Page 25 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ «ÈÁ∂Ù’ «√˪Â, ËÓ «ÈÍæ÷Â≈, √øÿÚ≈Á, ◊‰≈‹ Ú≈Á, «È¡≈ Í≈«Ò’≈ Á∆ √πÂøÂÂ≈ ¡Â∂ ÍπÈ «ÏȪ Ùæ’
¿πÁ≈ √ø√Á∆ ÒØ’ÂøÂÕ
√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)

Ï‘π-«Ú’ÒÍ∆ ÍÃÙÈ (Multiple Choice Questions):
H. ‘∂· «Ò÷∂ «Úæ⁄Ø∫ ’∆ Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È Á∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ È‘ƒ ˛?
( ¡) √ø«ÚË≈È Á∆ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ (Ï) «Ò÷Â∆ ¡Â∂ «Ú√«ÂzÂ

( √) Ì≈ «¬’ ËÓ «ÈÍæ÷ ≈‹ ˛ (Á) Ì≈ «¬’ ≈Ù‡Ú≈Á∆ ≈‹ ˛
I. ‘∂· «Ò«÷¡ª «Úæ⁄Ø∫ ’ÁØ∫ √øÔπ’ ÍÃ◊Â∆Ù∆Ò ◊·ÏøËÈ (Ô». Í∆. ¬∂.) Í«‘Ò∆ Ú≈ √æÂ≈ «Úæ⁄ ¡≈¬∆?
( ¡) √≈Ò B@@D (Ï) √≈Ò B@@F
( √) √≈Ò AIII (Á) √≈Ò B@@I
A@. ÙØÙ‰ Á∂ «ÚπæË ¡«Ë’≈ Á≈ Úȉ √ø«ÚË≈È Á∂ «’√ ¡Èπ¤∂Á «Úæ⁄ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛?

( ¡) ¡Èπ¤∂Á BE-BF (Ï) ¡Èπ¤∂Á BC-BD
( √) ¡Èπ¤∂Á BE-BH (Á) ¡Èπ¤∂Á AI-BB

A.E Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È Á∂ «ÚÙ≈Ò ¡≈’≈ Á∂ ’≈È
(Causes for Indian Constitution’s Extensive Appearance)

DDDÚ∂∫ ¡Èπ¤∂Áª, AB ¡Èπ√»⁄∆¡ª ¡Â∂ A@C √Ø˪ Á∂ È≈Ò Ì≈ Á≈ √ø«ÚË≈È «ÚÙÚ Á≈ √Ì ÂØ∫ «ÚÙ≈Ò ¡Â∂
«Ú¡≈Í’ √ø«ÚË≈È ˛Õ «¬√ Á∂ «ÚÙ≈Ò ¡≈’≈ Á≈ ÍÂ≈ «¬√ ÂæÊ ÂØ∫ ‘∆ Òæ◊ √’Á≈ ˛ «’ ¡Ó∆’∆ √ø«ÚË≈È «Úæ⁄
’∂ÚÒ G ¡Èπ¤∂Á, ‹≈Í≈È √ø«ÚË≈È «Úæ⁄ A@C ¡Èπ¤∂Á ¡Â∂ Îê√ Á∂ √ø«ÚË≈È «Úæ⁄ IB ¡Èπ¤∂Á ‘∆ ‘ÈÕ ¡Àµ⁄. Ú∆.
’≈ÓÊ È∂ √ø«ÚË≈È «ÈÓ≈‰ √Ì≈ «Úæ⁄ «¬√ Á∂ «ÚÙ≈Ò ¡≈’≈ Á≈ Úȉ ’Á∂ ‘ج∂ «’‘≈ √∆ «’, ““«¬‘ ¡√Ò
«Úæ⁄ ‘≈Ê∆ Á∂ ¡≈’≈ Ú≈Ò≈ √ø«ÚË≈È (Elephantine Constitution) ˛Õ””
‘π‰ √Ú≈Ò «¬‘ ¿πµ·Á≈ ˛ «’ √ø«ÚË≈È Á∂ «ÈÓ≈Â≈Úª È∂ «¬√ ˘ «¬øÈ≈ Úæ‚≈/«ÚÙ≈Ò «’™ ω≈«¬¡≈? ’∆ ¿π‘
«ÚÙÚ «Úæ⁄ √Ì ÂØ∫ Úæ‚∂ ¡≈’≈ Á≈ √ø«ÚË≈È «ÈÓ≈‰ ’’∂ «¬’ «¬«Â‘≈√ ⁄È≈ ⁄≈‘πøÁ∂ √È?
«¬È∑ª Á≈ ·∆’ ¿πµÂ «¬‘ ˛ «’ ¿πÈ∑ª È∂ Ì≈ Á∂ Ï‘π-√ø√«¥Â∆, Ï‘π-Ì≈Ù≈¬∆, Ï‘π-‹≈Â∆ √Ó≈‹ Ò¬∆ √Ê≈¬∆
√ø«ÚË≈È Á≈ «ÈÓ≈‰ ’È Á∂ ¿πÁ∂Ù È≈Ò «¬√ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ◊æÒª Ù≈«ÓÒ ’È∆¡ª ˜»∆¡ª √Ófi∆¡ª
¡Â∂ «¬√∂ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª √’≈ ¡Â∂ ÍÃÙ≈√È È≈Ò √Ïø«Ë «Ú«Ù¡ª √ÏøË∆ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ¡Èπ¤∂Á «Ò÷‰ Á∆
˜» Ú∆ √Ú∆’≈ ’∆Â≈Õ ‘∂· «Ò÷∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È ˘ Á∂÷‰ «Úæ⁄ Ï‘π «ÚÙ≈Ò ¡≈’≈ Á∆¡ª
Í «ÚÚ‘≈«’ «ÁzÙ‡∆’؉ Ú≈Ò≈ ¡√Ò «ÚÚ‘≈ «Úæ⁄ «¬’ ’≈‹ ’πÙÒ √ø«ÚË≈È Á√≈™Á∆¡ª ‘È :

