Page 15 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-A: ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ

B¯N A.B.B çð÷Åì³çÆ çÅ Áð³í ÇÕò¶º Ô¯ÇÂÁÅ?

׳ê ñ¶Çìà (Gumplowicz), Á¯ê¶éÔÆîð (Oppenheimer) Áå¶ ìÅÕÆ ÃîÅÜ ôÅôåðÆÁ» çÅ ÇòÚÅð ÔË ÇÕ ÃîÅÇÜÕ
çð÷Åì³çÆ çÅ êÌíÅò ÇÂ¼Õ Ãî±Ô ç°ÁÅðÅ ç±Ãð¶ çÆ Çܼå Çò¼Ú ñ¼ÇíÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ Çܼå Ô¯ÇÂÁÅ Ãî±Ô êÌÚÆé ÕÅñ
Çò¼Ú ÔÅðÆ Ô¯ÂÆ ô̶äÆ Òå¶ îÔÅéåÅ ÃæÅÇêå ÕðÕ¶ õ°ç ù À°µÚ ô̶äÆ ÃîÞçÅ ÃÆ, ÇÜà éÅñ ÔÅðÆ Ô¯ÂÆ ô̶äÆ éÆòƺ ìä

×ÂÆÍ ÃÆÃñ éÅðæ (Cesil North) òÆ ÇÂ¼Õ Ãî±Ô çÆ ç±Ü¶ Ãî±Ô Òå¶ Çܼå ù Çòô¶ô ÁÇèÕÅð çÆ À°åêåÆ çÅ ÕÅðä
î³éçÅ ÔËÍ À°Ãé¶ å» Ç¼毺 å¼Õ ÇÕÔÅ ÔË ÇÕ, TÜç å¼Õ ÜÆòé çÅ ô»åÆê±ðé ÕÌî Ú¼ñçÅ ÇðÔÅ åç å¼Õ Õ¯ÂÆ å¶÷Æ Áå¶
ÃæÅÂÆ ô̶äÆ-ÇòòÅÜé êÌ×à éÔƺ Ô¯ÇÂÁÅÍU êð ïð¯ÇÕé (Sorokin) ÇÂà ÇòÚÅð éÅñ ÃÇÔîå éÔƺ ÔËÍ À°Ãç¶

Áé°ÃÅð, óØðô çð÷Åì³çÆ ù Ã°× ìäÅÀ°ä òÅñÅ å» Ô¯ ÃÕçÅ ÔË, êð À°Ãù Áð³í Õðé òÅñÅ éÔÆºÍ çð÷Åì³çÆ ÃÅð¶
ÃîÅÜ», ôÅåÆê±ðé Áå¶ ï°¼è Ǽ۰Õ, Çò¼Ú êÅÇÂÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ À°Ã é¶ çð÷Åì³çÆ çÅ ÕÅðä ò³ôÅé°×å îé°¼ÖÆ ò³â Áå¶
êÌŶòðé óì³èÆ çôÅò» ç¶ Á³åð» ù î³ÇéÁÅ ÔËÍ

é¯àà ÜÅåÆ ò³â ܯ óÃÇÕÌå ÁÃîÅéåÅ ù ñ¶ Ô°³ç¶ Ôé, òÆ ÃîÅÇÜÕ çð÷ÅìîçÆ ù Üéî Çç³çÆ ÔË íÅðå ÒÚ
Áé¶Õ» ÜÅåÆ Áå¶ Ã³ÃÇÕÌå Ôîñ¶ ԯ¶ ÇÜé·» é¶ Ç¼毺 ç¶ Ü³î¶-êñ¶ ìÃéÆÕ» ù ÁÅêä¶ ò¼Ã Çò¼Ú Õð

ÇñÁÅ Áå¶ Á³å ÜÅåÆ Çòò¼ÃæÅ çÅ Üéî Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁîðÆÕÅ çð÷Åì³çÆ Çòò¼ÃæÅ Çò¼Ú ÜÅåÆ êÌî°¼Ö å¼æ
ÔËÍ

Ã궺×ñð (Spengler) ç¶ Áé°ÃÅð, çð÷Å ì³çÆ çÅ ÁÅèÅð ØÅà ÔËÍ Ô°ä ÃîÅÜ Çò¼Ú ÕÅðÜ» Áå¶ ôÕåÆÁ» ç¶ ÔòÅñ¶

Çò¼Ú Çí³é-Çí³é ÁÔ°ÇçÁ» Çò¼Ú í¶ç ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔË Áå¶ ÇÂé·» ÁÔ°ÇçÁ» ù Çòô¶ô ÁÇèÕÅð êÌçÅé ÕÆå¶ Ü»ç¶ Ôé å»
ØÅà çÆ À°åêåÆ Ô°³çÆ ÔËÍ ÇÂà ÁÅèÅð Òå¶ Õ°¼Þ Õ° ÁÔ°ç¶ ò³ÇÕô ìä Ü»ç¶ Ôé ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂé·» ÁÔ°ÇçÁ» Òå¶ Çòô¶ô ñÅí
êÌÅêå ÔËÍÜçÇÕ, ç°ñ¼í Çòô¶ô ÁÇèÕÅð» Áå¶ ôÕåÆÁ» ç¶ êÌñìè éÅñ çð÷Åì³çÆ çÅ Üéî Ô°³çÅ ÔËÍ

ì¶ô¼Õ ð°åìÅ ç¶ Á³åð ÃÅð¶ ÃîÅÜ» Çò¼Ú êŶ Ü»ç¶ ÔéÍ â¶Çòà (Davis) é¶ çð÷Åì³çÆ çÆ ÇòòÔÅÇðÕ ÷ð±ðå Òå¶ ÷¯ð
Çç¼åÅ ÔËÍ À°Ã ç¶ Áé°ÃÅð, ÃîÅÜ Çò¼Ú ÁËö ê°ðÃÕÅð Ô¯ä¶ ÚÅÔÆç¶ Ôé, ÇÜé·» çÅ êÌï¯× À°Ô ñ¯í» ç¶ ð±ê Çò¼Ú Õð ÃÕ¶
Áå¶ ÁËÃÆ ÇòèÆ Ô¯äÆ ÚÅÔÆçÆ ÔË, ÇÜà éÅñ ÇÂé·» çÆ ò³â ÁÔ°ç¶ ç¶ Áé°ÃÅð Çí³é-Çí³é ð±ê Çò¼Ú Ô¯ ÃÕ¶Í ÃîÅÇÜÕ
ÁÔ°ÇçÁ» ç¶ Áé°ÃÅð ê°ðÃÕÅð» çÆ ò³â ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ ù Üéî Çç³çÆ ÔËÍ ÇÂÔ ê°ðÃÕÅð ÁÅðÇæÕ ñ¯í», ð³çðåÅîÂÆ
ñ¯í» Áå¶ åÃòÆð» ç¶ ð±ê Çò¼Ú Ô¯ ÃÕç¶ ÔéÍ åÃòÆð» ç¶ ð±ê Çò¼Ú ñ¯í ÁËö ñ¯í Ôé, ܯ ÇòÁÕåÆ çÆ Õçð Áå¶ Ô³ÕÅð

ù òèÅÀ°ºç¶ ÔéÍ ê°ðÃÕÅð» çÅ ìàòÅðÅ ÃîÅÇÜÕ ÁÃîÅéåÅ ù Üéî Çç³çÅ ÔËÍ â¶ÇòÃ ç¶ Áé°ÃÅð, ÃîÅÇÜÕ ÁÃîÅéåÅ,
ÁÚ¶åé ð±ê éÅñ ÁêäÅÂÆ Ô¯ÂÆ ÁËÃÆ ÇòèÆ ÔË, ÇÜÃç¶ ç°ÁÅðÅ Çí³é-Çí³é ÃîÅÜ ÇÂÔ ÇòôòÅà çòÅÀ°ºç¶ Ôé ÇÕ
óì³Çèå îÔ¼åòê±ðé ÁÔ°ÇçÁ» Òå¶ Ú¶åé ð±ê Çò¼Ú óì³Çèå ï¯× ÇòÁÕåÆ ù ð¼ÇÖÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÜçÇÕ Ôð ÇÂ¼Õ ÃîÅÜ

Çò¼Ú ÷ð±ðÆ ð±ê éÅñ óÃæÅéÕ ÁÃîÅéåÅ Áå¶ ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ ðÇÔäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ
êð ìÅÕÆ ÃîÅÜ ôÅôåðÆ çð÷Åì³çÆ ÇòòÔÅÇðÕ ÇòÁÅÇÖÁÅ ù ÃòÆÕÅð éÔƺ Õðç¶Í À°é·» ç¶ Áé°ÃÅð, çð÷Åì³çÆ
Çòò¼ÃæÅ ÇÂà ñÂÆ î½Ü±ç ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ Ãðì¯åî ê¼èð Òå¶ ò¼Ã¶ ÃîÅÜ ç¶ ÇòÁÕåÆ ÇÂà Çòò¼ÃæÅ ù ìäÅ Õ¶ ð¼Öä ÚÅÔ°³ç¶
ÔéÍ çð÷Åì³çÆ é±î ÃîÞÅÀ°ä çÆ Õ±³ÜÆ ÇòòÔÅÇðÕ ÷ð±ðå éÔƺ ÔË êð üåÅ ÔËÍ î°ÖÆÁÅ, ðÅÜÅ, îÔÅé Áå¶ À°µÚ¶

10 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY