Page 260 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA@: √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥

Í»ø‹∆ «Ó‘È ¡ÈπÍ≈ √«Ê È‘ƒ «‘øÁ≈Õ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ Úˉ Á∂ È≈Ò-È≈Ò «¬È∑ª Á∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ È؇
‘πøÁ≈ «‘øÁ≈ ˛Õ

A@.AC √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ª ¡Â∂ ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ (Isoquants and Returns to Scale)

ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ¡Â∂ «⁄Â‰ ’È Ò¬∆ ¡Ê Ù≈√Â∆¡ª È∂ √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ «ÚÙÒ∂Ù‰
Á≈ ◊«‘∂ »Í «Úæ⁄ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ˛Õ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÎÒÈ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ «ÈÔÓ ¡«Ë¡≈«¬ «Úæ⁄ ¡√ƒ ÍÀÓ≈È∂ Á∂
ÍÃÂ∆ÎÒ Á∆ Ë≈È≈ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Í«‘Òª ‘∆ ’ ¸æ’∂ ‘ªÕ ¡√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘ª «’ ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ ÂØ∫ Ì≈Ú «¬’
ÎÓ Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÍæË «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ È≈Ò ˛, ‹ÁØ∫ «’ «¬’ «ÁæÂ∆ ‘ج∆ Â’È∆’ (Technology)
«Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈∂ √≈ËȪ Á≈ Ï≈Ï ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘πøÁ≈ ˛Õ ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ «ÂøÈ Â∑ª Á∂ ‘È
(i) ÍÀÓ≈È∂ Á≈ ÚæËÁ≈ ÍÃÂ∆ÎÒ, (ii) ÍÀÓ≈È∂ Á≈ ÿæ‡Á≈ ÍÃÂ∆ÎÒ ¡Â∂ (iii) ÍÀÓ≈È∂ Á≈ Ï≈Ï ÍÃÂ∆ÎÒÕ «ÂøȪ Â∑ª Á∆
«Ú¡≈«÷¡≈ √Ó-¿πÂÍ≈Á Â’È∆’ È≈Ò ‘∂· «Ò÷∂ „ø◊ È≈Ò ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛-

Ó≈ÈÂ≈Úª (Assumptions)
√Ó-¿πÂÍ≈ÁÈ Â’È∆’ Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò È≈Ò ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Ó≈ÈÂ≈Úª ”Â∂ ¡Ë≈« ˛-
(i) ÎÓ ’∂ÚÒ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÁØ √≈ËȪ, «Ó‘È ¡Â∂ Í»ø‹∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’ ‘∆ ˛Õ
(ii) «Ó‘È ¡Â∂ Í»ø‹∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∂ÚÒ «¬’ √«Ê ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
 L P 
(iii) √≈ËȪ Á∆¡ª ’∆Óª «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ È‘ƒ ‘πøÁ≈, «¬√ Ò¬∆ √≈ËÈ ’∆Ó ¡ÈπÍ≈   P K  √«Ê «‘øÁ≈
˛Õ
(iv) ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Â’È∆’ √«Ê «‘øÁ∆ ˛Õ

√ÚÀ ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
‘∂· «Ò÷∂ ’ÊȪ «Úæ⁄Ø∫ √‘∆/◊Ò ÒæÌØ
(State whether the following statements are True/False)-
I. √≈ËȪ «Úæ⁄ Áπæ◊‰≈ Ú≈Ë≈ ¿πÂÍ≈ÁȪ «Úæ⁄ Áπæ◊‰≈ Ú≈Ë≈ «Ò¡≈™Á∆ ˛Õ

A@. «Ó‘È ¡Â∂ Í»ø‹∆ Á≈ √ø‹Ø◊ ’∂ÚÒ «¬’ √«Ê ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
AA. ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ Â’È∆’ √«Ê ‘πøÁ∆ ˛Õ
AB. «Ú√Ê≈ ÍÊ ¿π‘ ∂÷≈ ˛ ‹Ø ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ ÍæËª ˘ ¿πÂÍ≈Á ’È Á∆ «È¿»ÈÂÓ Ò≈◊ «ÚË∆
˘ ÍÃ◊‡ ’Á∆ ˛, ‹ÁØ∫ «’ √≈ËÈ ’∆Óª Ï≈Ï «‘øÁ∆¡ª ‘ÈÕ

«Ú¡≈«÷¡≈ (Explanation)
A. ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÚæËÁ∂ ÍÃÂ∆ÎÒ (Increasing Returns to Scale)-ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÚæËÁ∂ ÍÃÂ∆ÎÒ ÂØ∫ Ì≈Ú ¿π√ √«ÊÂ∆
È≈Ò ˛, «‹√ «Úæ⁄ √≈ËȪ Á∂ Ú≈Ë∂ Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’ Ú≈Ë≈ «˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈
«Úæ⁄ ‘πøÁ≈ ˛Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄ ‹∂’ √≈ËȪ «Úæ⁄ «¬’ «ÈÙ«⁄ ͫÚÂÈ Á∂ ÎÒ√»Í ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄
¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ «˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ‘πøÁ≈ ˛ ª «¬‘ ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÚæËÁ∂ ÍÃÂ∆ÎÒ Á∆ √«ÊÂ∆ ˛Õ
ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÚæËÁ∂ ÍÃÂ∆ÎÒ «Úæ⁄ Ú∆ ‹∂’ √≈ËȪ «Úæ⁄ Á»√≈ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÍæË
«Úæ⁄ Áπæ◊‰∂ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ú≈Ë≈ ‘πøÁ≈ ˛, «‹Ú∂∫ «’ «⁄æÂ A@.AC «Úæ⁄ «Á÷≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛, «Ó‘È ¡Â∂
Í»ø‹∆ Á∆¡ª «¬’≈¬∆¡ª ˘ Áπæ◊‰≈ ’’∂ «‹Ú∂∫ ‘∆ B ÂØ∫ D «¬’≈¬∆¡ª ’∆Â∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘È Âª ¿πÂÍ≈ÁÈ
Áπæ◊‰∂ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ì≈Ú E@ «¬’≈¬∆¡ª ÂØ∫ ÚæË ’∂ AB@ «¬’≈¬∆¡ª ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ ÍÀÓ≈È∂ Á∂ ÚæËÁ∂ ÍÃÂ∆ÎÒ
˘ ÍÀÓ≈È∂ Á∆¡ª Ïæ⁄ª (Economies of Scale) Ú∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 255