Page 99 - DPOL101_Political Theory

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈ ’∂ÚÒ ¿π‘∆ ’ √’Á≈ ˛Õ ≈‹È∆«Â’ ÍÃÌ»√æÂ≈ √‘∆ ¡Â∂ ‹≈«¬˜ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ú∆ ¡Á≈Òª ’∂ÚÒ
’≈˘È∆ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á∂ «ÈÓ≈‰ ˘ ‘∆ Ó≈ÈÂ≈ «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ Ú’∆Ò Ò¬∆ √ß√Á ÚæÒØ∫ Í≈√ ’≈˘È ¡ß«ÂÓ ‘πßÁ≈ ‘À, ÒØ’ ⁄≈‘∂
¿π√ Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’ÈÕ ÂÁ «’√∂ Ú∆ √’≈ Á∆ √ÎÒÂ≈ «¬√ ◊æÒ ”Â∂ «ÈÌ ’Á∆ ˛ «’ ’≈˘È∆ ÍÃÌ»√æÂ≈ (¡Â∂
‹Ø ’≈˘È √ß√Á ω≈™Á∆ ˛) ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ÍÃÌ»√æÂ≈ (¡Â∂ ‹Ø ÒØ’ ⁄≈‘πßÁ∂ ‘È) «Úæ⁄ «’ßÈ≈ Â≈ÒÓ∂Ò ˛Õ ‹∂’
’≈˘È∆ ÍÃÌ»√æÂ≈Ë≈∆ ÒØ’ª Á∆¡ª «¬æ¤≈Úª Á≈ √ÈÓ≈È ’Á≈ ˛ ª «¬√ Á∂ Ò¬∆ ¡≈«◊¡≈ Á≈ Í≈Ò‰ ’Ú≈¿π‰
«Úæ⁄ ÓπÙ«’Ò È‘∆∫ ‘πßÁ∆Õ ¡≈Ëπ«È’ ≈‹ª «Úæ⁄ ÒØ’ª Ò¬∆ ’«Ò¡≈‰∆’≈∆ ’≈˘Èª Á≈ «ÈÓ≈‰ ¡√Ò «Úæ⁄ ’≈˘È∆
ÍÃÌ»√æÂ≈Ë≈∆ ÚæÒØ∫ ≈‹È∆«Â’ ÍÃÌ»√æÂ≈Ë≈∆ Á∆¡ª «¬æ¤≈Úª ˘ ͱ≈ ’È Á∆ ’Ø«ÙÙ ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ‹∂’
’≈˘È∆ ÍÃÌ»√æÂ≈Ë≈∆ ÒØ’ª Á∆¡ª «¬æ¤≈Úª Á∆ ͱÂ∆ È‘∆∫ ’Á≈ ª ÒØ’ª Á≈ ◊πæ√≈ ‹Ò±√ª, ÍzÁÙȪ, ‘ÛÂ≈Òª,
√’≈ Í«ÚÂÈ ◊z«‘ ÔπæË ‹ª ’¬∆ Ú≈ ¥ªÂ∆ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó «Úæ⁄ Íz◊‡ ‘πßÁ≈ ˛Õ
ÒΩ«’’ ÍÃÌ»√æÂ≈ (Popular Sovereignty)

Ò≈’ Á∂ ¿πÍÔπ’ ≈‹È∆«Â’ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á∂ «√˪ ˘ ±√Ø È∂ ‘Ø «Ú’«√ ’’∂ “ÒΩ«’’ ÍÃÌ»√æÂ≈” Á∂ «√˪ «Úæ⁄
ÏÁÒ «ÁæÂ≈Õ ±√Ø Á∂ ¡Èπ√≈, ÒΩ«’’ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á≈ ¡Ê ˛ «’ “‹ÈÂ≈ ¡≈÷∆ ¡Â∂ √Ú¿πµ⁄ Ù’Â∆ Á∆ Ó≈Ò’‰
¡Â∂ √≈∆¡ª Ù’Â∆¡ª Á≈ √Ø” ˛Õ ±√Ø Á∂ ≈‹È∆«Â’ «√˪ «Úæ⁄ ‹ÈÂ≈ (People) «¬’ Ìπ◊Ø«Ò’ Ë≈È≈ ˛Õ
≈‹ ¡Â∂ ≈‹ Á∆ ÍÃÌ»√æÂ≈ ‹ÈÂ≈ Á≈ ‘∆ Íæ÷ ˛Õ «¬‘ ‹ÈÂ≈ ÷πÁ Ù≈√È ’È Á∂ ÔØ◊ ‘ÀÕ ‹ÈÂ≈ Á∆ «¬√ ÔØ◊Â≈
Á∂ ÓΩ«Ò’ «√˪ ˘ ±√Ø È∂ “√Ë≈‰ «¬æ¤≈” (General Will) Á∆ Ë≈È≈ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò Íz◊‡ ’∆Â≈Õ “√Ë≈‰
«¬æ¤≈” Á∂ ’¬∆ ¡ʪ «Úæ⁄ √Ú√Ã∂Ù· ¡Ê «¬‘ ‘È «’ «’√∂ Ú∆ √Ó≈‹-«ÚÙ∂Ù Á∂ √«ÂæÂÚ «Úæ⁄ ¡≈¿π‰ Ò¬∆ ¿π√
«Úæ⁄ √≈«¡ª ÚæÒØ∫ √Ú∆’≈ «È¡≈ Á∂ «ÈÔÓª Á≈ ‘؉≈ ˜±∆ ˛Õ «¬‘ √≈«¡ª ÚæÒØ∫ √Ú∆’≈ «ÈÔÓ √Ó≈‹ «Úæ⁄
√Ú¿πµ⁄ √Ê≈È Á∂ ‘æ’Á≈ ‘ÈÕ ÍÃÌ»√æÂ≈ «¬È∑ª √≈«¡ª ÚæÒØ∫ √Ú∆’≈ «ÈÔÓª Á∆ Ù’Â∆ ˛Õ ‹ÈÂ≈ Á≈ ‘∂’
«Ú¡’Â∆ «Ú¡’Â∆◊ ÍæË ”Â∂ «ÓÒ Úß‚ ’∂ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∂ ‘ج∂ È≈◊«’ ’‘≈™Á≈ ˛ ¡Â∂ ’≈˘Èª
Á≈ Í≈Ò‰ ’Á∂ ‘ج∂ Íz‹≈ ’‘≈™Á≈ ‘ÀÕ √≈∂ ÒØ’ª ÚæÒØ∫ È≈◊«’ √Ó≈‹ (civil society) Á∆ ⁄È≈ «¬’ ÈÀ«Â’ ¡Â∂
√Ó±«‘’ √ß√Ê≈ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’Á∆ ˛Õ «¬‘ È≈◊«’ √Ó≈‹ «¬’ √Ú‹È’ «Ú¡’Â∆ÂÚ (public personality)
˛ «‹√ ˘ ÒØ’ ÈÓ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ “≈‹ ’«‘ßÁ∂ ‘È, ÈÓ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ “ÍÃÌ»√æÂ≈Ë≈∆” ’«‘ßÁ∂ ‘È ¡Â∂ Á±√«¡ª
Á∂ È≈Ò ÂπÒÈ≈ ’Á∂ √Ó∂∫ “Ù’Â∆” ’«‘ßÁ∂ ‘ÈÕ”
±√Ø Á∂ ¡Èπ√≈ “√Ë≈‰ «¬æ¤≈ ÍÃÌ»√æÂ≈Ë≈∆ ˛Õ √Ú‹È’ ’«Ò¡≈‰ Á∂ ¿πÁ∂Ù È≈Ò √Ê≈«Í ≈‹ ˘ ’∂ÚÒ ¿π‘∆
¡÷∆Ò≈ ¡≈Á∂Ù Á∂ √’Á∆ ˛Õ ÍÃÌ»√æÂ≈ √Ë≈‰ «¬æ¤≈ Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ’πfi ‘Ø È≈ ‘؉ Á∂ ’≈‰ ¡Ë∂Ô Ú∆ ˛Õ ±√Ø Á∂
¡Èπ√≈ Ù’Â∆ Á≈ √Ê≈ÈøÂ‰ ‘Ø √’Á≈ ˛, Ízß± √Ë≈‰ «¬æ¤≈ Á≈ È‘∆∫Õ √Ë≈‰ «¬æ¤≈ Úß‚ Ú∆ ˛, «’™«’ «¬æ¤≈
‹ª ª √Ë≈‰ ‘πßÁ∆ ˛ ‹ª È‘∆∫ ‘πßÁ∆Õ Í«‘Ò∆ ‘≈Ò «Úæ⁄ «¬æ¤≈ Á≈ √Ë≈‰ ¡ÀÒ≈È √Ë≈‰ «¬æ¤≈ Á≈ Íz◊‡≈Ú≈ ˛
¡Â∂ «¬‘ ’≈˘È Ú∆ ˛ ‹ÁØ∫ «’ Á±√∆ ‘≈Ò «Úæ⁄ «¬‘ «Ú¡’Â∆-«ÚÙ∂Ù Á∆ «Ú¡’Â∆◊ «¬æ¤≈ ‘Ø √’Á∆ ˛Õ «¬æÊ∂
±√Ø È∂ «¬‘ √ÍæÙ‡ ’∆Â≈ «’ ’πfi Ò∂÷’ ÍÃÌ»√æÂ≈ ˘ «ÚË≈È Óß‚Ò ¡Â∂ ’≈‹’≈‰∆ «Úæ⁄ Úß‚ ’∂ ÍÃÌ»√æÂ≈Ë≈∆ ˘
«¬’ Ò椉 «Ú¡’Â∆ «Úæ⁄ ÂÏÁ∆Ò ’ «ÁøÁ∂ ‘È, «‹Ú∂∫ ¿π‘ ’¬∆ Úæ÷-Úæ÷ √∆ª Ú≈Ò∂ «¬’ «Ú¡’Â∆ Á∆ ’ÒÍÈ≈
’ ‘∂ ‘؉ «‹√ Á∂ «¬’ √∆ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ ¡æ÷ª ‘È, «¬’ √∆ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ Ï≈‘ª ‘È, «¬’ √∆ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ
ÍÀ ‘È ¡Â∂ ‘∂’ √∆ «Úæ⁄ «¬’ ¡ß◊ Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ‘Ø ’πfi Ú∆ È‘∆∫ ˛Õ ±√Ø È∂ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á∆ «¬√ Úß‚ ˘ ≈‹È∆Â∆
«√˪ Á≈ ⁄ÓÂ’≈∆, ËØ÷≈ËÛ∆ ÓßÈÁ∂ ‘ج∂ «¬‘ «Ú⁄≈ Íz◊‡ ’∆Â≈ ˛ «’ ¿π‘ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á∂ ¿πÁ◊ÓØ∫ (emanations)
˘ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á∂ ¡ß◊ √Ófi ÏÀ·∂ ‘ÈÕ ±√Ø Á∂ ¡Èπ√≈ ÍÃÌ»√æÂ≈ ¡‡Ò ¡Â∂ √æ⁄ ˛ «’™«’ √Ë≈‰ «¬æ¤≈ ‘Ó∂Ù≈ ·∆’
‘πßÁ∆ ˛Õ ÍÃÌ»√æÂ≈ Úß‚ Ú∆ ˛, «’™«’ «¬‘ ¡≈͉∂ ÓÀ∫Ïª ”Â∂ ¡√∆Ó Ù’Â∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∆ ˛Õ √Ë≈‰ «¬æ¤≈ Á∂
Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò Íz◊‡ ÍÃÌ»√æÂ≈ ¬∂’Â≈, √Ê≈«¬ÂÚ, ¿πÍÔπ’Â≈ ¡Â∂ ¡≈ÂÓ ⁄∂ÂÈ √æÂ≈ Á∆ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ ’Á∆ ˛Õ

√ß÷∂Í «Úæ⁄ Ù≈√È Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ ±√Ø È∂ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Á∂ √ßÁÌ «Úæ⁄ ‹È √Ë≈‰ Á≈ ‘Ú≈Ò≈ Á∂
’∂ ¿π‘ ‘∆ ‘æÒ ’æ„∂ ‹Ø ‘≈Ï√ È∂ Ù≈√’ ¡Â∂ ≈‹∂ Á∂ È≈Ó ”Â∂ ’æ„∂ √ÈÕ «‹æÊ∂ ‘≈Ï√ È∂ ≈‹ Á∂ √ßͱÈ «Ú¡’Â∆ÂÚ
√’≈ ¡Â∂ ÒØ’ª Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ ˘ Ù≈√’ Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ «Úæ⁄ ¡≈ÂÓ «ÈÌ ’ «ÁæÂ≈Õ ±√Ø Á∂ ¡Èπ√≈ «¬√
«√˪ Á∆¡ª «ÂßÈ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‘È : (i) «Ú¡’Â∆ ¡≈͉≈ «Ú¡’Â∆ÂÚ ¡Â∂ √πÂßÂÂ≈ ’∂ÚÒ ¡√Ò «¬æ¤≈ Á∂
¡Èπ√‰ È≈Ò ‘∆ Íz≈Í ’ √’Á≈ ˛Õ (ii) ¡√Ò «¬æ¤≈ ˛ ¡Â∂ (iii) √Ë≈‰ «¬æ¤≈ ‘∆ ≈‹ ˛Õ
’¬∆ Ú≈ ÒΩ«’’ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á≈ ¡Ê ¡≈Ó ‹È√ß«÷¡≈ Á∆ «¬æ¤≈ √Ófi «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡√Ò «Úæ⁄ «¬æ¤≈ ‹È√ß«÷¡≈
(Population) Á∆ È‘∆∫, ‹ÈÂ≈ (People) Á∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆ ˛Õ ‹ÈÂ≈ ÂØ∫ Ì≈Ú ˛ «È¡≈ ¿π«⁄ «√˪ª Á∂

92 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY