Page 183 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ Ì≈ Á∂ Óπæ÷ ‹æ‹ Á∆ «ÈÔπ’Â∆ «Úæ⁄ Úæ‚∂ «√˪ Á∆ ‘Ø∫Á ¡Â∂ Á±√∂ ‹æ‹ª Á∆ «ÈÔπ’Â∆ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ¡Í‰≈¬∂ ◊¬∂
√πÂßÂ ÍzÏßË ¡Â∂ È≈Ò ‘∆ È≈Ò «¬√ «√˪ Á∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ Ì≈ Á∂ Óπæ÷ ‹æ‹ Á∆ √Ò≈‘ ”Â∂ ‘∆ ‹æ‹ª Á∆ «ÈÔπ’Â∆,
ÏÁÒ∆ ¡Â∂ Âæ’∆ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ «ÈÌ ’∂◊≈, È∂ Ì≈ «Úæ⁄ «È¡≈ Í≈«Ò’≈ Á∆ √πÂßÂÂ≈ ÚæÒ «ÁzÛ ’∆Â≈ ˛Õ
C. ¿πµ⁄ ÔØ◊Â≈Úª (High Qualification) ‹æ‹ª Ò¬∆ ¿πµ⁄∆¡ª ¡Â∂ «ÚÙ∂Ù ÔØ◊Â≈Úª «ÈË≈« ’Á≈ ˛Õ ‹æ‹ª Á∂
¡‘πÁ∂ Ò¬∆ ÔØ◊ «Ú¡’Â∆ Ì≈ Á≈ È≈◊«’ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛, ¿π√ ˘ ÿæ‡Ø ÂØ∫ ÿæ‡ Íø‹ √≈Ò Ò¬∆ ¿πµ⁄ ¡Á≈ÒÂ
Á∂ ‹æ‹ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ˜Ï≈ ˜±∆ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛, ‹ª ¿π‘ ¿πµ⁄ ¡Á≈Ò Á≈ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ Á√ √≈Ò Ò¬∆ Ú’∆Ò
«‘ ¸æ’≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ‹ª «Î ¿π‘ «¬’ «ÚÒæ÷‰ ’≈˘È Ù≈√Â∆ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª ’∂ÚÒ ¿π‘∆
«Ú¡’Â∆ √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò Á∂ ‹æ‹ª Á∂ ±Í «Úæ⁄ «ÈÔπ’ ’∆Â∂ ‹≈ √’Á∂ ‘È ‹Ø √ß«ÚË≈È ÚæÒØ∫ «ÈË≈« «ÚÙ∂Ù
ÔØ◊Â≈Úª ¡Â∂ ˜Ï≈ æ÷Á∂ ‘؉Õ

D. ¶Ó≈ ’≈‹’≈Ò (Long Tenure)-√ß«ÚË≈È ÍzÏßË ’Á≈ ˛ «’ ‹æ‹ FE √≈Ò Á∆ ¿πÓ ‘؉ Âæ’ ¡≈͉∂ ¡‘πÁ∂
”Â∂ «‘ √’Á∂ ‘ÈÕ ¿πÓ Á∆ ‘æÁ ‹æ‹ª Ò¬∆ ¶Ó∂ √Ó∂∫ ˘ ÌØ√∂ÔØ◊ ω≈™Á∆ ˛Õ «Î Ú∆ «¬’ √∂Ú≈Óπ’ ‹æ‹ ˘,
‹∂’ ¿π√ Á∆¡ª √∂Ú≈Úª ˜±∆ ‘؉, ª ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ÓȘ±∆ È≈Ò Óπæ÷ ‹æ‹ ÚæÒØ∫ ¿π√ ˘ ÍπÈ «ÈÔπ’ ’∆Â≈
‹≈ √’Á≈ ˛Õ
E. √∂Ú≈ Á∆ √πæ«÷¡≈ (Security of Service)-«È¡≈Í≈«Ò’≈ Á∆ √πÂßÂÂ≈ Á∆ √πæ«÷¡≈ Ò¬∆ ‹æ‹ª Ò¬∆ √∂Ú≈ Á∆
√πæ«÷¡≈ «¬’ ˜±∆ ˜± ‘πßÁ∆ ‘ÀÕ Ì≈ «Úæ⁄ ‹æ‹ «¬√ «ÚÙ∂Ù ¡«Ë’≈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∂ ‘ÈÕ «’√∂ ‹æ‹ ˘
¿π√ Á∂ ¡‘πÁ∂ È≈Ò Ó‘≈«ÌÔØ◊ Á∆ Íz«’«¡≈ È≈Ò ‘∆ ‘‡≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬‘ Íz«’«¡≈ Ï‘π ’·Ø ˛Õ
≈Ù‡ÍÂ∆ ÚæÒØ∫ «’√∂ ‹æ‹ ˘ ’∂ÚÒ ¿πÁØ∫ ‘∆ ‘‡≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, ‹ÁØ∫ √ß√Á Á∂ ÁØÚ∂∫ √ÁÈ ’πæÒ ÓÀ∫Ïª Á∂ Ï‘πÓÂ
¡Â∂ √ÁÈ Á∂ «ÚËÓ≈È ÓÀ∫Ïª ÂØ∫ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ B/C ÓÀ∫Ïª Á∂ Ï‘πÓ È≈Ò Ó‘≈«ÌÔØ◊ Á≈ Íz√Â≈Ú Í≈√ ’ Á∂Ú∂Õ
«¬√ Â∑ª ≈Ù‡ÍÂ∆ ˘ ‹æ‹ª Á∆ «ÈÔπ’Â∆ Á≈ ¡«Ë’≈ ª ˛ Í ¿πÈ∑ª ˘ ‘‡≈¿π‰ Á≈ ¡«Ë’≈ È‘∆∫Õ
F. «˜¡≈Á≈ ÂÈ÷≈‘ (High Salary)-√Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò Á≈ ‘∂’ ‹æ‹ C@,@@@ πͬ∂ ÍzÂ∆ Ó‘∆È≈ ¡Â∂ Ì≈ Á≈
Óπæ÷ ‹æ‹ CC,@@@ πͬ∂ ÍzÂ∆ Ó‘∆È≈ ÂÈ÷≈‘ ÒÀ∫Á≈ ˛Õ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ¿π‘ ÓπΠ«ÈÚ≈√ √Ê≈È, ‚≈’‡∆ √‘≈«¬Â≈
√π«ÚË≈ ¡Â∂ ’¬∆ ‘Ø ÌæÂ∂ Á∂ ¡«Ë’≈∆ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª Á∆ ÂÈ÷≈‘ ¡Â∂ Ìæ«Â¡ª ˘ «ÚæÂ∆ √ß’‡’≈Ò ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈
¿πÈ∑ª Á∂ ¡‘πÁ∂ Á∂ √Ó∂∫ ÁΩ≈È ÿæ‡ È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ
G. √∂Ú≈Óπ’Â∆ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ú’≈Ò Á∆ ÓÈ≈‘∆ (Prohibition of Practice after Retirement)-√Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò Á∂
«¬’ √∂Ú≈Óπ’ ‹æ‹ ˘ Ì≈ «Úæ⁄ «’√∂ ¡Á≈Ò ‹ª ¡«Ë’≈∆ Á∂ √≈‘Ó‰∂ Ú’≈Ò ’È Á∆ ÓÈ≈‘∆ ˛Õ «Î Ú∆
√’≈ ¿π√ Á∆¡ª √∂Ú≈Úª Á≈ Ò≈Ì «’√∂ „ß◊ È≈Ò «‹Ú∂∫ Ú∆ ˜±∆ ‘ØÚ∂, ÒÀ √’Á∆ ˛, «‹Ú∂∫ Ùπ±¡≈Â∆ ±Í «Úæ⁄ «ÚÙ∂Ù
