Page 254 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA@: √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥

A@.H √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ª ¡Â∂ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ª Á∂ «Úæ⁄ ¡ßÂ È؇
(Difference between Isoquant Curves and Indifference Curves)

Óß◊ «√˪ «Úæ⁄ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ª Á≈ ‹Ø ÔØ◊Á≈È ˛ ¿π‘ ‘∆ √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ª Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ «√˪ «Úæ⁄ ˛Õ
√Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ª Á∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È Á∂ Ï≈¡Á ¡√∆∫ «¬√ «√æ‡∂ ”Â∂ Í‘πß⁄Á∂ ‘ª «’ «¬‘ Ú¥ª
Òæ◊Ì◊ ‡√ÊÂ≈ Ú’zª Á∂ Ï≈Ï ‘∆ ‘È Í ÁØÈØ∫ Ú¥ª «Úæ⁄ ‘∂· «Ò«÷¡≈ ¡ßÂ Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ-
(1) «¬’ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ ÁØ Ú√±¡ª Á∂ ¿πÈ∑ª Úæ÷-Úæ÷ √ß‹Ø◊ª ˘ Íz◊‡ ’Á≈ ˛ «‹È∑ª È≈Ò ¿πÍÌØ◊Â≈ ˘
Ï≈Ï √ßÂπÙ‡∆ Íz≈Í ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ «¬’ √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ ÁØ √≈ËȪ Á∂ ¿πÈ∑ª Úæ÷-Úæ÷ √ß‹Ø◊ª
˘ Íz◊‡ ’Á≈ ˛ «‹√ È≈Ò «’√∂ ÎÓ ˘ Ï≈Ï ¿πÂÍ≈ÁÈ Íz≈Í ‘πßÁ≈ ˛Õ
(2) √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ Ï≈Ï ÍæË ˘ Íz◊‡ ’Á≈ ˛ «‹√ È≈Ò È≈«Í¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ‡√ÊÂ≈
Ú¥ √ßÂπÙ‡∆ Á∂ Ï≈Ï ÍæË ˘ Íz◊‡ ’Á≈ ˛ «‹√ ˘ È≈«Í¡≈ È‘∆∫ ‹≈ √’Á≈Õ
(3) √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ Í«ÚÂÈÙ∆Ò √≈ËȪ Á∂ √ß‹Ø◊ª ˘ Íz◊‡ ’Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ Ú√±¡ª Á∂
√ß‹Ø◊ª ˘ Íz◊‡ ’Á≈ ˛Õ
(4) √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ª È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ¡≈«Ê’ ¡Â∂ ◊À-¡≈«Ê’ ÷∂Â Á≈ «◊¡≈È Íz≈Í ‘πßÁ≈ ˛Õ
‡√ÊÂ≈ Ú¥ È≈Ò ¿πÍÌØ◊ Á∂ ¡≈«Ê’ ¡Â∂ ◊À-¡≈«Ê’ ÷∂Â Á≈ «◊¡≈È Íz≈Í ‘πßÁ≈ ˛Õ
(5) «¬’ √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ Á≈ „Ò≈‰ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ Á∂ «Úæ⁄ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ Â’È∆◊∆ √ßÌ≈ÚÈ≈
È≈Ò ÍzÌ≈«Ú ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬‘ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ Â’È∆’∆ √∆«Ó Á (MRTS) ”Â∂ «ÈÌ ’Á≈ ˛Õ ‹ÁØ∫
«’ «¬’ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ Á≈ „Ò≈‰ ¿πÍÍØ◊Â≈ È≈Ò ¿πÍÌØ◊ ’∆Â∆¡ª ◊¬∆¡ª ÁØ Ú√±¡ª Á∆ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ
Á∆ √∆«Ó Á (MRS) ”Â∂ «ÈÌ ’Á≈ ˛Õ

Ú≈‡√È È∂ √‘∆ «√æ‡≈ ’æ«„¡≈ ˛ «’, ““√Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ª ¡√Ò «Úæ⁄ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ª Á∆ Â∑ª ‘∆ «Á÷≈¬∆ «ÁßÁ∆¡ª
‘ÈÕ «¬È∑ª Á∆¡ª ∂÷≈Úª «‘√≈Ï∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Ï≈Ï ‘ÈÕ «¬È∑ª Á≈ ¡≈«Ê’ «ÚÙÒ∂Ù‰ √ÓªÂ ˛ Í «¬’ Úæ‚≈ ¡ßÁ
«¬È∑ª ˘ «¬’ Á±√∂ ÂØ∫ ¡Òæ◊ ’Á≈ ‘∂Õ Â‡√ÊÂ≈ Ú¥ª Ì≈Ú◊ ‘È, ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∂ ÓÈ «Úæ⁄ ‹Ø «Ú⁄≈ ¡≈™Á∂ ‘È
¿πÈ∑ª ˘ ÓßÈ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ª Ú√± «ÈÙ· ‘È, «¬È∑ª ˘ «√˪’ ¡Â∂ «ÚÚ‘≈«’
±Í «Úæ⁄ È≈«Í¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ”” (Isoquants do indeed look like indifference curves. Their geometric
properties are similar. Their economic analysis is parallel. But one great difference, separates
them. Indifference curves are subjective. What goes on in consumer’s mind has been assumed. In
contrast isoquant curves are objective, they can be measured in practice as well as principle.
—Watson

A@.I ¿πÂÍ≈Á’ √ßÂπÒÈ ‹ª √≈ËȪ Á≈ «È¿±ÈÂÓ Ò≈◊ √ß‹Ø◊
(Producer’s Equilibrium or Least Cost Combination of Factors)

¿πÂÍ≈Á’ √ßÂπÒÈ ÂØ∫ Ì≈Ú ¿π√ √«ÊÂ∆ ÂØ∫ ˛ «‹√ «Úæ⁄ «¬’ ¿πÂÍ≈Á’ ¡≈͉∂ Ò≈Ì ˘ «˜¡≈Á≈ ’Á≈ ˛ (The
Producer’s equilibrium refers to a situation in which a producer maxmises his profits.) ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄
¿πÂÍ≈Á’, ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ «¬’ «ÈÙ«⁄ Ó≈Â≈ √≈ËȪ Á∂ «È¿±ÈÂÓ Ò≈◊ √ßÔØ◊ Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò ¿πÂÍ≈«ÁÂ
’Á≈ ˛Õ √≈ËȪ Á∂ «È¿±ÈÂÓ Ò≈◊ √ß‹Ø◊ ˘ √≈ËȪ Á≈ «¬Ù‡ÂÓ √ß‹Ø◊ Ú∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
«¬Ù‡ÂÓ ‹ª «È¿±ÈÂÓ Ò≈◊ √ß‹Ø◊ ¿π‘ √ß‹Ø◊ ˛ «‹√ «Úæ⁄ ‹ª ª
(i) √≈ËȪ Á∂ «ÈÙ«⁄ ÍæË È≈Ò Íz≈Í ¿πÂÍ≈ÁÈ ÚË∂∂ ˛ ‹ª
(ii) «¬’ «ÈÙ«⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÍÀÁ≈ ’È Á∆ Ò≈◊ «È¿±ÈÂÓ ˛Õ

¿πÂÍ≈Á’ Á∂ √ßÂπÒÈ ‹ª √≈ËȪ Á∂ «¬Ù‡ÂÓ √ß‹Ø◊ Á∆ √«ÊÂ∆ ˘ «⁄æÂ A@.H Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò Íz◊‡ ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈ ˛Õ ÓßÈ Ò˙ «¬’ ¿πÂÍ≈Á’ A,E@@ π. Á∂ ’πÒ «ÈÚ∂Ù È≈Ò ÍÀȪ Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È≈ ⁄≈‘πßÁ≈ ˛Õ ¿π√ È∂
ÍÀȪ Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È Á∂ Ò¬∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÁØ √≈ËȪ «Ó‘È ¡Â∂ ͱߋ∆ Á∆ ˜± ˛Õ «Ó‘È Á∆ ÍzÂ∆ «¬’≈¬∆

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 249