Page 320 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñAD: Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ

√ÓÊÈ «Ù÷ ¤±‘‰ Òæ◊≈Õ Á√ßÏ AIHD «Úæ⁄ «¬‘ BH ÓÀ∫Ïª È≈Ò ÒØ’ √Ì≈ «Úæ⁄ «¬’ Úæ‚∂ «ÚØË∆ Íæ÷ Á∂ ±Í È؇
«Úæ⁄ ¿πÌ∆Õ ‡∆. ‚∆. Í∆. ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù «Úæ⁄ «¬’ Úæ‚≈ ÁÒ Ï‰ ’∂ ¿πÌ∆ ¡Â∂ «¬√ È∂ ≈Ù‡∆ ÍæË Á∆ ≈‹È∆Â∆
«Úæ⁄ Ú∆ √◊Ó Ì±«Ó’≈ «ÈÌ≈¿π‰≈ Ùπ± ’∆Â≈Õ

Í A@ √≈Ò Á∂ ’ßÓ ÂØ∫ Ï≈¡Á Â∂Ò◊± Á∂√Ó Í≈‡∆ AC Ó≈⁄ AIIB ˘ ÁØ ◊π懪 «Úæ⁄ Úß‚ ‘Ø ◊¬∆-√ß√Á «Úæ⁄ Ú∆
¡Â∂ √ß◊·È ÍæË ”Â∂ Ú∆Õ √ß√Á Á∂ ÍæË ”Â∂ AC ÒØ’ √Ì≈ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄Ø∫ E ÓÀ∫Ïª È∂ Ùz∆ Ï∆ «Ú‹∂ ’πÓ≈ ≈‹± Á∆
¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ «¬’ ¡Òæ◊ ÈÚª √ß◊·È ω≈ «Ò¡≈Õ √≈Ï’≈ ’∂∫Á∆ ÓßÂ∆ ¡Â∂ ≈‹ √Ì≈ Á∂ ÓÀ∫Ï Ùz∆ Í∆. ¿π«Í≥Á
¡Â∂ F ‘Ø ÒØ’ ÓÀ∫Ïª ˘ F √≈Ò Ò¬∆ ÁÒ Á∆ Ùπ±¡≈Â∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ È≈Ò ’æ„ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ¡Â∂ «¬√ È≈Ò Â∂Ò◊»
Á∂√Ó Á∂ √ß◊·È «Úæ⁄ Ùz∆ ¡ÀµÈ. ‡∆. ≈Ó≈≈˙ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ Ú≈Ò∆ Әϻ √«ÊÂ∆ ˘ Íz◊‡ ’∆Â≈Õ ‹±È AIIA Á∆¡ª
⁄؉ª ÂØ∫ Ï≈¡Á ‹ÈÂ≈ ÁÒ «Úæ⁄ Á≈ ÍÀ ◊¬∆Õ «¬√ È∂ ‡∆. ‚∆. Í∆. ˘ Ú∆ fi‡’≈ «ÁæÂ≈Õ ’ª◊√ (¡≈¬∆) Á∂ ÍzË≈È
¡Â∂ Ì≈ Á∂ ÍzË≈È ÓßÂ∆ Í∆. Ú∆. È«√Ó∑≈ ≈˙ Á∆ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù Á∂ Ȫ«Á¡≈Ò ÒØ’ √Ì≈ ÷∂Â ÂØ∫ ⁄؉ª «Úæ⁄
√ÓÊÈ ˘ ‡∆. ‚∆. Í∆. ¡Â∂ ≈Ù‡∆ Îø‡ Á∂ È∂Â≈Úª Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’È ’≈È ∂È»’≈ ⁄ΩË∆ ¡ÀµÓ. Í∆. ˘ ÁÒ
Á∆ Ùπ±¡≈Â∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ ÂØ∫ Óπ’ ’ «ÁæÂ≈Õ
¡◊√ AIIE «Úæ⁄ «¬’ Ú≈ «Î ‡∆. ‚∆. Í∆. ˘ «¬’ ‘Ø Úß‚ Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’È≈ «Í¡≈Õ «¬’ ◊πæ‡ È∂ Ùz∆ ¡ÀµÈ.
‡∆. ≈Ó≈≈˙ Á∂ ‹Ó≈Â≈ ⁄ßÁ Ï≈ϱ È≈«¬‚± ˘ ¡≈͉≈ È∂Â≈ ÓßÈ «Ò¡≈ ‹ÁØ∫ «’ Á±√∂ ◊πæ‡ È∂ ¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈. ˘
√ÓÊÈ Á∂‰≈ ‹≈∆ æ«÷¡≈Õ Á√ßÏ AIIE «Úæ⁄ Ùz∆ ⁄ßÁ Ï≈ϱ È≈«¬‚± ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù Á∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ω ◊¬∂ ¡Â∂
¿π‘ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ì√∂ Á≈ Ú؇ Íz≈Í ’’∂ ¡≈͉∆ √«ÊÂ∆ ˘ «ÁzÛ Ï‰≈¿π‰ «Úæ⁄ √ÎÒ ‘ج∂Õ ‡∆. ‚∆.
Í∆. ÁØ ◊π懪 «Úæ⁄ Úß‚ ‘Ø ◊¬∆∂Õ ‡∆. ‚∆. Í∆. (¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈.) ¡Â∂ ‡∆. ‚∆. Í∆. (È≈«¬‚±)Õ ‹ÈÚ∆ AIIF «Úæ⁄ Ùz∆
¡ÀÈ. ‡∆. ≈Ó≈≈˙ Á∆ ¡⁄≈È’ ÓΩ ‘Ø ◊¬∆ ¡Â∂ ¿πÈ∑≈ Á∆ ÍÂÈ∆ Ùz∆ÓÂ∆ Ò’ÙÓ∆ Í≈ÚÂ∆ ‡∆. ‚∆. Í∆. (¡ÀµÈ.
‡∆. ¡≈.) Á∆ ÍzË≈È Ï‰ ◊¬∆ Í «¬‘ ÁÒ ˜±∆ √ÓÊÈ Íz≈Í ’È «Úæ⁄ ¡√ÎÒ «‘≈ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ ÂπÒÈ≈
«Úæ⁄ ‡∆. ‚∆. Í∆. (È≈«¬‚±) ¡≈͉∆ Ù’Â∆ Á≈ ÍzÁÙÈ ’È «Úæ⁄ √ÎÒ «‘≈Õ Ó≈⁄ AIIF «Úæ⁄ ⁄؉ ¡≈ÔØ◊ È∂
‡∆. ‚∆. Í∆ (È≈«¬‚±) ˘ ¡√Ò∆ ‡∆. ‚∆. Í∆. Á∂ ±Í «Úæ⁄ Ó≈ÈÂ≈ Á∂ «ÁæÂ∆Õ Ó≈⁄-¡ÍzÀÒ AIIF «Úæ⁄ AAÚ∆∫ ÒØ’
√Ì≈ Ò¬∆ ‘ج∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ ‡∆. ‚∆. Í∆. (È≈«¬‚±) È∂ AF √∆‡ª «‹æÂ∆¡ª ‹ÁØ∫ «’ ‡∆. ‚∆. Í∆. (¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈.)
«¬’ Ú∆ √∆‡ È≈ «‹æ √’∆Õ «¬√ Â∑≈ ‡∆. ‚∆. Í∆. (È≈«¬‚±) ¡√Ò «Úæ⁄ ‡∆. ‚∆. Í∆. ω∆ ¡Â∂ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù Á∆
≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ «ÁzÛ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ¿πµÌ ’∂ √≈‘Ó‰∂ ¡≈¬∆Õ
Ó¬∆ AIIF ÂØ∫ Ï≈¡Á ‡∆. ‚∆. Í∆. ÍæË Á∆ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ Ú∆ «¬’ √◊Ó Ì±«Ó’≈ «ÈÌ≈¿π‰ Òæ◊∆Õ «¬‘ √ªfi≈
ÓØ⁄≈ √’≈ Á∆ «¬’ «‘æ√∂Á≈ Í≈‡∆ ω∆Õ ¡ÍzÀÒ AIGG «Úæ⁄ Â∂Ò◊± Á∂√Ó Í≈‡∆ Á∂ È∂Â≈ Ùz∆ ⁄ßÁ Ï≈ϱ È≈«¬‚±
È∂ Ùz∆ ¡≈¬∆. ’∂. ◊π‹≈Ò Ò¬∆ Á∂Ù Á≈ ÍzË≈È ÓßÂ∆ Ï‰È Á≈ √Â≈ ÍæË≈ ‘Ø «◊¡≈Õ ‡∆. ‚∆. Í∆. È∂ ‚∆. ¡ÀµÓ.
’∂., ¬∂. ‹∆. Í∆. ¡Â∂ ‡∆. ¡Àµ√. √∆. È≈Ò «ÓÒ ’∂ √ªfi≈ √ß◊·È ω≈«¬¡≈ ¡Â∂ «¬√ È∂ √ªfi∂ Îø‡ «Úæ⁄ ¡≈͉∆
ÍzÂ∆Ù·≈ ‘Ø ÚË≈¬∆Õ Ùz∆ÓÂ∆ Ò’ÙÓ∆ Í≈ÚÂ∆ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ ‡∆. ‚∆. Í∆. (¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈.) È∂ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù
«Úæ⁄ √Ú‹È’ ¡Ë≈ Íz≈Í ’È Ò¬∆ ͱ≈ ˜Ø Ò◊≈«¬¡≈ Í ¡≈͉∆ √«ÊÂ∆ ˘ «ÁzÛÂ≈ ÍzÁ≈È ’È «Úæ⁄
«¬‘ Í≈‡∆ ¡√ÎÒ ‘∆∂Õ ‡∆. ‚∆. Í∆. (È≈«¬‚±) ‘∆ ¡√Ò «Úæ⁄ ‡∆. ‚∆. Í∆. ω ◊¬∆ ˛Õ ≈Ù‡∆ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄
Ú∆ ‡∆. ‚∆. Í∆. Á∆ ̱«Ó’≈ ’≈Î∆ Ó‘æÂÚͱÈ Ï‰ ◊¬∆Õ ABÚ∆¡ª ÒØ’ √Ì≈ Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ ‡∆. ‚∆. Í∆. È∂
AB √∆‡ª «‹æÂ∆¡ªÕ «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‡∆. ‚∆. Í∆. È∂ √ªfi∂ ÓØ⁄∂ È≈Ò ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ ¡Òæ◊ ’ «Ò¡≈ ¡Â∂ Ï∆. ‹∂.
Í∆. Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ ω∆ ’∂∫Á∆ √’≈ ˘ Ï≈‘ ÂØ∫ √ÓÊÈ Á∂‰ Á≈ ÎÀ√Ò≈ «Ò¡≈Õ «¬√ Á∂ «¬’ Ó‘æÂÚͱÈ
È∂Â≈ Ï≈ÒÔØ◊∆ ˘ ABÚ∆∫ ÒØ’ √Ì≈ Á≈ √Í∆’ Ï‰È Á≈ Ú∆ √ÈÓ≈È Íz≈Í ‘Ø«¬¡≈Õ √ÂßÏ AIII «Úæ⁄ ACÚ∆¡ª
ÒØ’ √Ì≈ Á∆¡ª ⁄؉ª Á∂ È≈Ò-È≈Ò ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù «ÚË≈È √Ì≈ Á∆¡ª ⁄؉ª Ú∆ ‘ج∆¡ªÕ «¬È∑ª ⁄؉ª «Úæ⁄ ‡∆. ‚∆.
Í∆. È∂ Ï‘π √ÎÒÂ≈ Íz≈Í ’∆Â∆∂Õ ÒØ’ √Ì≈ Á∆¡ª BI √∆‡ª «‹æ ’∂ «¬√ È∂ Ï∆. ‹∂. Í∆. ¡Â∂ ’ª◊√ ÂØ∫ Ï≈¡Á
Â∆√≈ √Ê≈È Íz≈Í ’∆Â≈Õ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù «ÚË≈È √Ì≈ «Úæ⁄ Ú∆ «¬√ È∂ Ï‘π Úæ‚∆¡ª Íz≈ÍÂ∆¡ª ’∆Â∆¡ª ¡Â∂
«¬’æÒ∂ ‘∆ BHD «Úæ⁄Ø∫ AH@ √∆‡ª ”Â∂ «‹æ Íz≈Í ’∆Â∆ ¡Â∂ «¬’ Ú≈ «Î Ùz∆ ⁄ßÁ Ï≈ϱ È≈«¬‚± ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù
Á∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ω ◊¬∂Õ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù Á∆ ≈‹È∆Â∆ ¡Â∂ ≈Ù‡∆ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ ‡∆. ‚∆. Í∆. Ï‘π ӑæÂÚͱÈ
¡Á≈ ’È Á∂ ÔØ◊ ‘Ø ◊¬∆Õ AC ¡’±Ï AIII ˘ ω∆ Ï∆. ‹∂. Í∆. Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ Ú≈Ò∆ ¡ÀµÈ. ‚∆. ¬∂. ◊·ÏßËÈ
√’≈ ˘ ‡∆. ‚∆. Í∆. È∂ «ÏȪ Ù Ï≈‘∆ √ÓÊÈ «ÁæÂ≈Õ «¬√ Á∂ È∂Â≈ Ùz∆ Ï≈Ò≈ÔØ◊∆ Á∆ «¬’ Ú≈ «Î ACÚ∆∫
ÒØ’ √Ì≈ Á≈ √Í∆’ Ï‰È Á≈ √ÈÓ≈È Íz≈Í ‘Ø«¬¡≈Õ Ó¬∆ B@@B «Úæ⁄ ‡∆. ‚∆. Í∆. È∂ ÒØ’ √Ì≈ Á∂ √Í∆’ Ò¬∆

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 313