Page 108 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñE: Óß◊ Á≈ ÍÃ◊‡≈Ú≈ (¿πÁÿ≈‡È) ¡«ËÓ≈È «√˪Â

¿πÍÒæÏË ‘ÈÕ ’∂ÚÒ √ø‹Ø◊ R ˘ ¸‰ ’∂ ¿πÍÌØ◊Â≈ «ÂzÌπæ‹ OLM ”Â∂ ‹ª ¡øÁ ‘Ø √ø‹Ø◊ª Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂ ¡«ËÓ≈È È؇
˘ ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛Õ

«⁄æÂ E.B

ÓøÈ Ò˙ «’ X Á∆ ’∆Ó ÚæËÁ∆ ˛, Y Á∆ ’∆Ó √«Ê æ÷Á∂ ‘ج∂, «‹√ ÂØ∫ LS ¿π√ Á∆ ÈÚƒ ’∆ÓÂ-¡≈ÓÁÈ ∂÷≈
ω ‹ªÁ∆ ˛Õ ‘π‰ ÓøÈ Ò˙ «’ ¿π‘ «¬’ ÈÚª √ø‹Ø◊ A ¸‰Á≈ ˛ ‹Ø «¬‘ Á√≈™Á≈ ˛ «’ X Á∆ ’∆Ó Úˉ È≈Ò
¿πÍÌØ◊Â≈ Í«‘Òª ÂØ∫ ÿæ‡ X Á∆ Ó≈Â≈ ÷∆Á∂◊≈Õ Ú√» X Á∆ ’∆Ó Úˉ È≈Ò ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ ¡√Ò∆ ¡≈ÓÁÈ
«Úæ⁄ ’Ó∆ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛, «‹√ Á∆ ÌÚ≈¬∆ ’È Ò¬∆ ¿π√ ˘ Ú√» Y Á∂ »Í «Úæ⁄ LP ÓπÁ≈ Á∆ ≈Ù∆ «Á˙Õ ÈÂ∆‹∂
Ú‹Ø∫ PQ ¿π√ Á∆ ÈÚƒ ’∆ÓÂ-¡≈ÓÁÈ ∂÷≈ ω ‹ªÁ∆ ˛ ‹Ø LS ∂÷≈ Á∂ √ÓªÂ ˛ ¡Â∂ «ÏøÁ» R «Úæ⁄Ø∫ ◊π˜Á∆
˛Õ √À«Ó¿»Ò√È «¬√ ˘ Ï‘π «˜¡≈Á≈ Èπ’√≈È Á∆ ÌÚ≈¬∆ Á≈ ÍÃÌ≈Ú (overcompensation effect) ’«‘øÁ≈
˛Õ ‘π‰ ¿πÍÌØ◊Â≈ ⁄؉ ÷∂Â OPQ «ÂzÌπæ‹ Ï‰ ‹ªÁ≈ ˛, «’™«’ Ó»Ò ’∆ÓÂ-¡≈ÓÁÈ ∂÷≈ LM ”Â∂ R √≈∂ ‘Ø
«ÏøÁ»¡ª ÂØ∫ ¡«ËÓ≈«È ÍÃ◊‡ ‘Ø«¬¡≈ ˛, «¬√ Ò¬∆ PQ ∂÷≈ Á∂ ÷ø‚ RQ ”Â∂ R ÂØ∫ ‘∂·ª √«Ê √≈∂ «ÏøÁ» ¿πÍÌØ◊Â≈
«ÚÚ‘≈ Á∂ È≈Ò Ó»Ò È‘ƒ ÷≈‰◊∂Õ ¡«‹‘≈ «¬√ ’≈È «’ ¿π‘ X Á∆ «˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ È‘ƒ ÒÀ √’Á≈, ‹ÁØ∫ ¿π√ Á∆
’∆Ó ÚË∆ ‘ØÚ∂Õ «¬√ Ò¬∆ ¿πÍÌØ◊Â≈ ’∆ÓÂ-¡≈ÓÁÈ ∂÷≈ PQ Á∂ ÷ø‚ PR Íä≈Úª (Shaded) ÷∂Â LRP «Úæ⁄
‹ª √ø‹Ø◊ R ‹ª ’ج∆ ‘Ø √ø‹Ø◊, «‹Ú∂∫ B ¸‰∂◊≈, ‹∂’ ¿π‘ √ø‹Ø◊ R ⁄π‰Á≈ ˛ ª ¿π‘ X ’∆Ó Úˉ ÂØ∫ Í«‘Òª
Ú≈Ò∆ X ¡Â∂ Y Á∆¡ª Ó≈Â≈Úª ÷∆Á∂◊≈Õ Á»√∂ Í≈√∂ ‹∂’ ¿π‘ √ø‹Ø◊ B ¸‰Á≈ ˛ ª ¿π‘ Í«‘Òª ÂØ∫ ÿæ‡ Ó≈Â≈
X Á∂ ÚæÒ «˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ Y ’∆ ÷∆Á∂◊≈Õ
Á»√∆ √‡∂‹ «Úæ⁄ ‹∂’ ¿πÍÌØ◊Â≈ ˘ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ÓπÁ≈ Á≈ ‘Ø ÍÀ’∂‡ LP ¿π√ ÂØ∫ Ú≈«Í√ ÒÀ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª
¿π‘ R Á∂ ÷æÏ∂ Í≈√∂ LS ∂÷≈ Á∂ «ÏøÁ» A ”Â∂ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬æÊ∂ ¿π‘ X Á∆ ÿæ‡ Ó≈Â≈ ÷∆Á∂◊≈Õ ‹∂’ X Á∂ Ò¬∆ Óø◊ Á∆
¡≈ÓÁÈ-ÒØ⁄ ËÈ≈ÂÓ’ ˛, «’™«’ X Á∆ ’∆Ó Úˉ È≈Ò «¬√ Á∆ Óø◊ «Úæ⁄ ’Ó∆ ‘ج∆ ˛Õ (‹ÁØ∫ ¿πÍÌØ◊Â≈ A
«ÏøÁ» ”Â∂ ˛) ª «¬‘ «√æË ‘πøÁ≈ ˛ «’ ‹ÁØ∫ ¡≈ÓÁÈ-ÒØ⁄ ËÈ≈ÂÓ’ ˛ ª ’∆ÓÂ-ÒØ⁄ ‰≈ÂÓ’ ˛Õ

(÷) ’∆ÓÂ «Úæ⁄ ’Ó∆ (Fall in Price)
Óø◊ ÍÃÓ∂Ô ˘ «√æË ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, ‹ÁØ∫ Ú√» X Á∆ ’∆Ó «‚æ◊ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√ ˘ «¬È∑ª ˘ ÙÏÁª «Úæ⁄ ÍÃÌ≈«ÙÂ
’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ““’ج∆ Ú√» (√Ë≈‰ ‹ª «ÓÙ«Â) «‹√ Á∆ Óø◊ ’∂ÚÒ ÓΩ«Áz’ ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ ’Ó∆ ‘؉ ”Â∂ ÿæ‡Á∆
˛, «ÈÙ«⁄ ‘∆ ¿π√ Á∆ Ó≈Â≈ ÚæË ‹ªÁ∆ ˛, ‹ÁØ∫ ’∂ÚÒ ¿π√ Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ ’Ó∆ ‘πøÁ∆ ˛Õ”” «¬√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ «⁄æÂ
E.C «Úæ⁄ ’∆Â∆ ◊¬∆ ˛Õ LM Ó»Ò ’∆ÓÂ-¡≈ÓÁÈ ∂÷≈ ˛, «‹√ ”Â∂ ¿πÍÌØ◊Â≈ R ”Â∂ ¡≈͉≈ ¡«ËÓ≈È ÍÃ◊‡ ’Á≈
˛Õ Ú√» X Á∆ ’∆Ó ÿæ‡ ‘Ø ‹≈‰ ”Â∂ ¡Â∂ Y Á∆ ’∆Ó √«Ê «‘‰ ”Â∂ ¿π√ Á∆ ’∆Ó ∂÷≈ LS Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 103