Page 378 - DEDU404_METHODOLOGY_OF_EDUCATIONAL_RESEARCH_AND_STATISTICS_PUNJABI
P. 378
ftfdne y'i gqDkbh ns/ nzeVk^ftfrnkB
B'N III. nfXnB dh ftXh ns/ gqfefonk P'X
gqpzX d/ fsZi/ nfXnkJ/ ftZu y'i dh ;zg{oD gqfefonk dk toDB ehsk iKdk j?. P'Xeosk
;jh^;jh ns/ ft;sko Bkb fbydk j? fe y'i fe; soQK ehsk rJh j?. fJ; d/ nzsors
izB;zfynk dh gfoGkPk, fBnkdoP dh u'D dh ftXh, uoK dh gfoGkPk, T[jBK dk wkg bJh
gq:'r ehshnK rJhnK gqhfynktK dk toDB, ;{uBktK d/ ftPb/PD dh ftXh nkfd dk ft;sko
Bkb toDB ehsk iKdk j?. eh^eh fbfynk ikt/rk, fJj pj[s e[ZM fJ; rZb s/ fBoGo eodk
j? fe nfXnB fe; soQK dk j?. ftP/P fXnkB d/D dh rZb fJj j? fe e'Jh io{oh ikDekoh
S[NDh BjhA ukjhdh j?. gkmeK d/ wB ftZu gVQB ;w/A fJj gqPB BjhA T[ZmDk ukjhdk fe „fJj
fet/A ehsk‟.
IVH ;{uBktK dk ftPb/PD ns/ Bshik
;XkoD s"o s/ P'X^gqpzX d/ u"E nfXnkJ/ ftZu P'X^;wZroh ns/ ;{uBktK dk ftPb/PD ns/
P'X^BshfinK B{z gq;s{s ehsk iKdk j?. fJj ;zg{oD P'X^ekoi dk gqw[Zy Gkr j[zdk j?.
P'X^;wZroh r[Dkswe iK ;zfynkswe fe;h th soQK dh iK d'jK soQK dh j' ;edh j?. T[; dh
gq;s{sh d/ ftP/ ftZu e'Jh fBPfus fB:w iK gqfefonk dk T[b/y eoBk T[fus BjhA j't/rk
feT[Afe fJj fJ; soQK fBoGo eodk j? fe ;wZf;nk fe; soQK dh j? ns/ ;zpzXs P'X^;wZroh
fe; soQK dh j?. fJZe ;XkoD ;[Mkn fJj j? fe ;wZrohdh gq;s{sh ns/ T[; dk ftPb/PD
gfoebgBktK d/ eqwnB[;ko j'Dk ukjhdk j?. gfoebgBk dk eEB eoe/ fJj dZ;Dk ukjhdk j?
fe T[; d/ gqhyD bJh fe; soQK dhnK ;{uBktK ns/ ;wZroh fJeZso ehshnK rJhnK jB. T[;
dh ;jh Yzr Bkb ;koBh d/ o{g ftZu gq;s{sh eoBh ukjhdh j?. T[; d/ pknd T[; dk ftPb/PD
fe; soQK ehsk frnk ns/ Bshik eh nkfJnk fJ; dk T[b/y eoBk ukjhdk j?. T[;h d/ eqw
ftZu Bshi/ dh ftnkfynk fdZsh ikDh ukjhdh j?. ftnkfynk Gkt Bshik dh ;koEesk dk
fBo{gD fJZe w[Pfeb ekoi j[zdk j?. fJ; ftZu P'Xeosk B{z do;kJh ftXh, gqfefonk dhnK
nkgDhnK ewhnK, ;wZroh d/ ;zrqfj ftZu j'JhnK so[ZNhnK, g{ot ftZu y'iK d[nkok T[gbpX
BshfinK nkfd B{z fXnkB ftZu oZyd/ j'J/ ns/ T[jBK dk T[b/y eod/ j'J/ fJj eEB eoBk j[zdk
j? fe gqkgs Bshik feZE/ sZe soeg{oD, ;zGkfts ns/ gquZbs j?. i/eo j'o y'iK d/ BshfinK
s'A fGzB e'Jh Bshik nkfJnk j? sK fJj T[b/y eoBk th io{oh j? fe nfijk feT[A j?.
V. nZr/ nkT[D tkbh y'i ;zpzXh ;[Mkn ns/ BshfinK dh T[g:'rsk
e'Jh th y'i nkgD/^nkg ftZu g{oD BjhA j[zdh. fJ; soQK P'Xeosk fJ; ekoi d/ ftZu eJh
tko fJj nB[Gt eodk j? fe i/eo T[; B{z d{ih soQK ehsk iKdk j?, d{ih soQK dhnK ;{uBktK
fJeZso ehshnK iKdhnK, tZv/ fBnkdoP dh u'D ehsh iKdh iK fGzB izB;zfynk B{z b?e/ P'X
ehsh iKdh, ftPb/PD dh fe;h d{ih ftXh dk gq:'r ehsk iKdk sK finkdk uzrk j[zdk. fJ;h
soQK y'i^ekoi d/ ftZu e[ZM BthnK P'X^;wZr;nktK T[; d/ fdwkr ftZu T[Go ;edhnK jB.
gozs{ T[j nkgD/^nkg j[D Bk sK d{ih ;wZf;nk s/ y'i eo ;edk j? ns/ Bk T[; dh gqfefonk
ftZu e'Jh gfotosB eo ;edk j?. fJ; soQK P'X^gqpzX d/ nfXnB^IV ftZu jh iK fJZe
nbZr nfXnkJ/^V pDke/ T[; ftZu fJBQK B{z gq;s{s eodk j?. fJ;h d/ eqw ftZu T[;h
nfXnkJ/ ftZu gqkgs Bshi/ fe; soQK f;Zfynk d/ y/so ftZu T[g:'rh j' ;ed/ jB, T[; dk
T[b/y eodk j?. ;XkoD o{g s'A fJ;d/ bJh fJZe nbZr nfXnkJ/ oZyDk jh finkdk T[fus
;wfMnk iKdk j?.
VI. ;ko nzP ns/ f;ZNk
fJj P'X^gqpzX dk nkyoh nfXnkJ/ j[zdk j?. fJ; nfXnkJ/ ftZu P'Xeosk ;zg{oD P'X^gqpzX
dh ekoi^gqDkbh ns/ ;ko/ nfXnkfJnK dk (e/tb nfXnkJ/^II B{z SZve/) ;ko nzP gq;s{s
eodk j?. fJjh nfXnkJ/ j? fijVk pj[s finkdk gfVQnk iKdk j?. gqhye th gfjbK fJ;h B{z
gVQdk j?. nfXnkJ/^II ftZu ;zpzXs ;kfjs dk ;ot/yD j[zdk j?. T[; dk nbZr s'A ;ko nzP
gq;s{s eoBk io{oh BjhA j[zdk. T[; B{z ;zy/g ftZu ;wZ;fnk^eEB d/ Bkb jh fbyDk j[zdk j?.
fJj 15 s'A 20 ;fcnK ftZu fbfynk ikDk io{oh j[zdk j?.
372 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY