Page 28 - DHIS102_HISTORY_OF_MEDIEVAL_INDIA_FROM_1000-1707_A.D_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA: «¬√Ò≈Ó Á≈ ¿πÁ∂Ù

È∂ «¬√Ò≈Ó Á≈ ≈‹ «¬≈’, Ï∂Ï∆ÒØÈ, «¬≈È, «Ó√, ’≈ÏπÒ, ◊‹È∆ ¡Â∂ ˛≈ Âæ’ ÎÀÒ≈ «ÁæÂ≈Õ Óπ¡≈«Ú¡ª Á∆ È؇
¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ «‡¿»«È√ ¡Â∂ ÓØ≈’Ø Ú∆ «¬√Ò≈Ó∆ Á∂٠ω ◊¬∂Õ √Í∂È ¡Â∂ Îª√ Á≈ «¬’ Ì≈◊ Ú∆ «‹æ «Ò¡≈
«◊¡≈Õ «¬√Ò≈Ó «¬ßÈ∆ Â∂˜∆ È≈Ò ÎÀ«Ò¡≈ «’ «’√Â≈È∆ ≈‹ Á∂ Ì≈◊ ˘ ÷Â≈ ‘Ø «◊¡≈Õ
¡Ï≈√ΔÁ ÷ÒΔÎ∂ (GDI-ABEF ¬Δ.): ¡Ï∆ ¿πÓÀÔÁª Á∂ Ï≈¡Á Âπ’∆ ¡Ï≈√∆Á ÷Ò∆Î≈ ω ◊¬∂Õ ¿πÈ∑ª È∂ ÁÓÙ’ Á∂
√Ê≈È ”Â∂ Ï◊Á≈Á ˘ ≈‹Ë≈È∆ ω≈ «Ò¡≈Õ ‘≈±È-¡Ò-Ù∆Á √≈∂ ¡Ï≈√∆Áª «Úæ⁄ √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Íz«√æË ‘ج∂Õ
¿πÈ∑ª Á∂ ≈‹ «Úæ⁄ Ï◊Á≈Á ’Ò≈ ¡Â∂ «◊¡≈È Á≈ ’∂∫Á ω ◊¬∂Õ ABEF ¬∆. «Úæ⁄ ¡≈÷∆ ÷Ò∆Î≈ ¡Ò-Óπ√Â√∆Ó
˘ Óπ◊Òª È∂ Ó≈ «ÁæÂ≈Õ

¡Ϫ ÁΔ «√ßË ”Â∂ «‹æ (Arab Conquest of sindh)

(’) ¡Ï ‘ÓÒ∂ Á∂ ’≈‰:
(i) ≈‹ÈΔ«Â’: ¡Ï ÒØ’ Â∂˜ Ò≈Ò√≈ æ÷‰ Ú≈Ò∂ √È ¡Â∂ Ì≈ Á∆ ̱Ó∆ ˘ «‹æ‰≈ ⁄≈‘πßÁ∂ √ÈÕ
(ii) ¡≈«Ê’ : ¡Ï ¡Ó∆ª ˘ ´æ‡‰≈ ⁄≈‘πßÁ∂ √È ¡Â∂ Ì≈ Á∂ ’Ê≈◊ ËÈ ˘ ´æ‡‰≈ ⁄≈‘πßÁ∂ √ÈÕ

(iii) Ë≈«Ó’ : ¡Ï «¬√Ò≈Ó ËÓ ˘ ÎÀÒ≈¿π‰≈ ⁄≈‘πßÁ≈ √È ¡Â∂ Ì≈ «Úæ⁄ Ó±Â∆ ͱ‹≈ Á≈ ÷ø‚È
’È≈ ⁄≈‘πßÁ∂ √ÈÕ
(iv) ÂÂ’≈ÒΔÈ: ¡Ϫ Á≈ ‹‘≈˜ ¶’≈ ÂØ∫ ¡≈™Á∂ √Ó∂∫ Á∂ÏÒ Á∂ ‚≈’±¡ª Áπ¡≈≈ ´æ‡ «Ò¡≈ «◊¡≈Õ ‹ÁØ∫
≈‹≈ Á≈«‘ ÂØ∫ ¿π√ Á≈ ‘‹≈È≈ Óß«◊¡≈ «◊¡≈ ª ¿π√ È∂ Á∂‰ ÂØ∫ «¬È’≈ ’ «ÁæÂ≈Õ ‘‹≈‹ È∂ ÁØ
Ú≈ √ÀÈ≈ Ì∂‹∆ ‹Ø ¡√ÎÒ ‘∆Õ ¡ß GAB ¬∆. «Úæ⁄ Óπ‘ßÓÁ «ÏÈ ’≈«√Ó ˘ Ì∂«‹¡≈ «◊¡≈Õ
(v) Á∂ÏÒ ÁΔ «‹æ : Óπ‘ßÓÁ Á∂ BE,@@@ √À«È’ Á∂ÏÒ Á∂ D,@@@ √À«È’ª È≈Ò ÒÛ∂Õ Óπ‘ßÓÁ È∂ ¿π√ ÂÏ∆Â
˘ ÈÙ‡ ’ «ÁæÂ≈ ‹Ø «’ Óß«Á Á∂ Ò≈Ò fiß‚∂ Á∂ È≈Ò Ïß«È∑¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆, ¿π√ ˘ «‹æ Íz≈Í ‘ج∆
¡Â∂ ¿π√ È∂ ’∂ÚÒ ´æ‡Ó≈ ‘∆ ’∆Â∆ ÏÒ«’ ÒØ’ª ˘ ˜ÏÁ√Â∆ Óπ√ÒÓ≈È ÏÈ≈«¬¡≈Õ
(vi) «ÈπÈ ¡Â∂ √«‘Ú≈È : «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á «ÈπÈ ¡Â∂ √«‘Ú≈È «‹æ «Ò¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ ¿π‘ Ú∆ «ÏȪ
«’√∂ «˜¡≈Á≈ Óπ’≈ÏÒ∂ Á∂Õ
(vii) ≈ÚÛ ÁΔ ÒÛ≈¬Δ (‹±È GAB ¬Δ.) ≈‹≈ Á≈«‘ È∂ E@,@@@ √À«È’ ÒÀ ’∂ «ÚÁ∂Ù∆¡ª Á≈ ≈ÚÛ ”Â∂
√≈‘Ó‰≈ ’∆Â≈Õ ¿π‘ ÏÛ∆ Ï‘≈Á∆ È≈Ò Ò«Û¡≈ Ízß± ¡ß «Úæ⁄ ‘≈ ÷≈Ë∆ ¡Â∂ Ó≈«¡≈ «◊¡≈Õ ¿π√
Á∆ ≈‰∆ «ÚÏ≈¬∆ È∂ ‹Ω‘ «Á÷≈¬∆Õ
(viii) Ïz≈‘Ó‰Ú≈Á ÁΔ «‹æ : Óπ‘ßÓÁ ‘π‰ Ïz≈‘Ó‰Ú≈Á ÚæÒ Ú«Ë¡≈ ¡Â∂ ¿π√ È∂ ¿π√ ˘ ≈‹≈ È«√ßÿ ÂØ∫ «‹æÂ
«Ò¡≈, √±‹Á∂Ú∆ ¡Â∂ ÍÓÒÁ∂Ú∆-Á≈«‘ Á∆¡ª ÁØ √πßÁ ’πÛ∆¡ª-ÁπÙÓ‰ Á∂ ‘æÊ Òæ◊ ◊¬∆¡ªÕ
(ix) ¡ÀÒΩ ÁΔ ‘≈: α‹∆ ˘ ‘≈¿π‰ Á∂ Ï≈¡Á ’≈«√Ó È∂ «¬æÊ∂ Á∆ ≈‹Ë≈È∆ ¡ÀÒΩ ˘ «‹æ «Ò¡≈Õ
(x) ÓπÒÂ≈È ÁΔ ⁄Û∑≈¬Δ : AGAC ¬∆. Á∂ Ùπ± «Úæ⁄ Óπ‘ßÓÁ ÓπÒÂ≈È ÚæÒ ÁΩÛ «Í¡≈ ¡Â∂ ¿π√ È∂ ¿π‘ ¡Ó∆
ÍzªÂ Ú∆ «‹æ «Ò¡≈Õ
(xi) Óπ‘ßÓÁ ÁΔ ÓΩ : ’≈«√Ó È∂ ‘π‰ ’ÈØ‹ ¡Â∂ Ï≈’∆ Ì≈ ˘ «‹æ‰ Á∆ «Â¡≈∆ Ùπ± ’ «ÁæÂ∆Õ Ízß±
«¬’ÁÓ ’∆ ‘Ø«¬¡≈ «’ ÷Ò∆Î≈ È∂ ¿π√ ˘ Â√∆‘∂ Á∂ ’∂ Ó≈ «ÁæÂ≈Õ

(÷) Á≈«‘ ÁΔ ¡√ÎÒÂ≈ Á∂ ’≈È
(i) √Ó≈«‹’ Îπæ‡ : ÒØ’ ’¬∆ Ë«Û¡ª Âæ’ Ú◊ª «Úæ⁄ Úø‚∂ ‘ج∂ √È ¡Â∂ ¿π‘ «¬’-Á±√∂ È≈Ò ¬∆÷≈
æ÷Á∂ √ÈÕ «‘ßÁ± ≈‹∂ È∂ ÏπæË ËÓ Á∆ Íz‹≈ ”Â∂ Í≈ÏßÁ∆¡ª Ò◊≈ «ÁæÂ∆¡ªÕ
(ii) Ù≈√’ª ÁΔ ¡«ÍzÔÂ≈ : ÒØ’ ¡≈͉∂ Ù≈√’ª ˘ Í√ßÁ È‘∆∫ ’Á∂ √È ‹Ø ’Ó˜Ø ¡Â∂ ¡ÔØ◊ √ÈÕ
(iii) «√ßË ÁΔ ◊ΔÏΔ : Ïß‹ ̱Ó∆ Á≈ ÍzÁ∂Ù ‘؉ Á∂ ’≈È «√ßË Á∂ √≈ËÈ Ï‘π √∆«Ó √ÈÕ «√ßË «¬ßÈ≈
¡Ó∆ ÍzªÂ È‘∆∫ √∆ «’ ÁπÙÓ‰ª Á≈ ͱ∆ Â∑ª √≈‘Ó‰≈ ’ √’Á≈Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 21