Page 318 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAD: Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ

«¬‘ ’∂∫Á∆ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ Ú∆ Ó‘æÂÚͱÈ Ì±«Ó’≈ «ÈÌ≈¿π‰ Á≈ ÔÂÈ ’ «‘≈ ˛Õ Á√ßÏ AIII Á∆¡ª ⁄؉ª È؇
«Úæ⁄ ¬∂. ¡≈¬∆. ¬∂. ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. Á≈ √Ú‹È’ √ÓÊÈ ÿæ‡ ‘Ø«¬¡≈ Í B@@A Á∂ ¡≈√-Í≈√ «¬’ Ú≈ «Î
«¬√ ÁÒ Á∆ ÍzÂ∆Ù·≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘Ø«¬¡≈Õ ¡æ‹-’æÒ∑ ¬∂. ¡≈¬∆. ¬∂. ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. Â≈«ÓÒÒ≈‚± «Úæ⁄ √æÂ≈Ë≈∆ ÁÒ
(Ruling Party) ˛ ¡Â∂ «¬√ Á∆ È∂Â≈ ’πÓ≈∆ ‹ÀÒ«ÒÂ≈ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ’ßÓ ’ ‘∆ ˛ Í Ó≈⁄-¡ÍzÀÒ
B@@D «Úæ⁄ ‘ج∆¡ª ÒØ’ √Ì≈ ⁄؉ª È∂ «¬‘ √ÍæÙ‡ «Á÷≈«¬¡≈ «’ ¬∂. ¡≈¬∆. ¬∂. ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. Á∆ √«ÊÂ∆ ’≈Î∆
’Ó˜Ø ‘Ø ◊¬∆ √∆Õ «¬È∑ª ⁄؉ª «Úæ⁄ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. ’ª◊√ È≈Ò ◊·ÏßËÈ Ï‰≈ ’∂ AIADMK ¡Â∂ NDA «ÚπæË
⁄؉ª ÒÛ∆¡ªÕ ⁄؉ ÈÂ∆«‹¡ª È∂ «¬‘ √ÍæÙ‡ «Á÷≈«¬¡≈ «’ «‹æÊ∂ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. Á∆ √«ÊÂ∆ Í«‘Òª ÂØ∫ «Ï‘Â ‘ج∆
√∆, ¿πµÊ∂ AIADMK Á∆ √«ÊÂ∆ ’Ó˜Ø ‘Ø ◊¬∆Õ ADÚ∆∫ ÒØ’ √Ì≈ «Úæ⁄ «‹æÊ∂ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. ˘ AF √∆‡ª ”Â∂ √ÎÒÂ≈
Íz≈Í ‘ج∆ ¡Â∂ ’ª◊√ Ú≈Ò∂ ◊·ÏßËÈ ˘ CE √∆‡ª Íz≈Í ‘ج∆¡ªÕ AEÚ∆∫ ÒØ’ √Ì≈ «Úæ⁄ «¬√ ˘ DMK ÂØ∫ «’Â∂
«˜¡≈Á≈ √ÎÒÂ≈ «ÓÒ∆Õ B@AA Á∆¡ª «ÚË≈È √Ì≈ ⁄؉≈ «Úæ⁄ AIADM √æÂ≈ «Úæ⁄ «Î ÂØ∫ ¡≈ ◊¬∆ ˛Õ «¬√ ⁄؉
«Úæ⁄ ¿π√ ˘ DMK Á∆ ÷≈Ï «Áæ÷ Á≈ Ò≈Ì «Ó«Ò¡≈ ˛Õ

AD.D.E Â∂Ò◊± Á∂√Ó Í≈‡∆ (Telgu Desam Party)

Â∂Ò◊± Á∂√Ó «¬’ ÷∂Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ ˛, «‹√ Á≈ ¡Ë≈ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù «Úæ⁄ ˛Õ «˜¡≈Á≈Â «ÎÒÓ √‡≈ ¡ÀµÈ.
‡∆. ≈Ó≈≈˙ ‹∆. ¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈. Á∂ ±Í «Úæ⁄ Íz«√æË ‘ج∂, Á∂ ÔÂȪ Á∂ ÎÒ√±Í ‘∆ «¬‘ Í≈‡∆ «Úæ⁄ ¡≈¬∆ ¡Â∂
«¬’ ÷∂Â∆ ÁÒ Á∂ ±Í «Úæ⁄ √ÎÒ ‘ج∆Õ AIEF-HC Âæ’ ’ª◊√ Á≈ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù «Úæ⁄ Ò◊≈Â≈ Ù≈√È, ’ª◊√
«Úæ⁄ Ò◊≈Â≈ ÓΩ‹±Á ◊π‡ÏßÁ∆, Â∂¶◊≈È≈ Ò«‘, ÍzÙ≈√È «Úæ⁄ «ÌzÙ‡≈⁄≈, ’ª◊√ Í≈‡∆ ÚæÒØ∫ ⁄؉ª «Úæ⁄ ’∆Â∂
Ú≈¡Á∂ ¡Â∂ È∆Â∆¡ª Ò≈◊± ’È «Úæ⁄ ¡√ÎÒÂ≈, ¡ªË≈ Á∆ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ ‹≈Â∆Ú≈Á (Àµ‚∆ Ì≈¬∆⁄≈∂ Á∆
’∂ÚÒ AB.B ÍzÂ∆Ù ‹È√ß«÷¡≈ Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂ ˜± ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ÍzÌ≈Ú∆ √«ÊÂ∆), ¡ªË≈ Á∆ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄
’∂∫Á Á∂ ¡«ÈÔ«Ó Á÷Ò¡ßÁ≈˜∆ ¡≈«Á È∂ «ÓÒ ’∂ ’ª◊√ Ù≈√È «ÚπæË «¬’ ÍzÂ∆«’«¡≈ ÍÀÁ≈ ’∆Â∆ ¡Â∂
¡«‹‘∂ Ú≈Â≈ÚÈ «Úæ⁄ «¬’ ‘Ø √Â≈ Òæ«Ì¡≈ «◊¡≈, ‹ÁØ∫ BI Ó≈⁄, AIHB ˘ ¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈. È∂ «¬’ ÷∂Â∆
Í≈‡∆-Â∂Ò◊± Á∂√Ó √Ê≈«Í ’∆Â∆∂Õ ÁÒ Á∂ ◊·È √Ó∂∫ ¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈. È∂ ÿØÙ‰≈ ’∆Â∆ «’ ¿πÈ∑ª Á≈ ÁÒ ’∂∫Á
«Úæ⁄ √æÂ≈Ë≈∆ ÁÒ ˘ ͱ≈ √ÓÊÈ Á∂Ú∂◊≈ ¡Â∂ «‹æÊØ∫ Âæ’ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù ≈‹ ¡ßÁ È∆Â∆¡ª Á≈ √ÏßË ˛, ÁÒ
¿πÈ∑ª ”Â∂ √πÂßÂ „ß◊ È≈Ò ⁄æÒ∂◊≈ Í ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ Â∂Ò◊± Á∂√Ó ÁÒ ’ª◊√ «ÚØË∆ Íz«ÚÂ∆ ¡Í‰≈™Á≈ «◊¡≈,
«’™«’ «¬‘ ¿π‘∆ ÁÒ √∆ ‹Ø Â∂Ò◊± Á∂√Ó Á∆ «ÁÈØ-«ÁÈ ÚæËÁ∆ ÒØ’«ÍzÔÂ≈ ˘ «¬√ Íz⁄≈ ÚæÒØ∫ Ø’‰ Á≈ ÔÂÈ
’ «‘≈ √∆ «’ ¿π‘ ’≈Ó≈√ Á≈ ÁÒ ‘À (¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈. ¡Â∂ ÈßÁ∂Ò≈ ÁØÈØ∫ ’≈Ó≈√ √∆) ¡Â∂ ‹Ø «’ ‹◊∆Á≈∆ «‘æª
˘ ÚË≈¿π‰ Á≈ ÔÂÈ ’ ‘∂ √ÈÕ

«¬√ Ò¬∆ ¡ÀµÈ. ‡∆. ¡≈. È∂ CA Ó≈⁄ AIHB ˘ «¬’ ÿØÙ‰≈ ‹≈∆ ’∆Â∆ «’ ¿πÈ∑ª Á≈ ÁÒ Ì±Ó∆ √πË≈ª, Ù«‘∆
¡≈ÓÁÈ ”Â∂ ‘æÁÏßÁ∆ Ò≈◊± ’È Á≈ √ÓÊÈ ’∂◊≈ ¡Â∂ ≈‹ Ì «Úæ⁄ ¿πÁÔØ◊ Ò◊≈¿π‰ ˘ Í«‘Ò Á∂Ú∂◊≈Õ «¬√
È≈Ò ÁÒ Á≈ ÈΩ‹Ú≈Ȫ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á∂ Íæ¤Û∂ Ú◊ª ˘ Ìͱ √ÓÊÈ «ÓÒ‰≈ Ùπ± ‘Ø «◊¡≈Õ «¬√ ˘ “¡ÀÈ. ‡∆.
¡≈. ÍzÙß√’” √Ó±‘ª Á≈ «ÁzÛ √ÓÊÈ Ú∆ Íz≈Í ‘Ø «◊¡≈Õ ÈÚßÏ AIHC «Úæ⁄ ÁÒ È∂ Á≈¡Ú≈ ’∆Â≈ «’ «¬√ Á∆
’πæÒ ÓÀ∫Ï«ÙÍ AD Òæ÷ √∆, «‹√ «Úæ⁄Ø∫ B Òæ÷ √◊Ó ÓÀ∫Ï √ÈÕ

«¬√ ÷∂Â ÁÒ Ùπ± ’È Á∆ ˜± ˘ √ÍæÙ‡ ’Á∂ ‘ج∂ Ùz∆ ¡ÀµÈ. ‡∆. ≈˙ È∂ «’‘≈ «’ ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù Á∂ ‘Ø∫Á «Úæ⁄
¡≈¿π‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬√ Á∂ «Í¤Ò∂ «¬«Â‘≈√ ˘ Á∂÷Á∂ ‘ج∂ ¿π‘ «¬√ ÈÂ∆‹∂ ”Â∂ Í‘πß⁄∂ ‘È «’ Â∂Ò◊± ÒØ’ª Á∆¡ª
√Óæ«√¡≈Úª Á≈ ‘æÒ ’È Á≈ «¬‘ «√Î «¬’ „ß◊ ˛Õ «¬’ ≈Ù‡∆ ÍæË Á≈ ÁÒ ≈‹ Á∂ √≈‘Ó‰∂ ÓΩ‹±Á ÓπÙ«’Ò
√Óæ«√¡≈Úª Á≈ ‘æÒ ’ √’Á≈ √∆Õ
A. ¿πÁ∂Ù, È∆Â∆¡≈ ¡Â∂ ÍzØ◊≈Ó (Objectives Policies and Programmes): ‡∆. ‚∆. Í∆. Á∂ Óπæ÷ ¿πÁ∂Ù ‘È:
Â∂Ò◊± Ì≈Ù≈¬∆ ÒØ’ª ˘ «¬’‹πæ‡ ’È≈, «ÌzÙ‡≈⁄≈ ˘ Ø’‰≈, Ó«‘Ò≈Úª Á∂ √ÈÓ≈È Á∆ æ«÷¡≈ ’È≈, ‘∂’ «Íø‚
˘ Í∆‰ Ú≈Ò∂ Í≈‰∆ Á∆ ͱÂ∆ ÌØ√∂ÔØ◊ ω≈¿π‰≈, ÍπÈ «ÈÓ≈‰ Á∂ ÍzØ◊≈Ó Ùπ± ’È≈ ª «’ Í∂∫‚± ÒØ’ª Á∂ ‹∆ÚÈ
ÍæË ˘ ¿πµ⁄≈ ¸æ«’¡≈ ‹≈ √’∂, ÁÒ-ÏÁÒ∆¡ª ”Â∂ ÍzÂ∆ÏßË Ò◊≈¿π‰≈, ÍzÀµ√ Á∆ √πÂßÂÂ≈ ω≈¬∆ æ÷‰∆ √ßÂπÒÈ
¿πÁÔØ◊∆’È ˘ ÌØ√∂ÔØ◊ ω≈¿π‰≈, «’√≈Ȫ Á∆ √‘≈«¬Â≈ ’È Ò¬∆ ̱Ó∆ √πË≈ Ùπ± ’È≈, ̱Ó∆ ÂØ∫ «‘ ӘÁ±ª
˘ ‹∆ÚÈ «ÈÚ≈‘ Á∂ Ò¬∆ ؘ∆-؇∆ ¿πÍÒæÏË ’Ú≈¿π‰≈, ¡ªË≈ ÍzÁ∂Ù Á∂ √≈∂ ÒØ’ª Á∂ ‹∆ÚÈ ÍæË ˘ ¿πµ⁄≈
¸æ’‰≈, Íø⁄≈«¬Â∆ ≈‹ √ß√Ê≈Úª ÚæÒ «˜¡≈Á≈ ¡«Ë’≈ Á∂‰ ¡Â∂ Íz«’«Â’ √Óæ«√¡≈Úª Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’È Ò¬∆
·∆’ √π«ÚË≈Úª ˘ ¿πÍÒæÏË ’Ú≈¿π‰≈ Â∂ ÒØ’ª Ò¬∆ √≈∆¡ª È≈◊«’ √π«ÚË≈Úª Á≈ ÍzÏßË ’È≈Õ «¬√ È∂ «¬‘ Ú∆

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 311