Page 402 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

ÒØ’ «ÚæÂ

È؇ È◊ «È◊Ó Áπ¡≈≈ Ò◊≈¬∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ’ (Taxes Levied by Municipal Corporations)
È◊ «È◊Óª Á∂ ’ Ò◊≈¿π‰ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ’πfi «ÚÙ∂Ù ’ª Âæ’ ‘∆ √∆Ó ‘ÈÕ «¬È∑ª Á≈ «˜’ Úæ÷ Úæ÷ ±Íª
È≈Ò ’È≈ ¿π«⁄ ‘ØÚ∂◊≈Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ Ò¬∆ ÏßϬ∆ È◊ «È◊Ó «‹È∑ª ’ª ˘ Ò◊≈ √’Á≈ ˛ ¿π‘ ‘È √øͺÂ∆ ’,
√∂Ú≈ ’, È◊ ÙπÒ’ Ú≈‘Ȫ ¡Â∂ ÍÙ±¡ª ¿πµÂ∂ ’, Ê∆¬∂‡ ’, «√æ«÷¡≈ ¿πÍ’ (education cess) ¡Â∂ «¬’
Òÿ± ’ «‹√ ˘ ’πæÂ≈ ’ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÓÁ≈√ È◊ «È◊Ó «¬È∑ª ’ª ˘ Ò◊≈ √’Á∆ ˛Õ √øͺÂ∆ ’, «ÚzÂ∆,
ÚÍ≈ ¡≈‹∆«Ú’≈ ¡Â∂ ؘ◊≈ ’, ’ßÍÈ∆¡ª ¿πµÂ∂ ’, ¿πÁÔØ◊ ÍzÔØ◊ ‹ª «Ú’∆ Á∂ Ò¬∆ È◊ «Úæ⁄ «Ò¡ªÁ∂
‹≈‰ Ú≈Ò∂ Òæ’Û ¿πµÂ∂ ’, ‹≈«¬Á≈Á Á∂ ‘√ªÂ‰ ¿µπÂ∂ ’, ÍÙ±¡ª ¡Â∂ ◊æ‚∆¡ª ¿πµÂ∂ ’ ¡Â∂ «Ú«◊¡≈ÍȪ
¿πµÂ∂ ’Õ ’Ò’æÂ≈ È◊ «È◊Ó (¬∂’∆«¥Â Á È≈Ò) √øͺÂ∆ ’, «ÚÂ∆ ÚÍ≈ ¡Â∂ ¡≈‹∆«Ú’≈ ¿πµÂ∂ ’ ¡Â∂
ÍÙ±¡ª ¡Â∂ ◊æ‚∆¡ª ¿πµÂ∂ ’ Ò◊≈ √’Á≈ ˛Õ
¿πÍ «ÁæÂ∂ ÚÚ∂ ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ È◊ «È◊Óª Á∆ ’ Ò◊≈¿π‰ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ≈‹ ≈‹ «Úæ⁄ ¡Â∂ «È◊Ó
«È◊Ó «Ú⁄ Úæ÷ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ’ Ò◊≈¿π‰ Á∂ Â∆’∂ «Ú⁄ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ «ÌßÈÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂
Ò¬∆ ÏßϬ∆ È◊ «È◊Ó ¡«Ë«ÈÔÓ ¡Â∂ ÓÁ≈√ È◊ «È◊Ó ¡«Ë«ÈÔÓ «Ú⁄ √øͺÂ∆ ’ ˘ ª ¡«Ë’ÂÓ ¡Â∂
ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ ÁØÚ∂∫ ‘∆ Áª Á≈ ¡Â∂ Á±‹∂ ’ª Á≈ ’∂ÚÒ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ Áª Á≈ ¿πÒ∂÷ ˛, ‹ÁØ∫ «’ ’Ò’æÂ≈ È◊ «È◊Ó
¡«Ë«ÈÔÓ «Ú⁄ √øͺÂ∆ ’ª Á∆ ª ¡«Ë’ÂÓ Áª Á≈ ‘∆ Ú‰È ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ Ò∂«’È Úæ÷ Úæ÷ ¡«Ë«ÈÔÓ
(Acts) «Úæ⁄ ¿πÍ «Ò÷∆¡ª «¬È∑ª Ï‘π «˜¡≈Á≈ ¡Â∂ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ √∆ÓªÚª Á∂ ¡Ë∆È «‘ßÁ∂ ‘ج∂ «¬È∑ª «È◊Óª ˘
«¬√ ◊æÒ Á∆ ¡≈˜≈Á∆ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∆ «¬æ¤≈ ¡Èπ√≈ ’ Ò◊≈¿π‰ ‹ª ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ √πË≈ ’ÈÕ «¬√ Á∂ Ò¬∆
¿πÈ∑ª ˘ √’≈ª Á∆ ¡≈«◊¡≈ Á∆ ˜± ȑ∆∫ ‘πßÁ∆Õ
«ÚæÂΔ √«ÊÂΔ (Financial Position)

ੱ
ੱ
ੇ
ਮਊਿਨਿਸਪਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਖ਼ਰਚ ਦਾ ਪਧਰ ਨਗਰਪਾਿਲਕਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲ ਨਗਰ ਿਨਗਮਾਂ ਿਵਚ ਸਵਭਾਵਤ : ਹੀ ਉੱਚਾ
ੱ
ੰ
ੱ
ੰ
ੰ
ਹੁਦਾ ਹੈ । ਅਿਜਹਾ ਕੁਝ ਸੀਮਾ ਤਕ ਇਸਲਈ ਵੀ ਹੁਦਾ ਹੈ ਕਯੋਿਕ ਨਗਰ ਿਨਗਮਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਕਰ - ਸਾਧਨ ਿਜਆਦਾ ਹੁਦੇ ਹਨ।
ੱ
ਪਰ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਅਿਜਹੇ ਨਗਰਾਂ ਿਵਚ ਲੜਾਈ - ਕਾਲ ਿਵਚ ਅਤੇ ਲੜਾਈ - ਕਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਦਯੋਗੀਕਰਨ ਦੇ
ੱ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ੋਂ
ਕਾਰਨ ਜਨਸਿਖਆ ਿਵਚ ਜੋ ਅਿਤਅਤ ਤੇਜ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਲ ਵਾਧਾ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸਨ ਨਗਰ ਿਨਯੋਜਨ (town planning ) ਗਦੀ
ੇ
ੰ
ੂ
ਬਸਤੀਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ, ਘਰ - ਉਸਾਰੀ, ਪਾਣੀ - ਪੂਰਤੀ ਅਤੇ ਿਵਅਕਤੀ - ਿਨਕਾਸੀ ਆਿਦ ਦੀ ਿਵਸ਼ੇਸ਼ ਜਰੂਰਤਾਂ ਨ ਜਨਮ
ੱ
ੇ
ੱ
ਿਦਤਾ ਹੈ । ਪਰ ਅਨਕ ਉਦਾਹਰਣ ਅਿਜਹੇ ਹਨ ਿਜਨਾਂ ਿਵਚ ਿਕ ਨਗਰ ਿਨਗਮਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸਭਵ ਨਹੀਂ ਹੁਦਾ ਿਕ ਆਪਣੇ
ੰ
ੰ
੍ਹ
ੋਂ
ੱ
ੱ
ਕੋਲ ਉਪਲਬਧ ਿਵਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਵਲ ਉਹ ਇਸ ਵਧੀ ਹੋਈ ਜਰੂਰਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਦੀ ਿਵਵਸਥਾ ਕਰ ਸਕਣ ।
30.3 ◊≈Ó Ëø≈«¬Âª≠ Ëß≈«¬Â √«ÓÂΔ¡ª ¡Â∂ «‹Ò≈ Í«ÙÁª Á∂ «Úæ (Finances of Village
Panchayats, Panchayat Committies and District Councils)
੍
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ੰ
ਿਜਥੇ ਤਕ ਗਰਾਮ ਪਚਾਇਤਾਂ, ਪਚਾਇਤ ਸਿਮਤੀਯੋਂ ਅਤੇ ਿਜਲਾ ਪਿਰਸ਼ਦੋਂ ਦੇ ਿਵਤ ਦਾ ਪਸ਼ਨ ਹੈ, ਸਵਤਤਰਤਾ ਪ੍ਾਪਤੀ ਦੇ
ੱ
ੱ
ੱ
ਬਾਅਦ ਵਲ ਇਸ ਸਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਕਰ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਰੀਤੀ ਿਵਚ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਸ਼ਾਸਨ ਿਵਚ ਕਰਾਂਤੀਕਾਰੀ
੍ਹ
ੰ
ੋਂ
ੰ
ੰ
ੱ
ਤਬਦੀਲੀ ਹੋਏ ਹਨ । ਇਹ ਸਸਥਾਵਾਂ ਹੁਣ ਇਕ - ਦੂਜੇ ਵਲ ਸਬਿਧਤ ਰਿਹਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ( ਚਸਦੇ ) ਦੇ
ੱ
ੋਂ
ੰ
ੰ
ੰ
ੁ
ੰ
ਿਨਰਦੇਸ਼ੋਂ ਦੇ ਅਨਸਾਰ ਇਕ - ਦੂਜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਸਜੋਗ ਰਖਦੇ ਹੋਏ ਕਾਰਜ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹੀ ਨਹੀਂ, ਇਨਾਂ
ੱ
੍ਹ
ੱ
ੱ
ੰ
੍
ਨ ਆਪਣੇ ਕਮਾਂ, ਿਵਤੀ ਕਾਿਰਆਵਾਹੀਆਂ ਅਤੇ ਿਵਤੀ ਪਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਮਾਮਲੀਆਂ ਿਵਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਵਾਇਤਤਾ ਅਤੇ ਸਵਾਧੀਨਤਾ ਵੀ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੂ
ੋਂ
ੰ
ੂ
ੱ
ੰ
ੱ
ਪ੍ਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ । ਹੋਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਿਵਚ, ਇਸ ਸਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਵਲ ਸਾਧਨਾਂ ਨ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਰਣ ਿਵਚ ਅਤੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕੀਤੇ
ੋਂ
ੱ
ੰ
ਗਏ ਸਾਧਨਾਂ ਦਾ ਿਨਰਧਾਰਤ ਰੀਤੀ ਵਲ ਵਰਤੋ ਕਰਣ ਦੇ ਮਾਮਲੀਆਂ ਿਵਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸਵਤਤਰਤਾ ਪ੍ਾਪਤ ਹੈ ।
ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਲਕਸ਼ ( Objectives in Plans )
ੰ
ੱ
ਪਿਹਲਾਂ ਯੋਜਨਾ ਿਵਚ, ਪਚਾਇਤਾਂ ਦਾ ਮਹਤਵ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਉਪਯੋਿਗਤਾ ਦਾ ਇਸ ਸ਼ਬਦਾਂ ਿਵਚ ਚਰਚਾ ਕੀਤਾ ਿਗਆ
ੱ
ੱ
ੰ
ੂ
ੰ
ਹੈ, “ਪਚਾਇਤਾਂ ਨ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਿਵਚ ਲਾਜ਼ਮੀ ਯੋਗਦਾਨ (indispensable role) ਕਰਣਾ ਹੈ ।”1 ਦੂਸਰਾ ਯੋਜਨਾ ਿਵਚ,
ੱ
ੱ
ੋਂ
ੰ
“ਮਕਾਮੀ ਿਨਯੋਜਨ ਦੇ ਦਸ਼ਿਟਕੋਣ ਵਲ ਪਚਾਇਤਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਿਦਤਾ ਿਗਆ ਅਤੇ ਿਕਹਾ ਿਗਆ ਿਕ ਮਕਾਮੀ ਿਵਕਾਸ ਅਤੇ
੍
ੱ
੍ਹ
ੋ
ੰ
੍
ਉਸਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਗਰਾਮਾਂ ਿਵਚ ਮਕਾਮੀ ਸਮੁਦਾਇਆਂ ਨ ਹੀ ਅਿਜਹੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪਸਤਾਵ ਰਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਿਜਨਾਂ ਨ ੂ
ੱ
ੰ
ੂ
ੱ
ੋਂ
ੁ
ੱ
ਿਕ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਏਵ ਿਮਹੈਤ ਵਲ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਣ। ਇਹ ਅਨਭਵ ਕੀਤਾ ਿਗਆ ਹੈ ਿਕ ਜਦੋਂ ਤਕ ਪੇਂਡੂ
1. First Plan, page 165.
396 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY