Page 308 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñAD: Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ

A. «Ï‹Ò∆ ¡Â∂ Í≈‰∆ Á∆ ¿πÍÒæÏË∆ (Electricity and Water Supply)- ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úæ⁄ «’‘≈ «◊¡≈ «’ ‘«¡≈‰≈ È؇
«Úæ⁄ ¿πÍÌØ◊Â≈Úª ˘ ÓπΠ«Ï‹Ò∆-Í≈‰∆ ¿πÍÒæÏË ’Ú≈¿π‰ Á≈ √Ú≈Ò «¬√ ⁄؉ «Úæ⁄ ’ج∆ ÓπæÁ≈ È‘∆∫ ˛Õ ÿØÙ‰≈
ÍæÂ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ ¿πÍÌØ◊Â≈Úª ˘ BD ÿø‡∂ «Ï‹Ò∆ ¿πÍÒæÏË ’≈¿π‰ Á∆ ◊æÒ ’‘∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úæ⁄ «¬ÈÀÒØ
(«¬ß‚∆¡È ÈÀÙÈÒ ÒØ’ ÁÒ) È∂ √´‹-ÔÓπÈ≈ «¶’ Ò«‘ Á≈ «ÈÓ≈‰ ¡Â∂ Íø‹≈Ï È≈Ò ¡≈͉∂ ¡ßÂ≈Ù‡∆
«ÚÚ≈Áª ˘ √πÒfi≈¿π‰ Ò¬∆ ’∂∫Á ”Â∂ ÁÏ≈¡ Í≈¿π‰ Á∆ ◊æÒ ’‘∆Õ «¬√ «Úæ⁄ «’‘≈ «’ Í∂∫‚± ¡Â∂ Ù«‘∆ ÷∂Âª «Úæ⁄
ÚË∂∂ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Í∆‰ Ú≈Ò≈ Í≈‰∆ ¿πÍÒæÏË ’Ú≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
B. «√æ«÷¡≈ (Education)-ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úß⁄ «’‘≈ «◊¡≈ ˛ «’:
(i) ÍzÁ∂Ù «Úæ⁄ Í«‘Ò∆ ’Ò≈√ Á∂ Ïæ«⁄¡ª ˘ ¡ß◊∂˜∆ ÍÛ∑≈¿π‰ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ «√æ«÷¡≈ Íz‰≈Ò∆ «Úæ⁄ ’¬∆
√πË≈ª ”Â∂ «Ë¡≈È «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ÷∂‚ª ˘ Í≈· ¥Ó Á≈ «‘æ√≈ ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(ii) ÒÛ’∆¡ª Á∆ «√æ«÷¡≈ ˘ ¿πÂÙ≈‘ Á∂‰ Ò¬∆ Í∂∫‚± √’±Òª Á≈ Á‹≈ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ ˜±Â
¡Èπ√≈ ÒÛ’∆¡ª Ò¬∆ ÈÚ∂∫ ’≈Ò‹ Ú∆ ÷ØÒ∑∂ ‹≈‰◊∂Õ
(iii) ¿πÁÔØ«◊’ Íz∆÷‰ √ß√Ê≈Úª «Úæ⁄ ¡«‹‘∂ ÈÚ∂∫ ’Ø√ Ùπ± ’∆Â∂ ‹≈‰◊∂ «‹√ È≈Ò «’ «Ú«Á¡≈Ê∆
¡≈͉∂ ’≈ØÏ≈ (Trades) «Úæ⁄ ¡√≈È∆ È≈Ò ؘ◊≈ Íz≈Í ’ √’‰◊∂Õ
(iv) ◊À-√’≈∆ √’±Òª ¡Â∂ ’≈Ò‹ª Á∂ ’Ó⁄≈∆¡ª Á∆ ÂÈ÷≈‘ «ÈÙ«⁄ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
C. «Ú’≈√ (Development)-ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úæ⁄ «’‘≈ «◊¡≈ ˛ «’ ≈‹ Á∂ √Ó«◊z «Ú’≈√ Ò¬∆ “¡≈«Ê’ «Ú’≈√
’ØÙ” Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ ≈Ù‡∆ ≈‹Ë≈È∆ ÷∂Â «Úæ⁄ D,@@@ ¬∂’Û ÷∂Â ”Â∂ «¬’ ̱Ó∆ «Ú’≈√ ÏÀ∫’
ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ Î√Ò-Ï∆Ó≈ ÔØ‹È≈ Ùπ± ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ ¤Ø‡∂ Á√Â’≈ª Á∂ Ò≈Ì Ò¬∆ ’‡≈È’ Á∆ Â˜
”Â∂ «¬’ ‘√Â≈÷ «Ú’≈√ ÏØ‚ ◊«·Â ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
D. «ÚËπ Úß‚ Íz‰≈Ò∆ «Úæ⁄ √πË≈ (Improvement in Electricity Transmission System)-ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úæ⁄
«’‘≈ «◊¡≈ ˛ «’ «ÚËπ Úß‚ Íz‰≈Ò∆ «Úæ⁄ √πË≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈, «‹√ È≈Ò ÍzÁ∂Ù «Úæ⁄ √≈∂ ¿πÍÌØ◊Â≈Úª ˘ ÚË∂∂
Ó≈Â≈ «Úæ⁄ «Ï‹Ò∆ «ÓÒ √’∂Õ «Ï‹Ò∆ Á∆ ⁄Ø∆ ’È Ú≈«Ò¡ª «ÚπæË √÷ ’ÁÓ ⁄πæ’∂ ‹≈‰◊∂, √Û∂ ‘ج∂ ‡zª√Î≈Óª
(Transfarmers) ˘ BD ÿß«‡¡ª «Úæ⁄ ÏÁ«Ò¡ª ‹≈Ú∂◊≈Õ
E. Ï∂Ø‹◊≈∆ (Unemployment)-Ï∂Ø‹◊≈∆ Á∆ √Óæ«√¡≈ ˘ ‘æÒ ’È Ò¬∆ Ï∂π˜◊≈ ÈΩ‹Ú≈Ȫ ˘ ¡≈͉∂ ¡≈‡Ø
«’Ù≈ Ú◊∂ «ÂßÈ Í‘∆¡≈, ⁄‘π-Í‘∆¡≈, ‡æ’, Ïæ√, ‡À’√∆ ¡≈«Á ÷∆Á‰ Ò¬∆ √√Â∂ «Ú¡≈‹ Á∆¡ª Áª ”Â∂ ’˜≈
Á∂‰ ¡Â∂ «ÁæÒ∆ Á∂ √∆Ó≈ÚÂ∆ ÷∂Âª «Úæ⁄ ÚÍ≈’ ’∂∫Á ÷ØÒ∑‰ Á∆ ◊æÒ ’∆Â∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ
F. «ÚÙÚ «Ú«Á¡≈«Ò¡ª «Úæ⁄ Í∆·ª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ (University Chairs)- ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úæ⁄ ‘«¡≈‰≈ Á∂ «ÚÙÚ
«Ú«Á¡≈«Ò¡ª «Úæ⁄ Ò≈Ò≈ Ò≈‹Í ≈¬∂, ⁄Ω. ¤Ø‡± ≈Ó, Ù‘∆Á ¿±ËÓ «√ßÿ, Ì◊ «√ßÿ, ÓÁÈ Ò≈Ò „∆∫◊≈, ‚≈.
¡ßÏ∂‚’, Ì◊Ú≈È Ú≈Ò∆«Ó’, ◊π± «ÚÁ≈√, Ó‘≈≈‹≈ ÍzÂ≈Í «√ßÿ ¡Â∂ Á≈Á≈ Ò’ÙÓ∆ Ú◊∂ Ó‘ªÍπÙª Á∆ Í∆·
√Ê≈«Í ’È Ò¬∆ ¿πÈ∑ª Á∆¡ª ‹∆ÚÈ∆¡ª È≈Ò √Ïß«Ë Ò∂÷ Ú∆ √’±Ò∆ Í≈· ¥Ó «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ’È Á∆ ◊æÒ
’‘∆ ◊¬∆ ˛Õ
G. ¿πµÍ-√ßÓÂ∆ (Sub-Committee)-ÿØÙ‰≈ ÍæÂ ‹≈∆ ’Á∂ ‘ج∂ Ùz∆ ˙Ó Íz’≈Ù ⁄Ω‡≈Ò≈ È∂ «’‘≈ «’ «¬ÈÀÒØ (INLD)
Á∆ ‘«¡≈‰≈ Ù≈÷≈ ÚæÒØ∫ √≈Ò B@@@ Á∆¡ª «ÚË≈È √Ì≈ ⁄؉ª Ò¬∆ ‹≈∆ ’∆Â∂ ◊¬∂ ÿØÙ‰≈ ÍæÂ «Úæ⁄ ’∆Â∂ ◊¬∂
Ú≈¡«Á¡ª ˘ «’«¡≈Ù∆Ò Á≈ Íz∆÷‰ ’È Ò¬∆ «¬’ ¿πµÍ-√ßÓÂ∆ ◊«·Â ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆∂, «‹√ «Úæ⁄ √’≈∆ ¡Â∂
◊À-√’≈∆ ÓÀ∫Ï ‘؉◊∂Õ ¿πÈ∑ª È∂ «’‘≈ «’ ‹∂’ ’ج∆ Ú≈¡Á≈ ¡Ë±¡≈ «‘ ‹ªÁ≈ ˛ ª √Ïß«Ë «ÚÌ≈◊ ˘ ÂπßÂ
ͱ≈ ’È Á≈ ¡≈Á∂Ù «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ÎÚ∆ B@@E «Úæ⁄ «¬ÈÀÒØ È∂ ‘«¡≈‰≈ «ÚË≈È √Ì≈ ⁄؉ª «Úæ⁄ √´‹-
ÔÓπÈ≈ «¶’ È«‘ ¡Â∂ Íø‹≈Ï È≈Ò ÈÁ∆¡ª Á∂ Í≈‰∆ Á∂ χÚ≈∂ Á∂ ÓπæÁ∂ ˘ ÍzÓπæ÷Â≈ «ÁæÂ∆ ¡Â∂ ‘«¡≈‰≈ Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄
ÎÀ√Ò≈ Ò≈◊± ’Ú≈¿π‰ Á≈ ÌØ√≈ «ÁÚ≈«¬¡≈Õ «Î «¬√ È∂ B@@D-@E «Úæ⁄ ¡≈͉∆ √’≈ Á∆¡ª ¿πÍÒæÏË∆¡ª
Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‹ÈÂ≈ ÂØ∫ ÍπÈ ‹Ò≈Á∂Ù Íz≈Í ’È Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ Í «¬√ Á≈ ÔÂÈ ¡√ÎÒ «‘≈Õ ¡≈Ó ‹ÈÂ≈
È∂ ⁄Ω‡≈Ò≈ √’≈ Á∂ Ù≈√È ÁΩ≈È ÍÀÁ≈ ‘ج∂ ÍzÙ≈√«È’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ «ÌzÙ‡≈⁄≈ «ÚπæË Ú؇ª «ÁæÂ∆¡ª ¡Â∂
’ª◊√ È∂ Ï‘πÓ Íz≈Í ’∆Â≈Õ
ÎÚ∆ B@@@ «Úæ⁄ √ßÍÈ ‘«¡≈‰≈ «ÚË≈È √Ì≈ Á∆¡ª ⁄؉ª «¬ÈÀÒØ È∂ Ì≈Â∆ ‹ÈÂ≈ Í≈‡∆ Á∂ È≈Ò «ÓÒ ’∂
ÒÛ∆¡ª ¡Â∂ «¬ÈÀÒØ «¬’æÒ∂ ‘∆ ͱÈ Ï‘πÓ (I@ «Úæ⁄Ø∫ DG √Ê≈È) Íz≈Í ’È «Úæ⁄ √ÎÒ ‘ج∆Õ B Ó≈⁄ B@@@

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 301