Page 326 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆-AD: ¬∂’≈«Ë’≈∆ ÍÃÂ∆ÔØ◊Â≈ Á≈ «√˪Â

«ÏøÁ» ‘M’ ÂØ∫ ¿πÍ ˛Õ Ì≈Ú ’∆Ó «È¿»ÈÂÓ ¡Ω√ Ò≈◊ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ «¬Ù‡ÂÓ (OQ ) ÂØ∫ È؇
1
ÿæ‡ Ì≈Ú OQ ˛Õ

’∆ Âπ√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø «¬Ù‡ÂÓ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¿π‘ ¿πÂÍ≈ÁÈ ˛, «‹√ ”Â∂ ÒøÓ≈ √Óª ¡Ω√ Ò≈◊Â
«È¿»ÈÂÓ ˛Õ

AD.G ’∆ “√ÓæÊ≈ «˜¡≈Á≈” ÷⁄∆Ò∆ ˛Õ? (Is Excess Capacity Wasteful?)

«¬‘ «¬’ «ÚÚ≈Á◊Ã√ «ÚÙ≈ ˛ «’ √ÓæÊ≈ «˜¡≈Á≈ ÷⁄∆Ò∆ ˛ ‹ª È‘∆∫Õ ’πfi ¡Ê Ù≈√Â∆¡ª Á≈ «¬‘ «Ú⁄≈
˛ «’ “√ÓæÊ≈ «˜¡≈Á≈” Á∂ ÎÒ√±Í “◊πæÍ” «Úæ⁄ ÎÓª Á∆ √ß«÷¡≈ ˜± ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆ ˛Õ «’™«’ ‘∂’ ÎÓ
«¬Ù‡ÂÓ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÂØ∫ ÿæ‡ ’Á∆ ˛ «¬√ Ò¬∆ “√ÓæÊ≈ «˜¡≈Á≈” Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ‘∆ “◊πæÍ” «Úæ⁄ ˜± ÂØ∫
«˜¡≈Á≈ ÎÓª «‘ √’Á∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ Á∂ ÎÒ√±Í ¡Í-÷⁄∆Ò≈ ¡Â∂ ¡’ÙπÒÂ≈ ‘πßÁ∆ ˛, «’™«’ ‘∂’ ÎÓ
¡Ω√ Ò≈◊ ڥ Á∂ ‰≈ÂÓ’ „Ò≈‰ Ú≈Ò∂ «‘æ√∂ ”Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’ ‘∆ ‘πßÁ∆ ˛ «¬√ Ò¬∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ ˜± ÂØ∫
«˜¡≈Á≈ Ò≈◊ ”Â∂ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂ «¬Ò≈Ú≈ ÎÓ Á∆ ÚÂÓ≈È ¿πÂÍ≈ÁÈ √ÓæÊ≈ Á≈ ͱ∆ «¬√Â∂Ó≈Ò
‘Ø Í≈™Á∆Õ «¬√ ’≈È ’πfi ¡Ê Ù≈√Â∆¡ª Á∆ «¬‘ Ë≈È≈ ˛ «’ “√ÓæÊ≈ «˜¡≈Á≈” ÷⁄∆Ò∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬√ Á∂
¡«‘√≈√ «Úæ⁄ Ú√±¡ª Á∆ Ï≈Ï Ó≈Â≈ Á≈ ÎÓª Á∆ ÿæ‡ √ß«÷¡≈ È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È≈ √ßÌÚ ‘ØÚ∂◊≈, «’™«’
‘’∂ ÎÓ ÚæÒØ∫ «˜¡≈Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ¿πÂÍ≈ÁÈ Ò≈◊ ÿæ‡ ‘ØÚ∂◊∆Õ ‘∂’ ÎÓ Ú√±
Á∆ «˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ Á≈ ÿæ‡ ¡Ω√ Ò≈◊ ”Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’∂◊∆Õ
«¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ’πfi ¡Ê Ù≈√Â∆ «‹Ú∂∫ ’∂Ò«ÚÈ Ò∂∫’√‡ (Kelwin Lancaster) «¬√ «Ú⁄≈ ˘ √Ú∆’≈ È‘∆∫
’Á∂ «’ ¬∂’≈«Ë’≈∆ ÍzÂ∆ÔØ◊Â≈ ÷⁄∆Ò∆ (Wasteful) ˛Õ ¿πÈ∑ª Á∂ ¡Èπ√≈ ¬∂’≈«Ë’≈∆ ÍzÂ∆ÔØ◊Â≈ Á∂ ¡Ë∆È
«ÚÌ∂Á∆«¥Â Ú√±¡ª Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÎÒ√±Í ¿πÍÌØ◊Â≈Úª Á∆¡ª Úæ÷-Úæ÷ π⁄∆¡ª ˘ √ßÂπÙ‡ ’’∂ ¿πÈ∑ª Á∆
√ßÂπÙ‡∆ ˘ «˜¡≈Á≈ ’È≈ √ßÌÚ ‘ØÚ∂◊≈Õ

«¬√ √ÏßË «Úæ⁄ «ÒÍ√∆ Á≈ «¬‘ ’ÊÈ ·∆’ ˛ «’, ““¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ √ßÂπÙ‡∆ ˘ «˜¡≈Á≈ ’È Á∆ ‹◊∑≈ ”Â∂ «ÚÌ∂Á∆«¥Â
Ú√±¡ª Á∆ √ß«÷¡≈ «Úæ⁄ ¿πÁØ∫ Âæ’ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ Âæ’ «Ú«ÚËÂ≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘؉ Á∂ ÎÒ√±Í ¿πÍÌØ◊Â≈
Á∆ √ßÂπÙ‡∆ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Ò≈Ì ‘∂’ ÚÂÓ≈È Ú√± Á≈ ™È∆ Ò≈◊ ”Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È È≈Ò ‘؉ Ú≈Ò∆ ‘≈È∆ Á∂
Ï≈Ï ‘Ø ‹≈Ú∂Õ”” (Consumer’s satisfaction are maximised when the number of differentiated products
in increased until the marginal gain in consumer’s satisfaction from an increase in diversity equals
the loss from having to produce each existing product at a higher cost. —Lipsey)
ਇਸਲਈ ਅਸੀ ਸੀਟਾ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਾਂ ਿਕ ‘ਸਮਰੱਥਾ ਿਜਆਦਤੀ’ ਜ਼ਰੂਰੀ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਖ਼ਰਚ ਨਹੀਂ ਹੈ ।

√ÚÀ ÓπÒª’‰ (Self Assessment)

‘∂· «Ò÷∂ ’ÊȪ «Úæ⁄Ø∫ √‘∆/◊Ò ÒæÌØ
(State whether the following statements are True/False)-
I. ¡Ê Ù≈√Â∆ ’∂Ò«ÚÈ Ò∂∫’√‡ «¬√ «Ú⁄≈ ˘ √Ú∆’≈ ’Á∂ ‘È «’ ¬∂’≈«Ë’≈∆ ÍzÂ∆ÔØ◊Â≈ ÷⁄∆Ò∆
˛Õ
A@. Ú√± «ÚÌ∂Á «√Î «¬’ ̱Óß‚Ò∆ ÿ‡È≈ È‘∆∫ ˛Õ
AA. ◊À-’∆Ó ÍzÂ∆ÔØ◊Â≈ ¿π‘ ÍzÂ∆ÔØ◊Â≈ ˛ «‹√ «Úæ⁄ «Ú’∂Â≈ ’∆Ó ÿæ‡ ’È Á∆ ‹◊∑≈ ”Â∂ ‘Ø «ÚË∆¡ª
È≈Ò «Ú’∆ Á∂ Ò¬∆ ÍzÂ∆Áß«ÁÂ≈ ’Á∂ ‘ÈÕ
AB. ÷∆ÁÁ≈ Ò≈◊ª ¿π‘ Ò≈◊ª ‘È ‹Ø «’√∂ Ú√± Á∂ Óß◊ Ú¥ Á∆ Ù’Ò ‹ª √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ
«Ò¡≈¿π‰ Á∂ ¿πÁ∂Ù È≈Ò Ò◊≈¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 321