Page 13 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-A: ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ

B¯N ÁÅÇç ïæÅðæÕ ÁÕÅð» 寺 ÇéðèÅÇðå Ô°³çÅ ÔËÍ òð× çÅ ÁÅÚðä Çé¼ÜÆ ÔË, ÇÕÀ°ºÇÕ À°Ô òð× Ú¶åéÅ (íÅò Ãî±Ô

ç¶ î˺ìð» çÆ íÅòéÅ) Òå¶ Çéðíð ÔËÍ ÇÂ¼Õ ÇòÁÅÕåÆ çÅ òð× À°ÃçÆ ÁÅåîÅ (Ego) çÅ ÇÔ¼ÃÅ ÔËÍ òð× ç¶ ìÅð¶ Çò¼Ú
ÁÇÜÔÅ ÇçÌôàÆÕ¯ä ÇìñÕ°ñ ÁàêàÅ ñ¼×çÅ ÔË, Çëð òÆ ÇÂÃç¶ ç°ÁÅðÅ òð× Áå¶ çð÷Åì³çÆ çÆ îé¯ÇòÇ×ÁÅéÕ
ÇòÁÅÇÖÁÅ çÅ Ç×ÁÅé Ô°³çÅ ÔËÍ

ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ ç¶ Çòô¶ Çò¼Ú âÅÔð¶â¯ðë ç¶ î¼å éÅñ î¶ñ ð¼ÖçÅ Ô¯ÇÂÁÅ î¼å ÜðÔÅðâ ñ¶ºÃÕÆ é¶ ê¶ô ÕÆåÅ ÔËÍ
ÇàÀ±Çîé Áå¶ êÅðÃ³Ã ç¶ ÇçÌôàÆÕ¯ä» ç¶ À°ñà, ñ¶ºÃÕÆ é¶ ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ ç¶ éåÆÇÜÁ» çÆ òÜŶ ÇÂÃç¶ ÕÅðä»
Òå¶ ÷¯ð Çç¼åÅ ÔËÍñ¶ºÃÕÆ çÅ ÇèÁÅé ôÅ鯺-ô¯Õå çÆ òÜŶ ôÕåÆ Áå¶ Çòô¶ô ÁÇèÕÅð Òå¶ ÔËÍ îé°¼ÖÆ ÃîÅÜ» Çò¼Ú

ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ Áå¶ À°ñà êÌÇÕÇðÁÅ Çò¼Ú Á³åð éÔƺ ÔË, ç¯é¯º ÇÂ¼Õ ìðÅìð ÔéÍ çð÷Åì³çÆ À°Ô êÌÇÕÇðÁÅ ÔË,
ÇÜÃç¶ ç°ÁÅðŠܯ î°¼ñ (êçÅðæ, òÃå±Á» Áå¶ ÃÅèé) ؼà î½Ü±ç Ôé, À°é·» çÆ ò³â ÇÂ¼Õ êÌî°¼Ö ØàéÅ ç¶ ð±ê Çò¼Ú
ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔËÍ
ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ Òå¶ À°êñìè ÃÅÇÔå Òå¶ ÇÂ¼Õ é÷ð êÅÀ°ä éÅñ Ãê¼ôà Ô°³çÅ ÔË ÇÕ îé°¼ÖÆ ÃîÅÜ Çò¼Ú ìÔ°å å¶÷
åìçÆñÆÁ» ç¶ ÕÅðä ÒêÌÇÕÇðÁÅÓ çÅ å¼æ ìÔ°å êÌìñ Ô¯ Ç×ÁÅ ÔËÍ Òê±³ÜÆêåÆÕðéÓ, ÒÇé¼ÜÆÕðéÓ, ÒÇéÕ³îÅÓ, Òð°åìÅ

ì¶î¶ñÓ, Òð°åìÅ êÌçðôéÆ ÕðéÓ, Òòð× ÔÆäåÅÓ, ÒüåÅòÅçÓ, Òî°ó çð÷Åì³çÆÓ, Òí±îÆÕðéÓ ÁÅÇç èÅðéÅò» ù êÇðíÅÇôå
Õðé çÅ Õ³î ìÔ°å ÕÇáé Áå¶ ÜÇàñ òÆ Ô°³çÅ ÔËÍ
ÒÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅÓ çÆ èÅðéÅ Òå¶ Õ³êé 寺 ê±ðì, ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ çÆ èÅðéÅ Òå¶ ÚðÚÅ ù ÇÂÕ¼áÅ Õðç¶ Ô¯Â¶,

ÁÃƺ î°ó 寺 À°ñ¶Ö ÕðéÅ ÚÅԻ׶ ÇÕ çð÷Åì³çÆ ç¶ ç¯ ð±ê Ôé-(i) ÁÔ°ç¶òÅð êËîÅé¶ Ü» ×Ëð-ìðÅìðÆ Áå¶ (ii) ò³â
ÃîÅÇÜÕ ÃæÅêéÅÍ çÆê»Õð ×°êåÅ ç¶ Áé°ÃÅð êÇÔñ ù ç¶ò-ô̶äÆ ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË Áå¶ ç±Ãð¶ Çò¼Ú Çç×î³âñ ò³â
Ü» Á³åð ç¶Ö¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ôÕåÆ, ð°åìÅ Áå¶ êÌíÅò ç¶ ç¶ò-ô̶äÆ Ô¯ ÃÕç¶ ÔéÍ ÜËÇòÕ Ü» íÅôÅÂÆ Á³åð î°ó ×Ëð-
ç¶ò ô̶äÆ Ô°³ç¶ Ôé, ÜçÇÕ ÁÅîçé, èé, ôÕåÆ ÁÅÇç Òå¶ ÁÅèÅÇðå ò³â ÁÔ°ç¶òÅð Ô°³ç¶ Ôé, Áå¶ ÇéôÇÚå ÔÆ À°Ô
ç¶ò-ô̶äÆ òÆ Ô°³ç¶ ÔéÍ ÇÕÀ°ºÇÕ, ç¶ä-ô̶äÆ Áå¶ ò³â (Á³åð) ÇÂ¼Õ ç±Ãð¶ éÅñ Ü°ó¶ ԯ¶ Ôé, ÇÂà ñÂÆ ÃîÅÇÜÕ

Çòò¼ÃæÅ Áå¶ ×åÆôÆñåÅ Çéð³åð ÇÂ¼Õ ÔÆ òÅÃåÇòÕåÅ ç¶ íÅ× Ôé, íÅò ÇÂ¼Õ ÃîÅÜ Çò¼Ú ÃîÅÇÜÕ Ã³ì³è» ç¶
Çòò¼ÃæÅêé ç¶ íÅ× ÔéÍ ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ çÆ Õ¯ÂÆ Çòò¼ÃæÅ À°µÕÅ ÔÆ ÃÇæð, Üó Áå¶ ì³ç éÔƺ ÔË Áå¶ éÅ ÔÆ
Õ¯ÂÆ Çòò¼ÃæÅ À°µÕÅ ÔÆ ×åÆôÆñ, åìçÆñÆòÅð Áå¶ Ö°¼ñ·Æ ÔËÍ ç¶Öä çÆ ×¼ñ ÕÇÂÔ ÔË ÇÕ ÇÂ¼Õ Çòò¼ÃæÅ ç¶ ÃÆîÅ/Á³ô

å¼Õ ì³ç Ü» Ö°¼ñ·Æ ÔËÍ

ÕÆ å°Ãƺ ÜÅäç¶ Ô¯ ÇÂ¼Õ çð÷Åì³çÆ çÅ ÁÅÚðä Áå¶ ÕÅðÜêÌäÅñÆ Òå¶ ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ Çéðíð
ÕðçÆ ÔËÍ

A.B ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ çÆ êÇðíÅôÅ Áå¶ Çòô¶ôåÅò»
(Definition and Characteristics of Social Startification)

À°Ô êÌÇÕÇðÁÅ ÇÜÃç¶ ç°ÁÅðÅ îé°¼Ö» Áå¶ Ãî±Ô» ù ð°åì¶ ç¶ ê½óÆ çð ÇÃè»å Çò¼Ú òÅèÅ-ØÅàÅ ÃæÅÂÆ ð±ê 寺
ô̶äÆòè ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔË, çð÷Åì³çÆ ÕÔÅÀ°ºçÅ ÔËÍ ð¶î³â î°ð¶ (Raymond W. Murray) ç¶ Áé°ÃÅð, TÃîÅÇÜÕ
çð÷Åì³çÆ ÃîÅÜ çÅ ÒÀ°µÚÓ Áå¶ ÒéÆò»Ó ÃîÅÇÜÕ ÇÂÕÅÂÆÁ» Çò¼Ú ÃîÅéÁ³åð ìàòÅðÅ ÔËÍU Ôð ÇÂ¼Õ ÃîÅÜ çÅ
ò¼Ö-ò¼Ö Ãî±Ô» Çò¼Ú ò³ÇâÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ êÌÅÚÆé ÃîÅÜ» Çò¼Ú òÆ ÇÕö éÅ ÇÕö êÌÕÅð çÆ ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ ÃÆÍ

8 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY