Page 256 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA@: √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥

(i) √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ Á≈ „Ò≈‰ = √Ó-Ò≈◊ ∂÷≈ Á≈ „Ò≈‰ È؇
∆ K MP P
MRTS LK = ∆ L = MP K L = P L K

(ii) ¤»‘‰ «ÏßÁ ”Â∂ √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ Ó»Ò «ÏøÁ» O ÚæÒ ™ÂØÁ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛ ¡Â∂ MRTS «‚æ◊Á≈
LK
‘Ø«¬¡≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ

√Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ ¡Â∂ √Ó-Ò≈◊ ڥ Á≈ ¤»‘‰ «ÏøÁ» ¡≈◊ª Á∂ «¬’ «ÁæÂ∂ ◊¬∂ √ø‹Ø◊ È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆
«˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ Ì≈Ú ¡≈◊ª Á∂ «È¿»ÈÂÓ Ò≈◊ √ø‹Ø◊ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛Õ

(«¬æÊ∂ DK = Í»ø‹∆ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ, DL = «Ó‘È «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ, MP = «Ó‘È Á≈ √∆Ó≈ß ¿πÂÍ≈Á,
L
MP = Í»ø‹∆ Á≈ √∆«Ó ¿πÂÍ≈Á, P = «Ó‘È Á∆ ’∆ÓÂ, P = Í»ø‹∆ Á∆ ’∆ÓÂ, MRTS = «Ó‘È ¡Â∂ Í»ø‹∆
K L K LK
Á∂ Â’È∆’∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ √∆Ó≈ß ÁÕ

A@.AA ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á≈ «√˪ (Principle of Substitution)

ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∂ «√˪ ¡Èπ√≈, ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘؉ È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ Ú≈Ë∂
«Úæ⁄ Ú∆ Í«ÚÂÈ ‘πøÁ≈ ˛: ¡ÍÃÂæ÷ √√Â∂ √≈ËÈ Á≈ ‘Ø √≈ËÈ Ò¬∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÍÃÂæ÷ Â∂ √√Â∂
√≈ËÈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò «˜¡≈Á≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ‘Ø Á≈ ÿæ‡Õ (Relatively cheaper factor is substituted for
the other factor or more of the relatively cheaper factor is used and less of the other.)
«¬√ Á∂ ¡Èπ»Í ¿πÂÍ≈ÁÈ Íë’«¡≈ ÍÃÔØ◊ª «Úæ⁄ √≈ËȪ Á∆ Úø‚ ¿πÂÍ≈ÁÈ √≈ËȪ Á∆ «ÈÍæ÷ √∆Óª È≈Ò
ÍÃÌ≈«Ú ‘πøÁ≈ ˛Õ

¿πÁ≈‘‰ ÓøÈ Ò˙ «¬’ ¿πÂÍ≈Á’ A@@ ÍÀȪ Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ˛Õ «¬‘ Ú∆ ÓøÈ Ò˙
(Illustration): «’ √øÂπÒÈ («È¿»ÈÂÓ Ò≈◊ ¡Â∂ Ò≈Ì «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ù Á∆ √øÂπÙ‡∆ ’Á∂
‘ج∂) Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Í»ø‹∆ Á∆¡ª A@ «¬’≈¬∆¡ª ¡Â∂ «Ó‘È Á∆¡ª AE «¬’≈¬∆¡ª
˘ Ò◊≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛: ’πæÒ ÷⁄ AE@@ π. ‘πøÁ≈ ˛, ‹∂’ ÍÃÂ∆ «¬’≈¬∆ Í»ø‹∆ Á∆
’∆Ó GE π. ¡Â∂ «Ó‘È Á∆ ’∆Ó E@ π. ÍÃÂ∆ «¬’≈¬∆ ˛Õ

«¬√ √»⁄È≈ ˘ √≈≈ßÙ «Úæ⁄ ‘∂· «Ò÷∂ Â∑ª È≈Ò ÍÃ◊‡ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ

¿πÂÍ≈ÁÈ ¡≈◊ ’∆Ó ’πæÒ ÷⁄ (π.)
Q K L P P
K L
GE@ + GE@ = A,E@@
A@@ A@ AE GE E@

‘π‰ ÓøÈ Ò˙, «Ó‘È Á∆ ’∆Ó (P ) E@ π. ÂØ∫ ÚæË ’∂ GE π. ÍÃÂ∆ «¬’≈¬∆ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√ Á∂ ¡Èπ√≈ ¿πÂÍ≈Á/
L
Ú√» Á∂ Ï≈Ï ÍæË Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Ò¬∆ (¡≈◊ª Á∂ Ï≈Ï √ø‹Ø◊ª ˘ æ÷Á∂ ‘ج∂) √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ‘∂· «Ò÷∂ „ø◊ È≈Ò
Í«ÚÂÈ ‘ØÚ∂◊≈-

¿πÂÍ≈ÁÈ ¡≈◊ ’∆Ó ’πæÒ ÷⁄ (π.)
Q K L P P
K L
GE@ + AABE = A,HGE
A@@ A@ AE GE GE

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 251