Page 86 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇ «⁄æÂ D.BG «Úæ⁄ LM ¡ø«Ì’ Ï‹‡ ∂÷≈ ˛Õ ¿πÍÌØ◊Â≈ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC Á∂ «ÏøÁ» B ”Â∂ √øÂπÒÈ «Úæ⁄ ˛Õ ¿π‘
‘∂·Ò∆ ’؇∆ Ú√» -X Á∆ OQ Ó≈Â≈ ÷∆ÁÁ≈ ˛Õ ‹ÁØ∫ Ú√» -X Á∆ ’∆Ó ÿæ‡Á∆ ˛Õ Ï‹‡ ∂÷≈ «÷√’ ’∂ LN ‘Ø
‹ªÁ∆ ˛Õ ¿πÍÌØ◊Â≈ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC Á∂ «ÏøÁ» A ”Â∂ ÈÚ∂∫ √øÂπÒÈ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ˛Õ ’∆Ó ÍÃÌ≈Ú √øÂπÒÈ «ÏøÁ»
1
B ÂØ∫ A Âæ’ Á∂ √ø⁄ÒÈ ¡Â∂ OQ ÂØ∫ OS Âæ’ Óø◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë∂ È≈Ò ÍÃ◊‡ ‘Ø «‘≈ ˛Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄
’∆Ó ÍÃÌ≈Ú = OS – OQ = QS Õ

Ú√» -X Á∆ ’∆Ó ÿæ‡ ‘؉ ”Â∂ ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ ¡√Ò∆ ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂◊≈, «‹Ú∂∫ «’ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC
Á∂ «÷√’ ’∂ IC ÂØ∫ ÍÃ◊‡ ‘Ø «‘≈ ˛Õ ‹∂’ ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ ÓΩ«Áz’ ¡≈ÓÁÈ ˘ «¬øÈ≈ ÿæ‡ ’ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂ «’ ¿π‘
1
¡ø«Ì’ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC ”Â∂ ‘∆ Ï«‰¡≈ ‘∂ ‹ª ¿π√ Á∆ ¡√Ò∆ ¡≈ÓÁÈ Í«‘Òª «‹øÈ∆ ‘∆ ‘∂ ª «¬√ √«ÊÂ∆
«Úæ⁄ ÈÚƒ Ï‹‡ ∂÷≈ RP ¡Â∂ ÈÚª √øÂπÒÈ «ÏøÁ» C ‘ØÚ∂◊≈, «‹æÊ∂ ÈÚƒ Ï‹‡ ∂÷≈ RP Íπ≈‰∆ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC
˘ C «ÏøÁ» ”Â∂ ¤»‘ ‘∆ ˛Õ RP ∂÷≈ LN ∂÷≈ Á∂ √ÓªÂ ˛, «’™«’ «¬‘ Ú√» -X Á∆ ’∆Ó ÿæ‡ ‘؉ ÂØ∫ Ï≈¡Á
ÈÚ∂∫ ’∆Ó ¡ÈπÍ≈ ˘ ÈÚª ¡Èπ»Í ’ «‘≈ ˛Õ
A. ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú- ¡≈ß«Ì’ √ßÂπÒÈ «ÏßÁ± B ÂØ∫ «ÏßÁ± C ”Â∂ √ß⁄ÒÈ È≈Ò ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ Íz◊‡ ‘Ø «‘≈
‘À, ÁØÈØ∫ «ÏßÁ± ¿π√∂ ‡√ÊÂ≈ Ú¥ IC ”Â∂ √«Ê ‘ÈÕ ’∆Ó «‚æ◊‰ Á∂ ’≈È ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú Óß◊∆
◊¬∆ Ó≈Â≈ Á∂ OQ ÂØ∫ ÚæË ’∂ OT ‘Ø ‹≈‰ È≈Ò Íz◊‡ ‘Ø «‘≈ ˛Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄, ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú=
OT – OQ = QTÕ
B. ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú- «ÏßÁ± C ÂØ∫ A ÚæÒ √ß⁄ÒÈ È≈Ò ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú Íz◊‡ ‘Ø «‘≈ ˛Õ ‘∂·Ò∆ ’؇∆ Ú√± Á∂
√ÏßË «Úæ⁄ ¡≈ÓÁÈ ‰≈ÂÓ’ ‘πßÁ≈ ˛, ‹Ø ( – ST) È≈Ò «Á÷≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛ Í ‰≈ÂÓ’ ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ
ÍzÌ≈Ú ‰≈ÂÓ’ ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ˛ ¡Â∂ ’∆Ó «Úæ⁄ ’Ó∆ Á∂ ’≈È, Óß◊ ÚæËÁ∆ ˛ ¡Â∂ Óß◊
Á≈ «ÈÔÓ ‘∂·Ò∆ ’؇∆ Ú≈Ò∆¡ª Ú√±¡ª Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ Ú∆ Ò≈◊± ‘πßÁ≈ ˛Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄
’∆Ó ÍzÌ≈Ú = OS – OQ = QSÕ

ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú = QT;
¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú = (–ST)
¡Â∂ QS ’∆Ó ÍzÌ≈Ú = QT (ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú)+( – ST) ¡≈ÓÁÈ ÍzÌ≈Ú=QT – S T

√ÚÀ ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
‘∂· «Ò÷∂ ’ÊÈ≈ «Úæ⁄Ø∫ √‘∆/◊Ò ÒæÌØ
(State whether the following statements are True/False)-
H. ‘∂’ ¿πÍÌØ◊Â≈ ¡≈͉∆ √∆«Ó ¡≈ÓÁÈ È≈Ò «˜¡≈Á≈ √ßÂπÙ‡∆ Íz≈Í ’È Á≈ ÔÂÈ ’Á≈ ˛Õ
I. ‡√ÊÂ≈ Ú’z Á≈ „Ò≈‰ Ï≈ÏÂ≈ √æ‹∂ ÂØ∫ ÷æÏ∂ ‘∂·≈ ÚæÒ ‘πßÁ≈ ˛Õ
A@. ‡√ÊÂ≈ Ú¥ «ÚÙÒ∂Ù‰ Á∆ «¬‘ Ó≈ÈÂ≈ ˛ «’ √∆«Ó ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ Á ÿ‡Á∆ ˛Õ

AA. ‡√ÊÂ≈ Ú¥ Á∆ ¿π∫ÂØÁÂ≈ ÿ‡Á∆ √∆«Ó ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ Á Á∂ ’≈È ‘πßÁ∆ ˛Õ
AB. ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ ÍzÌ≈Ú ‘Ó∂Ù≈ ËÈ≈ÂÓ’ ‘πßÁ≈ ˛Õ
D.BB «◊ÎæÈ Á≈ «ÚØËÂ≈ (Giffen’s Paradox)

AIÚ∆∫ √Á∆ Á∂ ¡≈ß«Ì’ √≈Òª «Úæ⁄ «Ïz‡∂È «Úæ⁄ ‘∂·Ò∆ Ó˜Á±∆ ÍÃ≈Í ’È Ú≈Ò∂ Ó˜Á±ª ÂØ∫ ’‰’ Á∆ ’∆ÓÂ
¡Â∂ ÏzÀ‚ Á∆ Óß◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ Á∂ «ÚÚ‘≈ ”Â∂ ¡Ë≈« √Îê«√√ «◊æÎÈ (Sir Francis Giffen) È∂ Óø◊ Á∂ «ÈÔÓ
Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ «¬’ Ó‘æÂÚÍ»È ¡æÍÚ≈Á (Exception) Á∆ ÷Ø‹ ’∆Â∆, «‹√ ˘ «◊æÎÈ Á∆ «ÚØËÂ≈ (Giffen’s
Paradox) Á≈ È≈Ó «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ «¬‘ «ÚØËÂ≈ Áæ√Á∆ ˛ «’ ‘∂·Ò∆ ’؇∆ Ú≈Ò∆ Ú√» ‹Ø ◊∆Ï ÒØ’ª Á∆ Ó‘æÂÚÍ»È
÷≈Á ÓæÁ (Food Item) ˛ ¡Â∂ «‹√ ”Â∂ ¿π‘ ¡≈͉∆ ¡≈ÓÁÈ Á≈ «¬’ Úæ‚≈ ÍÃÂ∆Ù ÷⁄ ’Á∂ ‘ÈÕ («‹Ú∂∫ «¬ø◊ÒÀ∫‚
«Úæ⁄ AIÚƒ ÙÂ≈ÏÁ∆ «Úæ⁄ ÏÃ∂‚ ¡Â∂ ÚÂÓ≈È «ÁȪ «Úæ⁄ ≈‹√Ê≈È Á∂ Ó≈»ÊÒ ÷∂Â «Úæ⁄ Ï≈‹≈) ¿π√ ”Â∂ (i) ’∆ÓÂ

80 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY