Page 168 - DSOC102_Social Institutions

«¬’≈¬∆ñAC: Ë≈«Ó’ «ÚÚ‘≈ Á∂ ÍÃ’≈ : ¡≈ÂÓÚ≈Á, Ó≈È≈Ú≈Á, Ï‘πÁ∂ÚÚ≈Á, √øÍÃÁ≈¬∂, Í≥Ê

B. ‡∂Ò È∂ ËÓ Á∆ ¿πÂÍÂ∆ ˘ ¡«Â «√æË∂ ¡Â∂ √Ò »Í «Úæ⁄ Í∂Ù ’∆Â≈ ˛Õ ’∂ÚÒ Íä≈Ú∂∫ ¡Â∂ ËπøȪ, √πÍÈ≈ È؇
¡Â∂ ÓΩ Á∂ ¡ÈπÌÚª È∂ ‘∆ ËÓ Ú◊∆ ◊πøfiÒÁ≈ √ø√Ê≈ ˘ ‹ÈÓ «ÁæÂ≈ ‘ØÚ∂◊≈, ¡«‹‘≈ È‘ƒ Óø«È¡≈
‹≈ √’Á≈Õ
C. ËÓ «¬’ √Ó≈«‹’ ÂæÊ ˛ ¡Â∂ «¬√ Á∆ ¿πÂÍÂ∆ «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ ’≈’ª Á≈ Ú∆ ‘æÊ «‘≈ ˛, ’∂ÚÒ ¡≈ÂÓ≈
«Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ È≈Ò ‘∆ ËÓ Á∆ ¿πÂÍÂ∆ √Ú∆’≈ ’È≈ √Ó≈«‹’ Âæʪ Á∆ ¿πÒøÿ‰≈ ˛Õ
¿πÍØ’Â ¡≈ÒØ⁄È≈Úª Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ú∆ ‡∂Ò Á∂ «√˪ Á≈ «¬√ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Ó‘æÂÚ ˛ «’ ¡≈͉∂ ‘∆ √Ì ÂØ∫ Í«‘Ò∂
ËÓ Á∆ ÍÃ∆Ì≈Ù≈ Á∂ ’∂ ¿π√ ˘ «ÚÚ√«Ê »Í «Úæ⁄ Í∂Ù ’È Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈, «‹√ È∂ Ï≈¡Á «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ Ù≈√Â∆¡ª
Ò¬∆ «¬√ ÷∂Â Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ Á≈ Ó≈◊ ÷ØÒ∑ «ÁæÂ≈Õ

13.5 «‹¿»∫Á∆ √æÂ≈Ú≈Á ‹ª Ó≈È≈Ú≈Á (Animatism or Manaism)

’πfi ÓÈπæ÷ Ù≈√Â∆¡ª È∂ ¡≈ÂÓÚ≈Á ÂØ∫ Ï≈¡Á «‹¿»∫Á∆ √æÂ≈Ú≈Á Á∆ ‘Ø∫Á √Ú∆’≈ ’∆Â∆ ˛Õ «¬√ «√˪ Á∆ Ó≈ÈÂ≈
˛ «’ ‘∂’ Ú√» «Úæ⁄ ⁄≈‘∂ ¿π‘ ‹Û∑ ‘ØÚ∂ ‹ª ⁄∂ÂøÈ «‹¿»∫Á∆ √æÂ≈ ‘πøÁ∆ ˛ ‹Ø «’ ¡ÒΩ«’’ ˛Õ «¬√ √æÂ≈ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√
¡Â∂ ¿π√ Á∆ ¡≈ËÈ≈ ¡Â∂ Í»‹≈ È≈Ò ‘∆ ËÓ Á∆ ¿πÂÍÂ∆ ‘ج∆Õ «¬√ «Ú⁄≈ ˘ Ùπ» «Úæ⁄ ÓÀ’√Ó»Ò (Maxmular)
¡Â∂ ÍÃ∆¿»√ (Preuss) È∂ Í∂Ù ’∆Â≈Õ ’≈‚«ø◊‡È (Codrington) ¡Â∂ ÓÀ∂‡ (Marett) È∂ «¬√ ˘ «¬’ «ÚÙ∂Ù Â∑ª
È≈Ò Í∂Ù ’∆Â≈ ‹Ø Ó≈È≈Ú≈Á (Manaism) Á∂ È≈Ó È≈Ò ‹≈«‰¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÓÀÒ∂È∂Ù∆¡≈ Á∂ ÒØ’ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ ˘
“Ó≈È≈” Á∂ È≈Ó È≈Ò ÏπÒ≈™Á∂ ‘ÈÕ «¬√ ’≈È ÓÀ∂‡ È∂ ¡≈͉∂ «√˪ ˘ Ó≈È≈Ú≈Á Á≈ È≈Ó «ÁæÂ≈Õ ÓÒ∂È∂Ù∆¡≈
Á∆¡ª ‹È‹≈Â∆¡ª «Úæ⁄ «¬‘ «ÚÙÚ≈√ ˛ «’ «’√∂ Ú∆ ’øÓ Á∆ √¯ÒÂ≈ ‹ª ¡√¯ÒÂ≈ Ó≈È≈ Á∆ Ù’Â∆ ”Â∂ «ÈÌ
˛Õ ‹∂’ ’ج∆ ÚË∂∂ ÏπæË∆Ó≈È ‹ª Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ˛ ª «¬√ Á≈ ’≈È ¿π√ «Úæ⁄ Ó≈È≈ Á∆ Ù’Â∆ Á∆ Ó≈Â≈ ÚË∂∂ ˛Õ
ÔπæË «Úæ⁄ «‹æÂ, «Ù’≈ «Úæ⁄ √¯ÒÂ≈ ¡Â∂ Óæ¤∆¡ª Á≈ ÚË∂∂ ÎÛ∑È≈ Ú∆ “Ó≈È≈” Á∆ Ù’Â∆ ’≈È ‘∆ ˛Õ ’ج∆ ÂÒÚ≈
ÔπæË «Úæ⁄ ÚË∂∂ ÒØ’ª ˘ Ó≈Á∆ ˛ ‹ª ’ج∆ «’ÙÂ∆ ‘Ø «’ÙÂ∆¡ª ˘ ¯Â≈ «Úæ⁄ «Íæ¤∂ ¤æ‚ «ÁøÁ∆, ’ج∆ ◊∆ Ø◊∆¡ª
˘ ·∆’ ’ «ÁøÁ≈ ˛, «’√∂ ÂÏ∆ È≈Ò Óπ√∆Ï ‡Ò ‹ªÁ∆ ˛ ª «¬√ Á≈ ¡Ê ˛ «’ ¿π√ ÂÒÚ≈, «’ÙÂ∆, ◊∆Â
¡Â∂ ÂÏ∆ «Úæ⁄ Ó≈È≈ Á∆ Ù’Â∆ Í»∆ Â∑ª ˛Õ Ì≈Â∆ ‹È‹≈Â∆¡ª «Úæ⁄ Ó˜»ÓÁ≈ È∂ “Ó≈È≈” Ú◊∆¡ª Ù’Â∆¡ª
Á≈ Úȉ ’∆Â≈ ˛Õ “‘Ø” ÒØ’ª «Úæ⁄ ÏØ∫◊≈ (Bonga) Á∆ Ë≈È≈ ¿πµÂ∆ ¡Ó∆’≈ Á∆ ‹È‹≈Â∆¡ª «Úæ⁄ ˙∂‚≈ ¡Â∂
Á»√∆¡ª Ê≈Úª ”Â∂ “¬∆≈È” ¡Â∂ “Ï’»¡≈” Á∆ Ë≈È≈ Ú∆ ÓÀ∂‡ Á∂ «¬√ «√˪ Á∂ ¡Ë∆È ‘∆ ¡≈™Á∆ ˛Õ Ó≈È≈ Á∆
ÍÃ∆Ì≈Ù≈ ’Á∂ √Ó∂∫ ’≈‚«ø◊‡È «Ò÷Á∂ ‘È, ““Ó≈È≈ «¬’ Ù’Â∆ ˛ ‹Ø ÌΩ«Â’ ‹ª √∆«’ Ù’Â∆ ÂØ∫ «ÏÒ’πÒ ¡Òæ◊
˛, «¬‘ ⁄ø◊∂ ¡Â∂ Ó≈Û∂ √≈∂ »Íª «Úæ⁄ ’øÓ ’Á∆ ˛ ¡Â∂ «¬√ ”Â∂ ⁄Ò≈¿π‰≈ ‹ª ’ø‡ØÒ ’È≈ Ó≈È≈ Ò≈ÌÁ≈«¬’
˛... «¬‘ ¡ÒΩ«’’ «¬√ ¡Ê «Úæ⁄ ˛ «’ «¬‘ √≈∆¡ª ⁄∆˜ª ”Â∂ ÍÃÌ≈Ú Í≈¿π‰ Ò¬∆ «‹√ »Í «Úæ⁄ ’øÓ ’Á∆ ˛,
¿π‘ ÓÈπæ÷ª Á∆ √Ë≈‰ Ù’Â∆ ÂØ∫ Í∑∂ ˛ ¡Â∂ Íë’Â∆ Á∆¡ª √Ë≈‰ Íë’«¡≈Úª ÂØ∫ Ï≈‘ ˛Õ”” ÒØÚ∆ ’«‘øÁ∂ ‘È
«’ Ó≈È≈ «ÚËπ Ë≈≈ Úª◊ «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ Ú√»¡ª ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’Á∆ ˛ ¡Â∂ «¬’-Á»√∂ «Úæ⁄ ¡≈-‹≈ √’Á∆ ˛,
«’√∂ ’øÓ «Úæ⁄ √¯ÒÂ≈ “Ó≈È≈” Á∂ ’≈È ¡√¯ÒÂ≈ «¬√ Á∆ ◊À-ÓΩ‹»Á◊∆ ’≈È ‘∆ «ÓÒÁ∆ ˛Õ ÓÀ∂‡ È∂ ¡≈͉∂
¡«Ë¡ÀÈ È≈Ò «¬‘ ‘æÒ ’æ«„¡≈ ˛ «’ “Ó≈È≈” «¬’ ◊À-«Ú¡’Â∆◊Â, ◊À-√∆«’ ¡Â∂ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ ˛ ‹Ø ⁄ø◊∂
¡Â∂ Ó≈Û∂ ÁØÚª »Íª «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’Á∆ ˛Õ ¡≈«Á Ó≈ÈÚ «Úæ⁄ ¡«‹‘∆ Ù’Â∆ «Úæ⁄ ‚ «ÓÙ« ÙË≈
ÍÀÁ≈ ‘ج∆Õ ¿π‘ «¬√ Á∂ √≈‘Ó‰∂ fiπ«’¡≈, ÈÂÓ√Â’ ‘Ø «◊¡≈ ¡Â∂ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ √¯ÒÂ≈ Í≈¿π‰ ¡Â∂ Ó≈Û∂ ÍÃÌ≈Úª
ÂØ∫ Ï⁄‰ Ò¬∆ ¿π√ Ù’Â∆ Á∆ Í»‹≈, ÍÃ≈ÊÈ≈, ¡≈ËÈ≈ ’È Òæ◊≈ ¡Â∂ «¬æÊØ∫ ‘∆ ËÓ Á≈ ‹ÈÓ ‘Ø«¬¡≈Õ

¡≈ÒØ⁄È≈ (Criticism)
¡≈ÂÓ≈ Úª◊ Ó≈È≈Ú≈Á Ú∆ Í»∆ Â∑ª √Ú∆’≈ È‘ƒ ’∆Â≈ «◊¡≈ ¡Â∂ «¬√ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ «ÚË≈Ȫ È∂ ‘∂· «Ò÷∆¡ª
¡≈ÒØ⁄È≈Úª ’∆Â∆¡ª ‘È-
A. «¬√ «√˪ «Úæ⁄ «¬√ ◊æÒ Á≈ «’Â∂ Úȉ È‘ƒ ˛ «’ Ó≈È≈ Á∆ Ë≈È≈ Á≈ ‹ÈÓ «’Ú∂∫ ‘Ø«¬¡≈, ’∆
¡≈«Á Ó≈ÈÚ «¬øÈ≈ ’ÒÍÈ≈Ù∆Ò ¡Â∂ Á≈Ù«È’ √∆ «’ «ÏȪ «’√∂ ¡Ë≈ Á∂ ‘∆ ¿π√ È∂ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆
Á∆ Ë≈È≈ ˘ ‹ÈÓ «ÁæÂ≈Õ
B. ËÓ «¬’ √Ó≈«‹’ ÂæÊ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ ¿πÂÍÂ∆ Ò¬∆ √Ó≈«‹’ ’≈’ Ú∆ ‹Ú≈ÏÁ∂‘ ‘È, ÍÃø» «¬√ «√˪Â
«Úæ⁄ √Ó≈‹ Á∂ Ó‘æÂÚ ˘ √Ú∆’≈ È‘ƒ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ
C. ¡≈«ÁÓ ‹≈Â∆¡ª «Úæ⁄ ËÓ ¡Â∂ ‹≈Á» È≈Ò √Ïø«Ë ¡È∂’ª «ÚÙÚ≈√ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª √≈«¡ª
˘ Ó≈È≈Ú≈Á Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ È‘ƒ √Ó«fi¡≈ ‹≈ √’Á≈Õ
D. «¬√ «√˪ «Úæ⁄ ◊À-√∆«’ ¡Â∂ ¡ÒΩ«’’ Ù’Â∆ ˘ √ÍÙ‡ ÂΩ ”Â∂ ÍÃ∆Ì≈«Ù ȑƒ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ
E. Áπ«÷Ó Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ ËÓ Á≈ √ÏøË Í«ÚæÂ Ú√»¡ª È≈Ò ˛, Ó≈È≈Ú≈Á «Úæ⁄ Í«ÚæÂ ¡Â∂ ¡Í«ÚæÂ
«Úæ⁄ ¯’ È‘ƒ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 161