Page 47 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ «¬√ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ Ú∆ ◊À-«ÚÚ‘≈«’ ÍzÂ∆ ‘πøÁ∆ ˛ «’ ’¬∆ ≈‹ √’≈ª ÚæÒØ∫ ÓË «ÈÙ∂Ë Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ¡ßÂ
Âæ’ √Ú‹È’ ÷∂Â «Úæ⁄ “ÓË «Ú¥Ô ◊z«‘ª (Wine Shops) Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄
‚≈. ‹À«Èß◊‹ È∂ «¬‘ ÙÏÁ Ï‘π ’πfi ‘æÁ Âæ’ ·∆’ ÍzÂ∆ ‘πßÁ∆ ˛ «’-“¡≈¿π‰ Ú≈Ò∆ √Á∆ «Úæ⁄ «¬‘ Âæ «ÏȪ
Ùæ’ Ï∂¡Ê ‘Ø ‹≈‰◊∂∂”Õ
E. √ß«ÚË≈«È’ ÁßÁ Á∂ ’≈È (Basis of Constitutional Crisis): √ß«ÚË≈«È’ «ÚË∆ Ú∂Â≈Úª È∂ «¬‘ Ùæ’
Íz◊‡ ’∆Â≈ «’ «¬‘ Âæ Ì≈Â∆ Ù≈√È «Úæ⁄ √ß«ÚË≈«È’ ÁßÁ ¡Â∂ ◊Â∆ØË Á∂ ’≈È Ú∆ ω √’Á∂ ‘ÈÕ √ß«ÚË≈È
√Ì≈ «Úæ⁄ Ùz∆ √ßÊ≈ÈÓ È∂ Ùæ’ Íz◊‡ ’∆Â≈ √∆ «’ «¬È∑ª «ÈÁ∂Ù’ Âæª Á∂ ’≈È ¡ßÂ≈Ù‡∆ ¡Â∂ ÍzË≈È ÓßÂ∆ ‹ª
≈‹Í≈Ò ¡Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∂ «Úæ⁄ ÓÂÌ∂Á ÍÀÁ≈ ‘Ø √’Á∂ ‘È? ÍzÙÈ «¬‘ ˛ «’ ‹∂’ ÍzË≈È ÓßÂ∆ «¬È∑ª «√˪ª Á≈
¿π¶ÿ‰ ’Á≈ ‘À ª √«ÊÂ∆ ’∆ ‘ØÚ∂◊∆? «¬’ Íæ÷ Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ ≈Ù‡ÍÂ∆ «¬√ ¡≈Ë≈ ”Â∂ «’√∂ Ú∆ «ÚË≈«¬’
”Â∂ «ÚÙ∂Ù ¡«Ë’≈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’ √’Á≈ ˛ «’ ¿π‘ Ù≈√È Á∂ Ó±Ò̱ «√˪ «ÈÁ∂Ù’ Âæª Á∂ «ÚπæË ˛Õ
Ì≈Â∆ √ß«ÚË≈È Á∂ Íz«√æË Ò∂÷’ Ùz∆ Áπ◊≈ Á≈√ Ï√± ÚæÒØ∫ Ú∆ ¿πÍÔπ’ «Ú⁄≈ Íz◊‡ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª
Á∆¡ª ÿ‡È≈Úª ≈Ù‡ÍÂ∆ ¡Â∂ ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á∂ «Úæ⁄ Â∂˜ ÓÂÌ∂Á ˘ ‹ÈÓ Á∂Ú∂◊∆ ¡Â∂ «¬√ È≈Ò √ß√Á≈ÂÓ’
Íz‹≈ÂßÂ ˘ ◊ßÌ∆ Èπ’√≈È Í‘πß⁄ √’Á≈ ˛Õ
«√æ‡≈ (Conclusion) : Ôπ’ ¡«Ë¡ÀÈ ÂØ∫ √≈Î √ÍæÙ‡ ‘ßπÁ≈ ˛ «’ ¡≈Ëπ«È’ Ôπæ◊ «Úæ⁄ Ì≈ «Úæ⁄ «ÈÁ∂Ù’ «√˪ª
Á≈ «ÚÙ∂Ù Ó‘æÂÚ ˛Õ ¡Á≈Ò Á∂ √≈Ï’≈ Óπæ÷ ‹æ‹ ’∂. √πæÏ≈ ≈Ú (K. Subba Rao) Á≈ ’«‘‰≈ ˛, ““√ß«ÚË≈È Á∂ ⁄ΩÊ∂
Ì≈◊ È≈Ò ≈‹È∆«Â’ «ÈÁ∂Ù’ Âæª Á≈ Úȉ ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ «¬‘ ¡«‹‘∆ √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈
’È≈ ⁄≈‘πßÁ≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ «È¡≈ √Ó≈«‹’, ¡≈«Ê’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ≈Ù‡∆ ‹∆ÚÈ Á∆ √≈∆¡ª √ß√Ê≈Úª Á≈
¡≈Ë≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬‘ «¬’ ¡«‹‘∂ Í«‘Ò∂ √Ó≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Á≈ «ÈÁ∂Ù «ÁßÁ≈ ‘À, «‹√ È≈Ò ËÈ Á≈ ’∂∫Á∆’È
È≈ ‘∂◊≈, «¬æÊ∂ Íz⁄»Â≈ ‘∂◊∆, «¬æÊ∂ «√æ«÷¡≈ Íz≈Í ’È, ’ßÓ ’È ¡Â∂ ‹∆ÚÈ-«ÈÚ≈‘ ’È Á≈ √≈«¡ª ˘
Ï≈Ï ÓΩ’≈ Íz≈Í ‘ØÚ∂◊≈ ¡Â∂ «¬æÊ∂ √Ó≈«‹’ «È¡≈ Íz≈Í ‘ØÚ∂◊≈Õ””

√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
Ï‘π-«Ú’ÒÍ∆ ÍzÙÈ (Multiple Choice Questions):
E. ‘∂· «Ò«÷¡ª «Úæ⁄Ø∫ «’√∂ È∂ È∆Â∆-«ÈÁ∂Ù’ «√˪Â≈ ˘ “ÈÚ∂∫ √≈Ò Á∂ Í«‘Ò∂ «ÁÈ Í≈√ ’∆Â∂ ◊¬∂ ÙπÌ’≈ÓÈ≈
Á≈ Íz√Â≈Ú” «’‘≈ ˛?
(¡) ÍzØ. ’∂. ‡∆. Ù≈‘ (Ï) ÍzØ. Ú‘∆Ò
(√) √. Ï∆. ¡ÀµÈ. ≈Ú (Á) Ùz∆ È≈«√±Á∆È

F. «¬‘ ’ÊÈ «’√ Á≈ ‘À-“È∆Â∆ «ÈÁ∂Ù’ «√˪ «¬’ ¡«‹‘≈ ⁄Àµ’ ˛ «‹√ Á≈ Ìπ◊Â≈È ÏÀ∫’ Á∆ «¬æ¤≈ ”Â∂
¤æ‚ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛”-

(¡) ÍzØ. ’∂. ‡∆. Ù≈‘ (Ï) Ùz∆ ¡ÀµÈ. ¡≈. ≈ÿ≈Ú≈⁄≈∆
(√) ÍzØ. Ú‘∆Ò (Á) Ùz∆ È≈«√±Á∆È
G. ‘∂· «Ò«÷¡ª ”⁄Ø∫ «¬‘ Ùæ’ Íz◊‡ ’∆Â≈ √∆ «’ «ÈÁ∂Ù’ Âæª Á∂ ’≈È ≈Ù‡ÍÂ∆ ¡Â∂ ÍzË≈È ÓßÂ∆
‹ª ≈‹Í≈Ò ¡Â∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ «Úæ⁄ ÓÂÌ∂Á ÍÀÁ≈ ‘Ø √’Á∂ ‘È?
(¡) ’∂. √πæÏ≈ ≈Ú (Ï) Ùz∆ √ßÍ≈ÈÓ
(√) ÍzØ. «ÈÚ≈√È (Á) ÍzØ. Ú‘∆Ò

D.E ≈‹ Á∂ È∆Â∆-«ÈÁ∂Ù’ Âæ Á∆ ¿πÍÔØ◊Â≈
(Usefulness of Directive Principles of State Policy)

È∆Â∆-«ÈÁ∂Ù Âæª Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛ «¬√ Á≈ Ì≈Ú È‘∆∫ «Ò¡≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ «’ ¿π‘ «ÏÒ’πÒ Ï∂¡Ê
¡Â∂ Ó‘æÂÚ‘∆‰ ‘ÈÕ ¡√Ò «Úæ⁄, √ß«ÚË≈«È’ ¡Â∂ «ÚÚ‘≈«’ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ È∆Â∆-«ÈÁ∂Ù’ Âæª Á≈ Ï‘πÂ

40 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY