Page 78 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇

«⁄æÂ D.BA
√øÂπÒÈ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄-

P
Slope of Indifference Curve = Slope of Budget of Price Line or MRS = x
xy P y

√ø÷∂Í «Úæ⁄ ¿πÍÌØ◊Â≈ √øÂπÒÈ Á∆ Í«‘Ò∆ Ù «¬‘ ˛ «’ ’∆Ó ∂÷≈ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ Á∆ ¤»‘‰ ∂÷≈
‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛ ¡Â∂ X- Ú√» Á∂ Ò¬∆ Y- Ú√» Á∆ √∆«Ó ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ Á ¡Â∂ X ¡Â∂ Y Ú√»¡ª
Á∆¡ª ’∆Óª Á≈ ¡ÈπÍ≈ Ï≈Ï ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
(ii) ‡√ÊÂ≈ Ú¥ Ó»Ò «ÏøÁ» ÚæÒ ¿π∫ÂØÁ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛ (Indifference Curve must be Convex
to the Origin)- √øÂπÒÈ Á∆ Á»√∆ Ù «¬‘ ˛ «’ √øÂπÒÈ «ÏøÁ» ”Â∂ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ «ÓÒ «ÏøÁ» ÚæÒ
¿π∫ÂØÁ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ X- Ú√» Á∆ Y- Ú√» Á∂ Ò¬∆ √∆«Ó ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á
ÿ‡Á∆ ‘ج∆ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ ‹∂’ √øÂπÒÈ «ÏøÁ» ”Â∂ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ ¿π∫ÂØÁ (Convex) È≈ ‘Ø ’∂ ÈÂØÁ
(Concave) ˛ ª «¬‘ √øÂπÒÈ Á∆ √Ê≈¬∆ √«ÊÂ∆ È‘ƒ ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬√ ÂæÊ ˘ «‘’√ È∂ «⁄æÂ D.BB È≈Ò
√ÍæÙ‡ ’∆Â≈ ˛Õ
«⁄æÂ D.BB «Úæ⁄ AB ’∆Ó ∂÷≈ ˛Õ IC ‡√ÊÂ≈ Ú¥ ˛, «ÏøÁ» ‘E’ ”Â∂ ’∆Ó ∂÷≈ AB ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC Á∆
1 1
¤»‘‰ ∂÷≈ ˛ ¡Â∂ «ÏøÁ» ‘E’ ”Â∂ √∆«Ó ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ Á ¡Â∂ Ú√»¡ª Á∆¡ª ’∆Óª Á≈ ¡ÈπÍ≈ Ï≈Ï ˛
Í «ÏøÁ» ‘E’ «¬’ √Ê≈¬∆ √øÂπÒÈ «ÏøÁ» È‘ƒ ˛Õ «¬√ «ÏøÁ» ”Â∂ √∆«Ó ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ Á ÿæ‡Á∆ ‘ج∆ È‘ƒ, ÏÒ«’
ÚæËÁ∆ ‘ج∆ ˛ ¡Â∂ «ÏøÁ» E ”Â∂ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ Ó»Ò «ÏøÁ» O ÚæÒ ÈÂØÁ (Concave) ˛ ¡Â∂ «¬√ Ò¬∆ √øÂπÒÈ Á∆
Á»√∆ Ù Á≈ «¬‘ ¿πÒøÿ‰ ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ‘Ø«¬¡≈ «’ «ÏøÁ» E ÂØ∫ √æ‹∂ ‹ª ÷æÏ∂ ‘‡‰ ”Â∂ ¿πÍÌØ◊Â≈ ¿π⁄∆
‡√ÊÂ≈ Ú¥ ”Â∂ Í‘πø⁄ ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ «ÏøÁ» E «ÏøÁ» ”Â∂ √øÂπÒÈ √Ê≈¬∆ È‘ƒ ‘ØÚ∂◊≈Õ √Ê≈È’ «ÏøÁ» E «ÁæÂ∂ ‘ج∂ Ú¥
”Â∂ «˜¡≈Á≈ √øÂπÙ‡∆ ˘ ÍÃ◊‡ È‘ƒ ’Á≈Õ ¡√Ò «Úæ⁄ ¤»‘‰ «ÏøÁ» E ‘∂·Ò∂ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ ”Â∂ «È¿»ÈÂÓ √øÂπÙ‡∆
Á≈ «ÏøÁ» ‘ØÚ∂◊≈Õ ‹ÁØ∫ «’ √Ì ÂØ∫ ¿π⁄≈ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ Ï‹‡ ∂÷≈ Á∂ Â∆√∂ Ú≈Ò∂ «ÏøÁ»¡ª «Úæ⁄Ø∫ «¬’ «ÏøÁ» ”Â∂ ‘ØÚ∂◊≈Õ
(«‹Ú∂∫ «’ «⁄æÂ «Úæ⁄ R «ÏøÁ» ÂØ∫ ÍÃ◊‡ ‘πøÁ≈ ˛)Õ Ï‹‡ ∂÷≈ AB ”Â∂ ÷æÏ∂ ‹ª √æ‹∂ ÚæÒ «÷√’ ’∂ ¿π⁄∂ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ª
˘ ¿πÁØ∫ Âæ’ ÍÃ≈Í ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, ‹ÁØ∫ Âæ’ ¿πÍÌØ◊Â≈ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC Á∂ «ÏøÁ» R ”Â∂ È‘ƒ Í‘πø⁄ ‹ªÁ≈Õ
2
‹∂’ «ÏøÁ» «’È≈∂ Ú≈Ò∂ √øÂπÒÈ (Corner Equilibrium) Á∆ √«ÊÂ∆ ˘ Áæ√Á≈ ˛Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄, ‹∂’ ‡√ÊÂ≈
Ú¥ ÈÂØÁ ˛, ¿πÁØ∫ √øÂπÒÈ Á∆ √«ÊÂ∆ «¬’ «’È≈∂ ¡Â∂ Á»√∂ «’È≈∂ ”Â∂ ‘ØÚ∂◊∆ ‹Ø «¬‘ ÍÃ◊‡ ’∂◊∆ «’ ’∂ÚÒ
«¬’ ‘∆ Ú√» Á≈ ¿πÍÌØ◊ ‘ØÚ∂◊≈Õ «’È≈∂ Ú≈Ò∂ √øÂπÒÈ Á∂ «ÏøÁ» R ”Â∂ ¿πÍÌØ◊Â≈ ’∂ÚÒ √∂Ï ‘∆ ÷∆ÁÁ≈ ˛, √øÂ∂

72 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY