Íπ應 Ò¬∆ Ï≈ÏÂ≈
Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ¡≈Ú≈˜ ¿π·≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
¡Â∂ √’≈≈ÂÓ’ √Ó≈ÈÂ≈ Á∆ √Ì ÂØ∫ ÍÃÓπæ÷ Óø◊ «¬‘ ˛ «’ «¬’ Ú◊ ˘ ¡≈͉∆ √øÍÁ≈ Á∂ ˜Ø ”Â∂ Á»√«¡ª Á≈
ÙØÙ‰ ’È ÂØ∫ Ø«’¡≈ ‹≈Ú∂ ‹Ø «ÚÚ√Ê≈ ÿØ ¡≈«Ê’ ’«·È≈¬∆¡ª ˘ «¬√ Ï‘≈È∂ ’≈«¬Ó æ÷Á∆ ˛ «’ ¡Ó∆ Ú◊

234 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY