Page 45 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«¬’≈¬Δ-E: √Δ’ ¡Í≈‘‹Â≈ ÁΔ Í«‘⁄≈‰, ’≈È, √Óº«√¡≈Úª

C. È∞’√Á≈ ¡Ú≈‹ ÚΔ Ï‘∞ «‹¡≈Á≈ ‹ª ÿº‡, Ï‘∞ ˜Ø ÚÒØ∫ ‹ª Ï‘∞ ÍØÒ≈, ÈΔ√ ¡Ú≈‹Õ È؇
D. ÏÛÏÛ≈, «÷Ò≈È≈Õ
E. ÏØÒ∂ ◊¬∂ ÙÏÁª/Ú≈’ª Á∂ ÓÂÒºÏ ˘ √ºÓfi‰ «Úº⁄ ’«·È≈¬ΔÕ

F. ˜Ï≈ÈΔ Ú≈’ √Ú±Í‰ «Úº⁄ ’«·È≈¬ΔÕ
Ì≈Ù‰ È∞’√Á≈ ‘À ‹ÁØ∫ «¬‘ ‘Ø ÒØ’ª Á∂ Ì≈Ù‰ ÚÒØ∫ ̇’ ‹ªÁ≈ ‘À «’ «¬‘ ¡≈͉∂ ¡≈Í ¿∞μÂ∂ «Ë¡≈È ÎØÈ, √ø⁄≈
Á∂ È≈Ò ‘√º’÷∂Í, Ô≈ √Ú≈ÓΔ ‘؉ Á≈ ’≈È Ï‰Á≈ ‘ÀÕ Ì≈Ù≈ √Ó«√¡≈Úª ⁄≈‘ΔÁ≈ ‘À Ó‘ºÂÚͱ‰ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈
‘À ‹∂’ ¿∞‘ √ø⁄≈ Á∂ È≈Ò ‘√º’÷∂Í ‹∂’ ¿∞‘ Ú’Â≈ ’≈È ‹ª ‹∂’ ¿∞‘ √ØÂ≈ Ò¬Δ ¡Â∂ √Ó«√¡≈Úª Á∂

’≈ÈÕ
E.C.B ’≈‰ (Causes)

(A) ’≈Ï«È’ ’≈È: Ì≈Ù‰ ÁØÙØ∫ Á∂ ‹À«Ú’ ’≈‰ª Â≈Ò«Ú¡ «Ú√ø◊ÂΔ¡ª, Áø «⁄«’Â√≈ «Úº⁄ Ù≈«ÓÒ,
Í’Ù≈ÿ≈Â, ¡Â∂ «Ú√ø◊ÂΔ¡ª, ’∞ºfi Ó≈ÓÒΔ¡ª «Úº⁄ Áø ¡≈«Á, «Ú±Í‰ Á∂ «‡¿±Ó ‹ÏÛ∂ ¡Â∂ Ï∞ÒΔ¡ª ÁΔ ÚΔ

«Úº⁄ ÈÂΔ‹≈Õ «¬º’ Á∂ Á∂ È≈Ò ¡Â∂ ÏÛÏØÒ≈ Ϻ⁄∂ ÁΔ ’«·È≈«¬¡ª κ’≈ Â≈Ò± ¡Â∂ κ’≈ ÁΔ ◊øÌΔÂ≈ ˘ «√ºË∂
«˜øÓ∂Á≈ Ø«’¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ
(B) ’≈«¡≈ÂÓ’ ’≈È Ï‰Á≈ ‘À: «¬‘ Ú∂«÷¡≈ «◊¡≈ ‘À «’ «¬º’Ø «‹‘∂ Ì≈Ù‰ ÂøÂ Á∂ È≈Ò ’¬Δ Ϻ⁄Δ¡ª,
Í’≈ÙÈ ¡Â∂/‹ª ¡Ú≈‹ «Úº⁄ ÁØÙÕ ÍÛ∑≈¬Δ ÁΔ «ÍØ‡ ‘À «’ ’∞ºfi Ó≈ÓÒΔ¡ª «Úº⁄ «¬º’ Úº‚Δ ¿∞Ó Á∂ È’ÒΔ

Ì≈, «¬º’ Ï⁄ÍÈ Á≈ ÁØ√ ‹ª «¬º’ Ï≈Ò¿∞Ó «¬√ «Ú√ø◊ÂΔ Ò¬Δ «¬º’Ó≈Â ’≈È ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ «¬‘ √º⁄ ‘À «’
Ϻ«⁄¡ª √ͺه ’‰ Á∂ Ò¬Δ, ¡Â∂ Ì≈Ù≈ ’øÈ Á≈ ÚÂØ ’‰ Ò¬Δ √Δ÷È≈Õ ¿∞‘ «¬º’ fi±º· «Úº⁄ ◊ºÒ ’‰≈ √Δ÷
ÂΔ’∂, ‹∂’ ¿∞‘ È∞’√Á≈ ÙÏÁ√ø◊‘ √∞«‰¡≈Õ ¡≈Ó ÂΩ ¿∞μÂ∂, Ì≈Ù‰ ÁØÙ ÁΔ È’Ò Ï≈Ò¿∞Ó √∞Ì≈¡ ¿∞μÂ∂
¡≈Ë≈« ‘ÀÕ

(C) ’≈‰: Ì≈Ù‰ ÁØÙ Á∂ ‘≈Ò Á∂ ¡«Ë¡«¬ÈØ∫ ÚÒØ∫ ÍÂ≈ ⁄ºÒÁ≈ ‘À «’ Ì≈Ù‰ Á∂ ’¬Δ ÁØÙ ‘ÈÕ ‹ÁØ∫ Ì≈Ù‰ ÁØÙØ∫
Á∂ ’≈È ‹À«Ú’ ‹ª ’≈‹ È‘Δ∫ ’ ‘∂ ‘È, ¿∞‘ ‘Ø √’Á≈ ‘À Í«¡≈Ú‰ Ò¬Δ Ïº⁄Δ¡ª ÁΔ¡ª ÍÃÂΔ’«¡≈Úª
Ò¬Δ «ÚÙ∂Ù ±Í ÚÒØ∫ ¿∞È∑ª Á∂ Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ Á∂ Ò¬Δ, Ò¬Δ «˜øÓ∂Á≈ Ø«’¡≈ ‘ÀÕ «¬√ «Úº⁄ ÍÛ∑≈¬Δ, Òº’ÛΔ Áº«√¡≈ «’
Ϻ⁄Δ¡ª ÁΔ ’≈«¡≈ÂÓ’ ÁØÙ «ÈÙ«⁄ ±Í ÚÒØ∫ ’ ‘∂ ‘È ¡Â∂ ’≈¯Δ ¡Í√Ó≈¡Ω‹È ¡Â∂ Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ Á∂ ÚºÒ

¡Úª¤ÈΔ¬∂ Òº¤‰ Á∂ È≈Ò ‹∞«Û¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ
(D) ÓÈØ«Ú«◊¡≈È’ ’≈‰: Ì≈Ù‰ ÁØÙ ÚΔ Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ ¡Â∂ ÓÈØ«Ú«◊¡≈È’ Ó±Ò ‘ÀÕ Ì≈Ù‰ Ì≈Ù‰ ¡ø◊ª ÁΔ
ÍÃÌ≈Ú’≈«Â≈ ¿∞μÂ∂ ‘Δ È‘Δ∫ √◊Ø∫ «Ú¡’ÂΔ◊ ͫÍ’ÚÂ≈ ¿∞μÂ∂ «ÈÌ È‘Δ∫ ’Á≈ ‘À Ϻ⁄∂ Á∂ ¡≈͉∂ ¡≈͉∂
¡≈Í Ò¬Δ «ÁÃÙ«‡’؉ ‘À, ‹Ø Á±√Δ¡ª Á∂ È≈Ò ¡≈͉∂ «ÙÂ∂ ˘ ¡Â∂ «‚◊Δ Ò¬Δ ÿ ¡Â∂ ÍÃ∂« ÚΔ ÍÃØÂ√≈«‘Â

Ì≈Ù‰Õ ’∞ºfi ÓÈØÚÀ«◊¡≈«È’Ø∫ Á≈ Óøȉ≈ ‘À «’ «¬√ ÁØÙØ∫ ˘ «Ú¡≈’∞Ò Ó«‘√±√ ’ ‘Δ ‘À ‹ª Ì≈ÚÈ≈Úª, È∞’√Á≈
Ì≈Ù≈ ÍÀÁ≈ ‘؉ Ú≈ÒΔ ¡≈Áª Á≈ ÈÂΔ‹≈ ‘È √≈Ó≈‹’ ÁÏ≈¡ ÚÒØ∫Õ
(E) √∞‰Ú≈¬Δ Á∂ È∞’√≈È: Ì≈Ù‰ Á∂ √Ú≈◊ Á∂ «Ú’≈√ «¬º’Ø «‹‘∂ √∞‰È ÍÉ≈ÒΔ ÁΔ ÒØÛ ‘ÀÕ ‹∂’ Ϻ⁄∂ ÁΔ
√∞‰Ú≈¬Δ «Ú◊«Û¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À, √∞‰È «¬ÈÍ∞‡ «Ú◊«Û¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ «Î Ì≈Ù‰ √Ú≈◊ ’ΩÙÒ ’∞ºfi «Ú⁄Ò‰ ‘À

‹ª «Ú’≈√ «Úº⁄ Á∂ΔÕ «¬√ ÁØÙͱ‰ ≈¬∂ ÍÉ≈ÒΔ Á∂ ’≈È, «¬√ √≈Ò Ó¬Δ «Úº⁄ Ì≈Ù‰ ¿∞ÂÍ≈ÁÈ ˘ ÍÃÌ≈«ÚÂ
’Á∂ ‘ÈÕ «ÍØ‡ Á≈ ’«‘‰≈ ‘À «’ √∞‰Ú≈¬Δ È∞’√≈È ÁΔ «‚◊Δ ¿∞μÂ∂ «√ºË≈ ¡√ ÍÀ∫Á≈ ‘À Ì≈Ù‰ ¡Â∂ Ì≈Ù≈ Á≈
¿∞ÂÍ≈ÁÈÕ
(F) √≈Ó≈‹’ ÍÃÌ≈Ú: Ì≈Ù≈ √ø⁄≈ Á≈ «¬º’ √≈ËÈ ‘ÀÕ «¬‘ ÚΔ √≈Ó≈‹’ √øÁÌ «Úº⁄ «Ú’«√ ’Á≈ ‘ÀÕ «¬º’

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 37