(A) Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È √øÿ ¡Â∂ ≈‹ª ÁØÚª Á≈ √ªfi≈ √ø«ÚË≈È ˛Õ «¬‘ ’∂∫Á √’≈ ¡Â∂ ≈‹ √’≈ª ÁØÚª
Á∂ √ø◊·È ¡Â∂ Ù’Â∆¡ª Á∆ «Ú√«Âz «ÚÚ√Ê≈ ’Á≈ ˛Õ «¬‘ ’∂∫Á ¡Â∂ ≈‹ª Á«Ó¡≈È √Ïø˪ Á≈
«Ú√Ê≈ «Úæ⁄ Úȉ ’Á≈ ˛Õ
(B) «¬’ √øÿ∆ √ø«ÚË≈È ‘Ó∂Ù≈ ¬∂’≈ÂÓ’ √ø«ÚË≈È ÂØ∫ ÚË∂∂ ÒøÏ≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ √øÿ∆ „ª⁄∂ «Úæ⁄ ¬∂’≈ÂÓ’ Ì≈ÚÈ≈
È≈Ò ‹ØÛÈ Á∂ ÔÂÈ «Úæ⁄ Ú∆ «¬√ ˘ ÒøÏ≈ ω≈ «ÁæÂ≈Õ
(C) √ø«ÚË≈È «Úæ⁄ «¬’ «Ú√«Âz ¡«Ë’≈ ÍæÂ ¡Â∂ ≈‹È∆Â∆ Á∂ «ÈÁ∂Ù’ «√˪ª Á∂ ¡«Ë¡≈«¬ Ù≈«ÓÒ
‘ÈÕ ¡Èπ¤∂Á EA-¬∂ «‹√ «Úæ⁄ «’ A@ ÓΩ«Ò’ ’ÂÚ Ù≈«ÓÒ ‘È, «¬È∑ª ˘ Ù≈«ÓÒ ’È È≈Ò Ú∆ «¬√
Á∆ «ÚÙ≈ÒÂ≈ ÚË∆ ˛Õ
(D) Ì≈Â∆ √ø«ÚË≈È «Úæ⁄ ’¬∆ «ÚÙ∂Ù Ó≈Ó«Ò¡ª Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ‘æÒ ’∆Â∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ ¿πÁ≈‘‰
Á∂ ÂΩ ”Â∂ Ì≈◊ X ¡Èπ√»«⁄ ‹≈Â∆¡ª ¡Â∂ ¡Èπ√»«⁄ ‹È‹≈Â∆¡ª Â∂ ÷∂Âª È≈Ò √Ïø«Ë ‘æÒ Ù≈«ÓÒ

18 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY