Page 82 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇

«⁄æÂ D.BD
(a) ’∆Ó Ú≈Ë∂ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ √Ë≈‰ Ú√± Á∂ Ò¬∆ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ¡Â∂ ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Úª Á≈ ¡Ò◊≈Ú
(Separation of Substitution and Income Effects for a Normal Goods in Case of Price
Rise)- √Ë≈‰ Ú√±¡ª Á∆ ’∆Ó Ú≈Ë∂ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ¡Â∂ ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú Á∂ ¡Ò◊≈Ú
Á∆ «⁄æÂ D.BD Á∂ È≈Ò «Ú¡≈«÷¡≈ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ
«⁄æÂ D.BD «¬‘ Íz◊‡ ’Á≈ ‘À «’ LM ¡ß«Ì’ ’∆Ó ∂÷≈ ˛Õ ¿πÍÌØ◊Â≈ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC Á∂ «ÏßÁ± B √ßÂπÒÈ
«Úæ⁄ ˛Õ ¿π‘ √∂Ϫ Á∆ OQ «¬’≈¬∆¡ª ÷∆ÁÁ≈ ˛Õ ‹ÁØ∫ √∂Ϫ Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘πßÁ≈ ˛ ª ’∆Ó ∂÷≈ «Íæ¤∂ ÚæÒ
«÷√’ ’∂ (shifting Inwards) (LN) ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛Õ ¿πÍÌØ◊Â≈ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC Á∂ «ÏßÁ± A ”Â∂ ÈÚ∂∫ √ßÂπÒÈ Á∆ √«ÊÂ∆
1
˘ Íz≈Í ’Á≈ ˛Õ «¬√ «ÏßÁ± ”Â∂ ¿π‘ √∂Ϫ Á∆ OS «¬’≈¬∆¡ª ÷∆ÁÁ≈ ˛Õ «ÏßÁ± B ÂØ∫ A √ß⁄Ò‰ (Movement) ÂØ∫
’∆Ó ÍzÌ≈Ú Á≈ √ß’∂ «ÓÒÁ≈ ˛ ‹ª Óß◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ Á≈ OQ ÂØ∫ ÿæ‡ ‘Ø ’∂ OS ‘Ø ‹≈‰≈ ’∆Ó ÍzÌ≈Ú ˘ Áæ√Á≈
˛Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄ ’∆Ó ÍzÌ≈Ú = OQ – OS = SQ √∂Ϫ Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ ¡√Ò∆ ¡≈ÓÁÈ
«Úæ⁄ ’Ó∆ ˘ Áæ√Á∆ ‘À ‹Ø ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC Á∂ «÷√’ ’∂ ‘∂·ª ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC ‘Ø ‹≈‰ ÂØ∫ ÍÂ≈ Òæ◊≈ ˛Õ ‹∂’
1
¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ ÓΩ«Áz’ ¡≈ÓÁÈ «¬ßÈ∆ ÚË≈ «ÁæÂ∆ ‹≈Ú∂ «’ ¿π‘ ¡ß«Ì’ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC ”Â∂ Ï«‰¡≈ ‘∂ ¡Â∂
¿π√ Á∆ ¡√Ò∆ ¡≈ÓÁÈ √«Ê ‘∂, ¿πÁØ∫ ÈÚ∆∫ ’∆Ó ∂÷≈ RP ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬‘ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC ˘ «ÏßÁ± C ”Â∂ ¤±‘
√’Á∆ ˛Õ «¬‘ ’∆Ó ∂÷≈ LN Á∂ √Ó≈ȪÂ ˛ ¡Â∂ ‹Ø √∂Ϫ Á∆ ’∆Ó Ú≈Ë∂ Á∂ Ï≈¡Á LN È≈Ò Íz◊‡ ’∆Â∂ ‹≈‰
Ú≈Ò∂ ÈÚ∆∫ ’∆Ó ¡ÈπÍ≈ Á∂ ¡Èπ±Í ˛Õ
A. ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú (Substitution Effect)-¡ß«Ì’ √ßÂπÒÈ «ÏßÁ± B ÂØ∫ C ”Â∂ √ß⁄ÒÈ È≈Ò ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ
ÍzÌ≈Ú Íz◊‡ ‘πßÁ≈ ˛, ÁØÈØ∫ «ÏßÁ± ¿π√∂ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ ”Â∂ √«Ê ‘ÈÕ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú Á∂ ÎÒ√±Í √∂Ϫ
Á∆ Óß◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ OQ È≈ÒØ∫ ÿæ‡ ‘Ø ’∂ OT ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄

ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú =OQ-OT=TQ

B. ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú (Income Effect)- «ÏßÁ± C ÂØ∫ «ÏßÁ± A ”Â∂ √ß⁄Ò‰ È≈Ò ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú Íz◊‡ ‘πßÁ≈ ˛Õ
‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄, «¬‘ ST ‘ØÚ∂◊≈Õ
\ ’∆Ó ÍzÌ≈Ú= SQ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú = TQ; ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú =ST
¡Â∂ SQ (’∆Ó ÍzÌ≈Ú) =TQ (ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú) + ST (¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú)
(b) ’∆Ó «Úæ⁄ ’Ó∆ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ √Ë≈‰ Ú√± Á∂ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú ¡Â∂ ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú Á≈ ¡Ò◊≈Ú
(Separation of Substitution Effect and Income Effect in Case of a Normal Goods for a

76 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY