Page 14 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA: √Ó≈‹Ù≈√Â : «¬’ ‹≈‰’≈∆

A. √Ú±Í≈ÂÓ’ √ßÍzÁ≈«¬ È≈Ò √Ïß«Ë «ÚÁÚ≈Ȫ Á≈ «¬‘ ’«‘‰≈ ◊Ò ˛ «’ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ ±Íª Á≈ È؇
¡«Ë¡ÀÈ «’√∂ ‘Ø «Ú«◊¡≈È Á∂ ÚæÒØ∫ È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈, ¡Â∂ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «¬’ ‹∆ÚÈ «Ú«◊¡≈È Á∂
±Í «Úæ⁄ «¬È∑ª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ ¡«‹‘≈ ’«‘‰≈ «È-¡Ë≈ ˛Õ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ Ï‘πÂ
√≈∂ ±Í «‹Ú∂∫-ÍzÌ»ÂÚ, √æÂ≈, Ù’Â∆, Ó≈Ò’≈È≈ ‘æ’, ¡≈«◊¡≈-Í≈Ò‰, Á≈√Â≈, √ßÿÙ ¡≈«Á Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ
‘Ø «Ú«◊¡≈Ȫ Áπ¡≈≈ Ú∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Ò¬∆ ÓÈπæ÷∆ √Ïß˪ Á∂ ±Íª Á∂ «Ú«◊¡≈È
Á∂ ±Í «Úæ⁄ ’ج∆ ʪ È‘∆∫ ˛Õ””
B. «¬√ √ßÍzÁ≈«¬ Á∂ √ÓÊ’ª È∂ ±Í ¡Â∂ ¡ßÂÚ√± «Úæ⁄ Î’ ’∆Â≈ ˛ ¡Â∂ «¬È∑ª ˘ «¬’-Á±√∂ ÂØ∫ Í«‘Òª
Óß«È¡≈ ˛, Ò∂«’È √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ ±Í ¡Â∂ ¡ßÂÚ√± ˘ «¬’-Á±√∂ ÂØ∫ Í«‘Òª ’È≈ √ßÌÚ È‘∆∫ ˛Õ
«¬√ √ÏßË «Úæ⁄ √Ø≈«’È È∂ «Ò«÷¡≈ ˛, ““¡√∆∫ «¬’ «◊Ò≈√ ˘ Ù≈Ï, Í≈‰∆ ‹ª Ùæ’ È≈Ò «ÏȪ ¿π√ Á∂ ±Í
˘ ÏÁ«Ò¡ª Ì √’Á∂ ‘ª, Ízß± ÓÀ∫ «¬’ √Ó≈«‹’ √ß√Ê≈ Á∂ «ÚÙ∂ «Úæ⁄ ’ÒÍÈ≈ Ú∆ È‘∆∫ ’ √’Á≈ «’ ¿π√
Á≈ ±Í ¿π√ Á∂ ÓÀ∫Ïª Á∂ ÏÁÒ ‹≈‰ Á∂ Ï≈¡Á Ú∆ ÏÁÒ È‘∆∫ ‘ØÚ∂◊≈Õ”” √ÍæÙ‡ ˛ «’ ‹ÁØ∫ √Ó≈«‹’ √Ïß˪
Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ ±Í ¡Â∂ ¡ßÂÚ√± ˘ «¬’-Á±√∂ ÂØ∫ Í«‘Òª È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ª √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂
¡Ë∆È ’∂ÚÒ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ ±Íª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È≈ Ú∆ √ßÌÚ È‘∆∫ ˛Õ
C. «¬√ √øÍzÁ≈«¬ Á∂ √ÓÊ’ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ ‘Ø √≈∂ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ ÂØ∫ Í«‘Òª «¬’ √πÂßÂ ¡Â∂ ÙπæË
«Ú«◊¡≈È (Pure Science) ÏÈ≈¿π‰≈ ⁄≈‘πßÁ∂ ‘È, Ízß± ¡«‹‘≈ √ßÌÚ È‘∆∫ ˛Õ «¬√ Á≈ ’≈È «¬‘ ˛ «’
Úæ÷-Úæ÷ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈Ȫ «Úæ⁄ Í≈√Í«’ «ÈÌÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ √≈∂ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈È ÊØÛ∑∆-
Ï‘π Ó≈Â≈ «Úæ⁄ «¬’ Á±√∂ ÂØ∫ ’πfi ◊z«‘‰ ’Á∂ ‘ÈÕ √ØØ«’È È∂ «¬√ √ÏßË «Úæ⁄ «Ò«÷¡≈ ˛, ““Ù≈«¬Á ‘∆
¡«‹‘≈ ’ج∆ «Ú«◊¡≈È ‘ØÚ∂ ‹Ø ‘Ø «Ú«◊¡≈Ȫ È≈Ò «’√∂ È≈ «’√∂ ±Í «Úæ⁄ √ÏßË È≈ æ÷Á≈ ‘ØÚ∂Õ””
D. «¬√ √ßÍzÁ≈«¬ Á∂ √ÓÊ’ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «¬’ ÈÚª «Ú«◊¡≈È ÓßÈÁ∂ ‘ج∂ «¬√ Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ-÷∂Â ˘ √∆«ÓÂ
æ÷‰ ”Â∂ ˜Ø «ÁßÁ∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡Èπ√≈, √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ-÷∂Â √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ ’πfi «ÚÙ∂Ù
±Íª Âæ’ ‘∆ √∆«Ó ˛, Ízß± ¿πÈ∑ª Á∆ «¬√ Â∑ª Á≈ Óßȉ≈ ·∆’ È‘∆∫ ˛Õ ‹∂’ «¬√ √ßÍzÁ≈«¬ Á∆ Óßȉ Á∂
¡Èπ√≈ √Ó≈‹Ù≈√Â «Úæ⁄ ’∂ÚÒ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ ±Íª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂ ª √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∂
Úæ÷-Úæ÷ Íæ÷ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ¡Ë∆È È‘∆∫ ¡≈¿π‰◊∂Õ ¡«‹‘∆ ‘≈Ò «Úæ⁄ «¬√ Á≈ ÷∂Â Ï‘π ‘∆ √∆«ÓÂ
‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ ‹Ø «’ «ÚÙ∂ Á∂ «Ú’≈√ Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò √‘∆ È‘∆∫ ˛Õ
E. √Ó≈‹Ù≈√Â √Ó«◊z »Í «Úæ⁄ √Ó≈‹ Á≈ «Ú«◊¡≈È ˛Õ ¡æ‹ «¬‘ √≈«Ï ‘Ø ¸æ’≈ ˛ «’ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∂
Úæ÷-Úæ÷ Íæ÷ «¬’-Á±√∂ Á∂ È≈Ò ◊«‘∂ ±Í È≈Ò √Ïß«Ë ‘ÈÕ ‹∂’ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∂ «’√∂ «¬’ Ì≈◊
‹ª Íæ÷ «Úæ⁄ ’ج∆ Í«ÚÂÈ ¡≈™Á≈ ˛ ª ¿π√ Á≈ ÍzÌ≈Ú ‘Ø Ì≈◊ª ‹ª Íæ÷ª ”Â∂ Ú∆ ÍÀ∫Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√
√ßÍzÁ≈«¬ Á∂ √ÓÊ’ª Á∂ ¡Èπ√≈, √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ¡Ë∆È ’∂ÚÒ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ ±Íª Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ ”Â∂
˜Ø Á∂‰≈ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∂ ‘Ø Íæ÷ª Á∆ ¿π¶ÿ‰≈ ’È≈ ˛ ‹Ø «’ «’√∂ Ú∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √‘∆ È‘∆∫ ˛Õ
F. «¬√ √ßÍzÁ≈«¬ Á∂ √ÓÊ’ª È∂ √Ó≈‹∆’È Á∂ ±Íª ¡Â∂ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∂ ±Íª «Úæ⁄ ’ج∆ ¡ßÂ È‘∆∫ ’∆Â≈
˛ ¡Â∂ ÁØȪ ˘ «¬’-Á±√∂ Á≈ Íz≈¬∂Ú≈⁄∆ ÓßÈ «Ò¡≈ ˛, ‹ÁØ∫ «’ ¡√Ò «Úæ⁄ ¡«‹‘≈ È‘∆∫ ˛Õ √Ó≈«‹’ √Ïß˪
Á∂ ±Íª «Úæ⁄ ’∂ÚÒ √Ó≈‹∆’È Á∂ ‘∆ È‘∆∫ ÏÒ«’ ◊À-√Ó≈‹∆’È Á∂ ±Í Ú∆ ÓΩ‹±Á ‘ÈÕ
√ÍæÙ‡ ˛ «’ «¬√ √ßÍzÁ≈«¬ Á≈ Óßȉ≈ √‘∆ È‘∆∫ ˛Õ «¬√ Á∂ √ÓÊ’ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ-÷∂Â ˘ ·∆’ È≈Ò
√ÍæÙ‡ ’È «Úæ⁄ ¡√ÓÊ ‘ÈÕ

’∆ Âπ√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø ¡≈◊√ ’≈Ó‡ ˘ √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ‹ÈÓÁ≈Â≈ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

A.B.B √ÓÈÚÔÂÓ’ √ßÍzÁ≈«¬ (Synthetic School)
«¬√ √ßÍzÁ≈«¬ Á∂ ÍzÓπæ÷ √ÓÊ’ª «Úæ⁄Ø∫ √ØØ«’È, Áπ«÷Ó, ‘≈Ï‘≈¿π√ ¡Â∂ «◊È√Ï◊ ¡≈«Á Á∂ È≈Ó «ÚÙ∂Ù ±Í È≈Ò
ÚȉÔØ◊ ‘È ‹Ø √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «¬’ Ú«ÙÙ‡ «Ú«◊¡≈È Ï‰≈¿π‰ Á∆ Ï‹≈¬∂ «¬’ √Ë≈‰ «Ú«◊¡≈È Ï‰≈¿π‰ Á∂
Íæ÷ «Úæ⁄ ‘ÈÕ «¬È∑ª «ÚÁÚ≈Ȫ Á∂ ¡Èπ√≈ √Ó≈‹ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ √ßͱÈ «◊¡≈È Íz≈Í ’È Á∂ Ò¬∆ √Ó≈‹Ù≈√Â

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 7