Page 129 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-F: ÜÅå (Caste)

B¯N • ÁÅðÇæÕ êÌ×åÆ ÇÕö ç¶ô Çò¼Ú ×åÆôÆñåÅ çÆ çð ù ÇéðèÅÇðå Õðé Çò¼Ú îÔ¼åòê±ðé å¼æ ÔËÍ
ÁÅðÇæÕ êÌ×åÆ Á°çï¯×ÆÕðé éÅñ óì³Çèå ÔË Áå¶ À°çï¯×ÆÕðé ×åÆôÆñåÅ ù À°µÚÆ çð å¯ºÍ ÇÂÃ
Çòô¶ Òå¶ ÇÂ¼Õ ÃîÅÜ ôÅôåðÆ úïòÅÃÕÆ çÅ Õæé îÔ¼åòê±ðé ÔË, TÃîÅÜòÅçÆ ÇòòÃæÅ Çò¼Ú ê±³ÜÆòÅçÆ
ÇòòÃæÅ ç¶ î°ÕÅìñ¶ ÁÅðÇæÕ ÇòÕÅà çÆ Ç÷ÁÅçÅ ÷ð±ðå ÔËÍ ÇÂà ÕðÕ¶, ÃîÅÜòÅçÆ ðÅÜ» é¶ é¶åÅò»
çÅ ÇÂ¼Õ î½Ü±çÅ àÆÚÅ À°çï¯×ÆÕðé, é×ðÆÕðé, óÚÅð ç¶ ÃÅèé» ç¶ ÇòÕÅà Áå¶ ÜéóÇÖÁÅ Çò¼Ú
Ç÷ÁÅçÅ À°µéå ê±³ÜÆòÅçÆ ç¶ô» ç¶ ê¼èð ù êÌÅêå ÕðéÅ ÃÆÍ ÇÂé·» ÃÅðÆÁ» êÌÇÕÇðÁÅò» Çò¼Ú ÃîÅÜòÅçÆ
Áå¶ Ô¯ð ç¶ô» Çò¼Ú òÆ ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ Çò¼Ú òÅèÅ ÇçÌó ÔËÍU
• ÜÅå ù ÃîÅÇÜÕ Ã³ì³è» çÆ ÇÂ¼Õ ÇòÁÅêÕ ÇòòÃæÅ ç¶ ð±ê Çò¼Ú ÃîÇÞÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ òÆ ÇÕÔÅ ÜÅ

ÃÕçÅ ÔË ÇÕ Õ°¼Þ ÇòçòÅé» é¶ ÜÅå ù ÇÔ³ç± ÃîÅÜ ç¶ ìðÅìð ÔÆ î³ÇéÁÅ ÔËÍ íÅðåÆ ÃîÅÇÜÕ ÇòÇ×ÁÅé
Áé°Ã³èÅé êÇðôç ç°ÁÅðÅ ê¶ô ÇÂ¼Õ ñ¶Ö Çò¼Ú ððÜÆå ÇÃéÔÅ é¶ ÜÅå ç¶ Ô¯Â¶ ÁÇèÁËé» Çò¼Ú ÇÜé·»
î°¼ÇçÁ» Òå¶ ÷¯ð Çç¼åÅ ÔË, À°Ô ÇÂà åð·» ÔË- ×ÌÅîÆé ÁÇèÁËé, ÜÅå Áå¶ ðÅÜéÆåÆ, ÜÅå, òð× Áå¶
ÃîÅÇÜÕ ÁÅðÇæÕ ÇòÕÅÃ, ÜÅå Áå¶ ê¼àçÅðÆ, ÜÅå, òð× Áå¶ ÃîÅÇÜÕ éÅ-ìðÅìðåÅ, ÜÅå ô̶äÆÕðé
çÅ õÅà ÁÇèÁËé, ÜÅå ÇòòÃæÅ Çò¼Ú ×åÆôÆñåÅ, ÜÅå çÆ ÃîÅÇÜÕ ðÚéÅ, ÜÅå Áå¶ ÇòòÃæÅ, ÜÅå
Áå¶ êÇðòðÇåå ÇòèÆ ÁòÃæÅ, ÜÅå çÆ Üé×äéÅ, é×ð êÌò¶ô Çò¼Ú ÜÅå, íÅðå Áå¶ êÅÇÕÃåÅé
Çò¼Ú ×Ëð-ÇÔ³ç±Á» Çò¼Ú ÜÅå, Çí³é üÇíÁåÅò» Çò¼Ú ÜÅå çÅ ÁÇèÁËé, ÜÅå Áå¶ íÅðåÆ Ã¼ÇíÁåÅ,
ÜéÜÅåÆ-ÜÅå Çéð³åðåÅ, ÜÅå, ÇòÁÕåÆåò ðÚéÅ, ÜÅå Áå¶ ÃîÅÇÜÕ ì¯ñÆÍ
· òðé ÇÂ¼Õ ÁÇÖñ íÅðåÆ ðÚéÅ ÔË ÇÜÃç¶ Á³åð×å Çò¼Ú ÇÔ³ç± ÃîÅÜ ÚÅð Õ¯àÆÁÅ, íÅò ìÌÅÔîä,
ÕôåðÆ, òËô, ô±çð Çò¼Ú ò³ÇâÁÅ ÔËÍ ÜÅå çÆ ÇÂ¼Õ ÁÇÖñ íÅðåÆ ØàéÅ ÔË, êð Çòô¶ô ÜÅå» ÃæÅéÕ Ü»
À°ê Ö¶åðÆ ÇÂñÅÇÕÁ» ç¶ ð±ê Çò¼Ú êÅÂÆÁ» Ü»çÆÁ» ÔéÍ ÇÕö ÇÂ¼Õ Çê³â Ü» Ö¶åð ç¶ ìÔ°å¶ Çê³â» Çò¼Ú
Áé¶Õ ÜÅå Ãî±Ô êŶ Ü»ç¶ ÔéÍ
· íÅðåÆ ÃîÅÜ ÃÇæð ÇðÔÅ ÔËÍ ÃîÅÜ ç¶ Á³çð êÇðòðåé Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, êð ÃîÅÜ çÅ êÇðòðÅé Áä-
À°êÃÇæå ÇðÔÅ ÔËÍ ÇÂ¼Õ õÅà ×ÌÅîÆé Ü» é×ð ç¶ Ã³çðí Çò¼Ú ÜÅå ù ÇÂ¼Õ Áé°íÇòÕ òÅåÇòÕåÅ ç¶ ð±ê
Çò¼Ú ñ¼ÇíÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÂé·» ÔòÅÇñÁ» Çò¼Ú ÜÅå ÇÂ¼Õ Çòô¶ô ð°åìÅ Ãî±Ô ç¶ ð±ê Çò¼Ú ÇçÖÅÂÆ
Çç³çÆ ÔËÍ
· ñ±ÂÆ âð±î¯ íÅðåÆ ÃîÅÜ ù ÇÂÕ TÜÅå ÃîÅÜU ç¶ ð°ê Çò¼Ú î³éç¶ ÔéÍ ÇÂà åð·» TÜÅåU åÅðÇÕÕ
ÁÅèÅð Òå¶ Tòð×U ÇòòÃæÅ ç¶ À°ñà ÔËÍ
• Üç ÜÅå ù ÇÂ¼Õ Ã³ÃÇÕÌÇåÕ Ü» ÇòÚÅÇðÕ ÇòòÃæÅ î³éç¶ Ôé, åç ÜÅå ç¶ ðÚéÅåîÕ êÇÔñ± Òå¶ À°ÇÚå
ÇèÁÅé éÔƺ Çç¼åÅ Ü»çÅ ÔËÍ éÆòÆÁ» Áå¶ À°ÚÆÁ» ÜÅå», í±îÆ îÅñÕ, í±îÆÔÆä ÜÅå», ÜÜîÅé Áå¶
öòÕ ÜÅå» ç¶ Çò¼Ú óì³è» ù ÃîÞä ñÂÆ ÜÅå çÅ ðÚéÅåîÕ ÇçÌôàÆÕ¯ä 寺 ÁÇèÁËé ÕðéÅ Ô¯ò¶×ÅÍ
· íÅðå Çò¼Ú î°ÃñîÅé ÖÅéçÅéÆ Áå¶ ×Ëð-ÖÅéçÅéÆ Ãî±Ô» Çò¼Ú ò³â¶ ԯ¶ ÔéÍ ÖÅéçÅéÆ À°µÚÆ ò³ô ç¶
Ôé Áå¶ Ç÷ÁÅçÅåð ôÇÔð» Çò¼Ú ðÇÔ³ç¶ Ôé, ÜçÇÕ ×Ëð-ÖÅéçÅéÆ ÇÔ³ç± èðî Û¼âÕ¶ î°ÃñîÅé» ìä¶ Ô¯Â¶
ñ¯Õ Ôé Áå¶ Ç÷ÁÅçÅåð Çê³â» Çò¼Ú ðÇÔ³ç¶ ÔéÍ
· ÜÅå Áå¶ òð× ìÔ°å Ô¼ç å¼Õ ÇÂ¼Õ ÔÆ ðÚéÅåîÕ ÷ð±ðå çÅ êðåÆÇéè Õðç¶ ÔéÍ ÜÅå Áå¶ òð×
ÁÇíì³è ç¶ ìÅð¶ Çò¼Ú ܯÇ׳çð ÇÃ³Ø çÆ Çà¼êäÆ çÅ À°ñ¶Ö ÕðéÅ À°ÇÚå Ô¯ò¶×ÅÍ TÇÂÔ ÃÇæåÆ åìçÆñ
ç¶ TóîêÌôòÆU ð±ê ç¶ ÇÜÔÆ ÔË ÇÜÀ Çò¼Ú ÜÅå Áå¶ î¶ñ-ܯñ éÅñ Ü°ó¶ êð³êÇðÕ îé¯íò» Çò¼Ú
Áé°Õ±ñÆ ð±ê Á³ðåé Ô°³çÅ ÔË, êð òð×» Ü» Ãî±ÇÔÕ Ãî±Ô» Çò¼Ú ê±ðé ð±ê éÅñ TÇòòÇåÌåU ԯ¶ Çìé»
ÁÇÜÔÅ Ô°³çÅ ÔËÍ

F.D ôìçÕ¯ô (Keywords)
• øËñÅú : ÚÅð¯ åðø øËñäÅÍ

• ÃîÅ×î : ó×î Ô¯äÅ, ÇîñäÅ, ÕÂÆ ñ¯Õ» çÅ ÇÂ¼Õ æ» Òå¶ î¶ñ-ܯñ

124 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY