Page 190 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAA: ≈‹ √’≈: ≈‹-«ÚË≈È Óß‚Ò, ≈‹Í≈Ò, ÓßÂ∆ Íz∆ÙÁ ¡Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆

A/C ÓÀ∫Ï ≈‹ Á∆ «ÚË≈È √Ì≈ ÚæÒØ∫ ¸‰∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ È؇
A/C ÓÀ∫Ï ≈‹ «Úæ⁄ √Ê≈«Í √Ê≈È’ √ß√Ê≈Ú≈ (È◊ Í≈«Ò’≈, Íø⁄≈«¬Â, Íø⁄≈«¬Â √ßÓÂ∆ ¡≈«Á) Á∂ ÓÀ∫Ïª ÚæÒØ∫
¸‰∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
A/AB ÓÀ∫Ï ≈‹ «Úæ⁄ «‘‰ Ú≈Ò∂ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ «ÂßÈ √≈Ò Íπ≈‰∂ √Ê≈È’ª (Graduates) ÚæÒØ∫ ⁄π‰∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
A/AB ÓÀ∫Ï ≈‹ Á∆ ÓæË Ú◊ ¡Â∂ ¿π√ ÂØ∫ ¿πµ⁄ ÍæË Á∆¡ª «√æ«÷¡≈ √ß√Ê≈Ú≈ Á∂ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ «ÂßÈ √≈Ò Íπ≈‰∂
¡«Ë¡≈Í’ª ÚæÒØ∫ ¸‰∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
Ï≈’∆ A/F ÓÀ∫Ï ≈‹ Á∂ ≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ ¡«‹‘∂ «Ú¡’Â∆ «ÈÔπ’ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘È, «‹È∑ª È∂ √≈«‘Â, ’Ò≈, «Ú«◊¡≈È,
¡Â∂ √Ó≈‹ √∂Ú≈ ¡≈«Á Á∂ ÷∂Âª «Úæ⁄ Íz«√æË∆ Íz≈Í ’ Ò¬∆ ‘ØÚ∂Õ
«ÚË≈È Íz∆ÙÁ Á≈ ÓÀ∫Ï Ï‰È Ò¬∆ ‘∂· «Ò÷∆¡ª ÔØ◊Â≈Úª «ÈÙ«⁄ ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª ‘È-
A. ¿π‘ Ì≈ Á≈ È≈◊«’ ‘ØÚ∂,
B. ¿π‘ C@ √≈Ò Á∆ ¿πÓ ͱ∆ ’ ¸æ«’¡≈ ‘ØÚ∂,
C. ¿π‘ «’√∂ √’≈∆ Ò≈Ì Á∂ ¡‘πÁ∂ ”Â∂ È≈ ‘ØÚ∂,
D. ¿π√ «Úæ⁄ ¿π‘ √≈∆¡ª ÔØ◊Â≈Úª ‘؉∆¡ª ⁄≈‘∆Á∆¡ª ‘È ‹Ø √ß√Á Á∂ ’≈˘È ÚæÒØ∫ «ÈÙ«⁄ ’∆Â∆¡ª
◊¬∆¡ª ‘ÈÕ
E. ¿π√ «Úæ⁄ ¡«‹‘∆¡ª ¡ÔØ◊Â≈Úª È‘∆∫ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆¡ª ‹Ø ’≈˘È ÚæÒØ∫ «ÈÙ«⁄ ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª
‘؉Õ
«ÚË≈È Íz∆ÙÁ «¬’ √Ê≈¬∆ √ÁÈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Á∂ ÓÀ∫Ï F √≈Ò Ò¬∆ ¸‰∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «ÚË≈È Íz∆ÙÁ Á≈ Ú∆ «¬’ √Ì≈ÍÂ∆
(Chairman) ¡Â∂ «¬’ ¿πµÍ √Ì≈ÍÂ∆ (Deputy Chairman) ‘πßÁ≈ ˛, «‹√ Á∆ ⁄؉ «¬√ Á∂ ÓÀ∫Ï ¡≈͉∂ «Úæ⁄Ø∫
’Á∂ ‘ÈÕ √Ì≈ÍÂ∆ √ÁÈ Á∆ ÍzË≈È◊∆ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¡ÈπÙ≈√È ˘ ω≈¬∂ æ÷Á≈ ˛Õ √ÁÈ Á∂ ÓÀ∫Ïª ˘ ÂÈ÷≈‘,
ÌæÂ∂ ¡Â∂ ’πfi «ÚÙ∂Ù ¡«Ë’≈ Ú∆ ÍzÁ≈È ’∆Â∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ

AA.A ≈‹-«ÚË≈È Óß‚Ò Á∂ ’ßÓ ¡Â∂ Ù’Â∆¡ª
(Functions and Powers of the State Legislature)

≈‹ «ÚË≈È Óß‚Ò ˘ ‘∂· «Ò÷∆¡ª Ù’Â∆¡ª Íz≈Í ‘È-
A. «ÚË≈È’ Ù’Â∆¡ª (Legislative Powers)- ≈‹ «ÚË≈È Óß‚Ò ˘ ≈‹ √±⁄∆ «Úæ⁄ Á‹ «Ú«Ù¡ª ”Â∂ Ú∆ ’≈˘È
«ÈÓ≈‰ Á≈ ¡«Ë’≈ ˛Õ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘∆ «¬√ ˘ √ªfi∆ √±⁄∆ «Úæ⁄ Á‹ «Ú«Ù¡ª ”Â∂ Ú∆ «ÈÓ≈‰ Á≈ ¡«Ë’≈ ˛Õ
√ªfi∆ √±⁄∆ «Úæ⁄ «ÁæÂ∂ ◊¬∂ «ÚÙ∂ √ßÿ-√ß√Á ¡Â∂ ≈‹ «ÚË≈È Óß‚Ò Á∂ √ßÔπ’ ÷∂Â ¡«Ë’≈ «Úæ⁄ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ‹ª
√ÓÚÂ∆ √±⁄∆ «Úæ⁄ «Ú«Ù¡ª È≈Ò √Ïß«Ë «’√∂ ’≈˘È √ÏøË∆ ≈‹ ¡Â∂ √ßÿ «Úæ⁄ ÓÂÌ∂Á ‘ØÚ∂ ª √ßÿ Á≈ ’≈˘È
ÓßȉÔØ◊ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
√Ë≈‰ «ÚË≈«¬’ ÁØÚª «Úæ⁄Ø∫ «’√∂ Ú∆ √ÁÈ «Úæ⁄ Í∂Ù ’∆Â∂ ‹≈ √’Á∂ ‘È Í «ÚæÂ∆ «ÚË≈«¬’ Í«‘Ò∂ «ÚË≈È
√Ì≈ «Úæ⁄ ‘∆ Í∂Ù ’∆Â∂ ‹≈ √’Á∂ ‘È, «ÚË≈È Íz∆ÙÁ «Úæ⁄ È‘∆∫Õ √Ë≈‰ «ÚË≈«¬’ ÁØÚª √ÁȪ ÚæÒØ∫ ÓȘ± ‘؉
ÂØ∫ Ï≈¡Á ‘∆ ¡Ë∆«ÈÔÓ Ï‰Á≈ ˛Õ «ÚË≈È Íz∆ÙÁ «ÚË≈«¬’ ˘ «ÚË≈È √Ì≈ ÂØ∫ Íz≈Í ’È Á∆ «ÓÂ∆ ÂØ∫ ’∂ÚÒ
C Ó‘∆È∂ Âæ’ Ò¬∆ ¡≈͉∂ ’ØÒ Ø’ √’Á∆ ˛Õ «¬√ √Ó∂∫ Á∂ Ï∆ ‹≈‰ ”Â∂ ¿π√ «ÚË≈«¬’ ˘ ¿π√ Á∂ Ó±Ò √Ú±Í «Úæ⁄
≈‹Í≈Ò ’ØÒ ¿π√ Á∆ ÓȘ±∆ Ò¬∆ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «ÚË≈È Íz∆ÙÁ ÚæÒØ∫ ÓȘ± ‹ª √ØË «ÚË≈«¬’ ˘ «ÚË≈È
√Ì≈ ¿π√ Á∂ Ó±Ò ±Í «Úæ⁄ «Î ÂØ∫ Í≈√ ’’∂ «ÚË≈È Íz∆ÙÁ ’ØÒ Ì∂‹ √’Á∆ ˛, «‹√ ˘ «ÚË≈È Íz∆ÙÁ «¬’ Ó‘∆È∂
Âæ’ Ø’ √’Á∆ ˛ Í «¬√ √Ó∂∫ Á∂ ÷ÂÓ ‘؉ ”Â∂ ‹∂’ «ÚË≈È Íz∆ÙÁ ¿π√ ˘ Í≈√ È‘∆∫ ’Á∆ ª ¡«‹‘∂ «ÏæÒ ˘
«ÚË≈È Óß‚Ò Á∂ ÁØÚª √ÁȪ ÚæÒØ∫ ÓȘ± √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ ˘ ≈‹Í≈Ò Á∂ ÓȘ±∆ Ò¬∆ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈
˛Õ «¬√ ˘ ÍÂ≈ ⁄æÒÁ≈ ˛ «’ «ÚË≈È √Ì≈ ‘∆ ≈‹ Á≈ «ÚË≈È Óß‚Ò ˛Õ
«ÚË≈È Óß‚Ò ÂØ∫ «ÏæÒ Í≈√ ‘Ø ’∂ ≈‹Í≈Ò ’ØÒ Ì∂«‹¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈‹Í≈Ò ˘ «ÈÙ∂Á≈«Ë’≈ (Veto Power) Ú∆
Íz≈Í ˛Õ ¿π‘ «ÏæÒ ”Â∂ «¬’ Ú≈ ¡≈͉∆ ÓȘ±∆ Á∂‰ ÂØ∫ «¬È’≈ ’ √’Á≈ ˛ Í ‹∂’ «ÚË≈È Óß‚Ò ¿π√ «ÏæÒ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 183