Page 398 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆-BB : Í∂‡∆¡È «¬Ù‡ÂÓ Á∆¡ª √∆Ӫ ÁÙ≈Úª

BB.C «ÚÙ∂Ù∆’È Á∆ «¬Ù‡ÂÓ ’؇∆ Á∆ ÁÙ≈ È؇
(The Condition of Optimum Degree of Specialisation)

«¬√ «ÁÙ≈ Á∂ Ò¬∆ ˜±∆ ˛ «’ ““«’√∂ ÁØ Ú√±¡ª Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È Ú≈Ò∆¡ª ÁØ ÎÓª Á∂ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª ÁØ Ú√±¡ª Á∂
«Úæ⁄ ±ÍªÂ‰ Á∆ √∆«Ó Á Ï≈Ï ‘ØÚ∂Õ”” ±ÍªÂ Á∆ √∆«Ó Á (MRT) ¿π‘ Á ˛ «‹√ ”Â∂ Ú√± Á≈ «Â¡≈◊
’È≈ ÍÚ∂◊≈ ª «’ √≈ËȪ Á∆ ¿π√ Ó≈Â≈ È≈Ò Á±√∆ Ú√± Á≈ «˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’∆Â≈ ‹≈ √’∂Õ
«¬‘ «¬’ «⁄æÂ «Úæ⁄ «’√∂ «ÏßÁ± ”Â∂ ±ÍªÂ‰ Ú¥ Á∂ „Ò≈‰ Á∂ È≈Ò È≈Í∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬‘ √«ÊÂ∆ ¿π√ √Ó∂∫ √ßÂπÙ‡ ‘πßÁ∆
˛, ‹ÁØ∫ ÁØÈØ∫ Ú√±¡ª Á≈ ¡«‹‘∂ √ß‹Ø◊ª «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂ «’ ±ÍªÂ Ú’zª Á∂ „Ò≈‰ Ï≈Ï ‘؉Õ
«¬√ ˘ «√æË ’È Á∂ Ò¬∆ ÓßÈ Ò˙ «’ ¥Ó ¡Èπ√≈ «⁄æÂ BB.B (A) ¡Â∂ (B) «Úæ⁄ ÎÓ A Á≈ ±ÍªÂ Ú¥
TA ¡Â∂ ÎÓ B Á≈ ±ÍªÂ Ú¥ PB ˛Õ ±ÍªÂ‰ Ú¥ ‹ª ¿πÂÍ≈ÁÈ √ßÌ≈ÚÈ≈ Ú¥ (Production Possibility
Curve) ”Â∂ ‘∂’ «ÏßÁ± ÁØ Ú√±¡ª Á∆¡ª «˜¡≈Á≈ √ßÌÚ Ó≈Â≈Úª ˘ «¬’æ·≈ Íz◊‡ ’Á≈ ‘ÀÕ «’™«’ «¬‘ Ó±Ò
«ÏßÁ± Á∂ ÈÂØÁ (Concave) ˛, «¬√ Ò¬∆ «¬√ Á≈ ÓÂÒÏ ˛ «’ «¬’ Ú√± Á≈ «˜¡≈Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È Á∂ Ò¬∆
Á±√∆ Ú√± Á∆ «˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ ˘ «Â¡≈◊ ’È≈ ÍÚ∂◊≈Õ

«⁄æÂ BB.B «⁄æÂ BB.C

ÓßÈ Ò˙ «’ ÎÓ A, Ú√± X Á∆ OD Ó≈Â≈ ¡Â∂ Ú√± Y Á∆ DC Ó≈Â≈ Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’Á∆ ˛ ¡Â∂ ÎÓ B,
Ú√± X Á∆ OF ¡Â∂ Y Á∆ FE Ó≈Â≈ Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’Á∆ ˛Õ ÁØÈØ∫ ÎÓª Ú√± X ¡Â∂ Y Á∆ ¥Ó ¡Èπ√≈ OD+
OF ¡Â∂ DC+FE Á∂ Ï≈Ï ’πæÒ Ó≈Â≈Úª Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’Á∆¡ª ‘ÈÕ «⁄æÂ BB.B (B) ˘ «⁄æÂ BB.B (A)
Á∂ ¿πÍ æ÷ ’∂ X ¡Â∂ Y Á∆¡ª «¬È∑ª ’πæÒ Ó≈Â≈Úª ˘ «⁄æÂ BB.C «Úæ⁄ «Á÷≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛Õ ¿π‘ Ó≈Â≈Úª ¥Ó
¡Èπ√≈ GH ¡Â∂ FD ‘ÈÕ «’™«’ ÁØÈØ∫ ±ÍªÂ‰ Ú¥ TA ¡Â∂ PB «¬’ Á±√∂ ˘ L «ÏßÁ± ”Â∂ ’æ‡Á∂ ‘È, «¬√ Ò¬∆
±ÍªÂ‰ Á∆ √∆«Ó Á Ï≈Ï È‘∆∫ ˛ ¡Â∂ L «ÏßÁ± «¬Ù‡ÂÓ «ÁÙ≈ Á≈ «ÏßÁ± È‘∆∫ ˛ «’™«’ ÁØÈØ∫ Ú¥ «¬’ Á±√∂
Á∆¡ª ¤±ß‘Á∆¡ª ∂÷≈Úª È‘∆∫ ‘È Í ‹∂’ ¿πÍ √«Ê «⁄æÂ ˘ ÊØÛ∑≈ «‹‘≈ ¿πÍ ˘ «÷√’≈ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂ «‹Ú∂∫ «’
«ÏßÁ±«’ «⁄æÂ È≈Ò «Á÷≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛ «¬√ Á≈ ±ÍªÂ‰ Ú¥ P B «ÏßÁ± R ”Â∂ TA ˘ ¤±ß‘Á∆ ˛ ª ÁØÈØ∫ Ú¥ª
1 1
Á∂ „Ò≈‰ Ó∂Ò ÷ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬‘ «ÁÙ≈ √ßÂπÙ‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ «’™«’ R ”Â∂ ÁØÈØ∫ Ú√±¡ª Á∂ «Úæ⁄ ±ÍªÂ‰ Á∆ √∆«ÓÂ
Á Ï≈Ï ˛Õ ÁØÈØ∫ ÎÓª Á∂ Ò¬∆ «¬‘ «ÚÙ∂Ù∆’È Á∆ «¬Ù‡ÂÓ «ÁÙ≈ ˛ «’™«’ ¿πÈ∑ª Á∂ È≈Ò ¿πÂÍ≈ÁÈ ’∆Â∆
◊¬∆ X Á∆ ’æπÒ Ó≈Â≈ KS>GH È≈Ò ¡Â∂ Y Á∆ ’πæÒ Ó≈Â≈ MN>FD È≈ÒÕ «¬‘ ◊æÒ È‘∆∫ «’ ÁØÈØ∫ ÎÓª Á∂
Ò¬∆ R ‘∆ ¿ππÂÍ≈ÁÈ Á≈ «√Î «¬’ «¬Ù‡ÂÓ «ÏßÁ± ˛Õ ¡√Ò «Úæ⁄ «¬Ù‡ÂÓ Á∆ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ ’¬∆ Ùzß÷Ò≈Úª
(Series) ‘Ø √’Á∆¡ª ‘È, «‹æÊ∂ ÁØȪ ±ÍªÂ‰ Ú¥ «¬’ Á±√∂ ˘ ¤±‘ √’Á∆ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 393