Page 56 - DEDU401_PHILOSOPHICAL_AND_SOCIOLOGICAL_FOUNDATIONS_OF_EDUCATION_PUNJABI
P. 56

f;Zfynk d/ dkoPfBe ns/ ;wkfie nXko

                     B'N         4H  ftneshrs T[d/P pkbe d/ ftek; d/ bJh g{oD ;[szsosk dh rZb eodk j? gozs{ g{oD
                                     ;[szsosk d/D T[Zs/ pkbe wzBwkBh eo ;edk j? ns/ fJS[Ze ns/ T[Sfozyb pD ;edk j?
                                     ns/ ;wki fto'Xh ekoiK ftZu gqtfos j' ;edk j?.
                                 5H  ftneshrs T[d/P d/ nB[;ko f;Zfynk d/D Bkb pkbe ftZu ;wkfiesk dh GktBk dk
                                     b'g  j'  iKdk  j?.    T[j  ;tkoEh  j'  iKdk  j?.    nkgDk  fjs  jh  T[;  d/  bJh  tZX
                                     wjZstg{oD j[zdk j? ns/ T[j ;wki fjs d/ tZb e'Jh fXnkB BjhA fdzdk.
                                 6H  fJ;  T[d/P  Bkb  ;Zu,  gq/w,  fdnk,  fJwkBdkoh,  eosZtfBPmk  nkfd  B?fse  r[DK  dh
                                     T[g/fynk j[zdh j? feT[Afe fJ; ftZu ftnesh nkgD/ fjs d/ bJh ns/ nkgD/ ftnefsst
                                     d/ ftek; d/ bJh ekoios ofjzdk j?.
                                 7H  fJj T[d/P ;wkitkd dk d[PwD j?, feT[Afe T[j ftneshtkd dk x'o ;woEe j? ns/
                                     ftnesh d/ ftek; d/ bJh ;G soQK dh ;[szsosk d/D ftZu ftPtk; eodk j?.
                                 8H  f;Zfynk dk ftneshrs T[d/P nfttjkfoe j?.  f;XKs o{g ftZu T[; B{z Gkt/A jh mhe
                                     wzB  fbnk  ikt/  gozs{  T[;  B{z  n;b  ihtB  ftZu  ngBkT[D  ftZu  w[PfebK  jB.
                                     ftneshrs ftfGzBsktK d/ nB[;ko ;ko/ pkbeK d/ bJh f;Zfynk dh ftt;Ek eoBk pj[s
                                     w[Pfeb j?.  jo/e pkbe d/ bJh gkmeqw dk fBowkD oeBk, nfXnkgeK dh fB:[esh
                                     eoBk nkfd ;zGt BjhA j?.
                               f;Zfynk d/ ftneshrs T[d/P d/ gZy ns/ ftgZy d/ soeK d/ nXko s/ n;hA fJ; Bshi/ T[Zs/
                               gj[zud/ jB fe ftnesh d/ ftek; dh fdqPNh s'A fJj T[d/P T[Zsw T[d/P jB feT[Afe fJj T[d/P
                               ;wki dh ntj/bDk eodk j?, fJ; bJh fJj ng{oD ns/ J/ekeh j?.  ;wki dh ntj/bDk eoe/
                               ftnesh dk ftek; BjhA j' ;edk, fJj gow ;Zu j?.

                               2H11 f;Zfynk dk ;wkfie T[d/P (Social Aim of Education)
                               ;wkfie  T[d/P  dk  noE  ftnesh  ftZu  ;wkfiesk  dh  GktBk  T[sgzB  eoBk  j?.    fi;  soQK
                               f;Zfynk dk ftneshrs T[d/P ftnefsst d/ ftek; T[Zs/ i'o d/Dk j?, T[;h soQK f;Zfynk dk
                               ;wkfie T[d/P ;wkfiesk iK Bkrfoesk d/ ftek; T[Zs/ i'o d/Dk j?.  fJ; T[d/P dk fBowkD
                               ns/ ;woEB eoB tkb/ dkoPfBeK ns/ ftukoeK dk efjDk j? fe ftnesh fJZe ;wkfie gqkDh
                               j?.  ;wki s'A go/ T[; dk e'Jh n;fsst BjhA j?.  T[j ;wki ftZu jh g?dk j[zdk j?, T[;h ftZu
                               ofjzdk j?, T[;h ftZu nkgDhnK :'rsktK dk ftek; eodk j?, ns/ T[;h ftZu nkgDk ns/ nkgD/
                               gfotko dk ihftek T[sgkdB eodk j?.  o/wKN (Raymont) B/ fejk j? fe “fB;wki ftnesh
                               e'oh ebgBk j? (An isolated individual is bigment of the imagination).  fJ; soQK ftnesh
                               dk ihtB ;wki dk fdZsk j'fJnk j?.  ;wki dh T[Bsh T[;dh T[Bsh j? ns/ ;wki dh jkBh T[;
                               dh jkBh j?.  fJ; bJh ftnesh dk eosZt j? fe T[j sB^wzB^XzB Bkb ;wki dh T[Bsh ns/
                               ftek; d/ bJh ekoi eo/.   T[j e'Jh th nfijk ekoi Bk eo/  fi; Bkb  ;wki B{z jkBh iK
                               B[e;kB gj[zuD dh ;zGtBk j't/.  fJ; fdqPNh s'A f;Zfynk dk T[d/P ftnesh ftZu nfijh :'rsk
                               ns/ ;woZEk T[sgzB eoBk j'Dk ukjhdk j? fi; Bkb T[j ;wki dh GbkJh eo ;e/,  ;wki d/
                               fjsK d/ bJh nkgD/ fjsK B{z fsnkr dh nZr ftZu ibk ;e/ ns/ ;wki d/ d{i/ w?ApoK d/ Bkb
                               gq/w, ;fj:'r ns/ GkJhuko/ d/ Bkb ofj ;e/.  f;Zfynk dh ftt;Ek fJ; soQK j'Dh ukjhdh j?
                               fi; Bkb ;wki dhnK io{osK ns/ nkdoPK dh g{osh j' ;e/ ns/ ftnesh B{z ;wki dk fJZe
                               nkdoP  ;wkfie  gqkDh  pDkfJnk  ik  ;e/.    fb;No  ;fwE  (Lister  Smith)  d/  PpdK  ftZu,
                               “ftfdnkb/ B{z ftnkge ekoi eoB/ ukjhd/ jB.  T[; B{z fBPfus o{g s'A ;wkfie dkfJst ns/
                               ;wki d/ gqsh Grsh dk fBowkD ns/ ftek; eoBk ukjhdk j?.”

                               gq'H pbr/ (Bagley) ns/ v:{Jh (Dewey) B/ ;wkfie T[d/P dk noE ;wkfie e[Pbsk (Social
                               Efficiency) B{z dZf;nk j? Gkt f;Zfynk d/ d[nkok ftnesh B{z ;wkfie o{g s'A e[Pb pDkfJnk
                               ikDk  ukjhdk  j?.    gq'H  prb/  d/  nB[;ko,  “;wkfie  e[Pbsk  T[j  nkdoP  j?  fi;  d/  d[nkok
                               ftfdnde  nk:'rK  dk  Bshik  Bkfgnk  ikDk  ukjhdk  j?.”  fJ;  soQK  gq'H  prb/  d/  ws  ftZu
                               BkrfoeK  ftZu  ;wkfie  e[Pbsk  T[sgzB  eoB  tkbh  f;Zfynk  B{z  jh  ;koEe  f;Zfynk  fejk
                               ikt/rk.  gq'H prb/ B/ ;wkfie o{g s'A e[Pb ftnesh dhnK fszBh ftP/PsktK dZ;hnK jB^


           50                                             LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY
   51   52   53   54   55   56   57   58   59   60   61