ÍzÔ؋Ȫ Á∂ Ò¬∆ √Ê≈«Í ¡≈ÔØ◊ª ‹ª ‹ª⁄ ÍÛÂ≈Ò ¡≈ÔØ◊ Á∂ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª Á∆ «ÈÔπ’Â∆ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ
H. ¡Á≈Ò Á∆ Ó≈È‘≈È∆ Ò¬∆ √˜≈ Á∆ Ù’Â∆ (Power to punish for the Contempt of Court)-√Ú¿πµ⁄
¡Á≈Ò ¡Â∂ Á±√∂ ‹æ‹ª ˘ ¡Á≈Ò Á∆ Ó≈È‘≈È∆ ’È È≈Ò √Ïß«Ë √≈∂ Óπ’æÁ«Ó¡ª «Úæ⁄ √˜≈ Á∂‰ Á∆ Ù’Â∆
«ÁæÂ∆ ◊¬∆ ˛Õ ¡Á≈Ò Á∆ Ó≈È‘≈È∆ ¡Ë∆«ÈÔÓ, AIGA ¡Ë∆È, √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò «’√∂ Ú∆ «Ú¡’Â∆ ‹ª √ß√Ê≈
˘ √˜≈ Á∂ √’Á∆ ˛ ‹Ø ¡Á≈Ò Á∆ Ó≈È‘≈È∆ Á≈ ÁØÙ∆ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¿π‘ ¤∂ Ó‘∆È∂ Á∂ √Ó∂∫ Âæ’ √Ë≈‰ ’ÀÁ
‹ª ˜πÓ≈È≈ B@@@ πͬ∂ Âæ’ ‹ª ÁØÚ∂∫ Á∂ √’Á≈ ˛Õ
I. «ÚÙ≈Ò ¡«Ë’≈ ÷∂Â ¡Â∂ «È¡≈«¬’ ÍπÈ «È∆÷‰ Á∆ Ù’Â∆ (Wide Jurisdiction and the Power of
Judicial Review)-Ì≈ «Úæ⁄ «È¡≈ Í≈«Ò’≈ «ÚÙ≈Ò ¡«Ë’≈ ÷∂Â æ÷Á∆ ˛Õ «¬‘ √ß«ÚË≈È Á∆ √πæ«÷¡≈ ¡Â∂
«Ú¡≈«÷¡≈’≈, ÒØ’ª Á∂ ÓΩ«Ò’ ¡«Ë’≈ª Á∆ æ«÷¡≈ ¡Â∂ ≈‹ª Á«Ó¡≈È ’ßÓ ’Á∆ ˛Õ «¬√ ’ØÒ ’≈‹ Í≈«Ò’≈
¡Â∂ «ÚË≈È Í≈«Ò’≈ Á∂ ‘∂’ ’≈˘È/¡≈Á∂Ù Á∆ √ß«ÚË≈«È’ ¡Ω«⁄ÂÔ Á∆ Í÷ ’È Á∆ Ù’Â∆ ˛Õ «¬‘ √’≈ Á∂
Á±√∂ ¡ß◊ª Á∂ «’√∂ Ú∆ „ß◊ ¡Ë∆È È‘∆∫ ˛Õ «¬√ Á∂ ÎÀ√Ò∂ √≈«¡ª ”Â∂ Ò≈◊± ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ¡«‹‘∆ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ √«ÊÂ∆
«È¡≈ Í≈«Ò’≈ ˘ ¡≈͉∆ √πÂßÂÂ≈ ω≈¬∆ æ÷‰ «Úæ⁄ √‘≈«¬Â≈ ’Á∆ ˛Õ
«¬√ Â∑ª Ì≈ Á≈ √ß«ÚË≈È ¿πÈ∑ª √≈∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ’Á≈ ˛ ‹Ø «È¡≈ Í≈«Ò’≈ Á∆ √πÂßÂÂ≈
Á∂ ¿πÁ∂Ù Á∆ Íz≈ÍÂ∆ Ò¬∆ ˜±∆ ˛Õ ¡√Ò «Úæ⁄ «È¡≈ Í≈«Ò’≈ Á∆ √πÂßÂÂ≈ Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ Íz‰≈Ò∆ Á∆ «¬’
Ó‘æÂÚͱÏÈ ¡Â∂ Ùπ±¡≈Â∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ ˛Õ

176 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY