Page 24 - DHIS102_HISTORY_OF_MEDIEVAL_INDIA_FROM_1000-1707_A.D_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA: «¬√Ò≈Ó Á≈ ¿πÁ∂Ù

(iii) Óπ’æÁ«Ó¡ª Á≈ ÎÀ√Ò≈ .................. ÒØ’ ’Á∂ √ÈÕ È؇

(iv) ’≈˜∆ ÒØ’ fi◊«Û¡ª Á≈ «È͇≈≈ .................. «ÚË∆ ¡Èπ√≈ ’Á∂ √ÈÕ

A.F ¡Ï «‹æ Á≈ «√øË ”Â∂ ÍÃÌ≈Ú (impact of Arab Conquest on sindh)

«√øË ”Â∂ ¡Ï «‹æ È∂ Ì≈ Á∂ «¬«Â‘≈√ ”Â∂ ’ج∆ Íæ’≈ ÍÃÌ≈Ú È‘ƒ Í≈«¬¡≈Õ √‡ÀÈÒ∂ Ò∂ÈÍ»Ò Á≈ ’«‘‰≈ «¬‘ ˛ «’
““«¬‘ Ì≈ ¡Â∂ «¬√Ò≈Ó Á∂ «¬«Â‘≈√ «Úæ⁄ «¬’ ¿πµÍ ’Ê≈ √Ó≈È √∆, «‹√ Á≈ ’ج∆ ÈÂ∆‹≈ È‘ƒ «È’«Ò¡≈Õ”” «¬’
◊«‘∆ ¡Â∂ ¡≈ÒØ⁄È≈ Í»È ¤≈‰Ï∆‰ «ÏȪ Ùæ’ «¬‘ «√æË ’Á∆ ˛ «’ ÒØ’ª ˘ ≈‹È∆«Â’, √Ó≈«‹’, ¡≈«Ê’,
Ë≈«Ó’ ‹ª √ø√«¥Â’ ‹∆ÚÈ ”Â∂ ¡Ï «‹æ Á≈ ’ج∆ Ó‘æÂÚÍ»È ÍÃÌ≈Ú È‘ƒ «Í¡≈ ¡Â∂ «¬‘ ◊æÒ ·∆’ ‘∆ ˛ «’
«¬√ ˘ Ì≈ Á∂ «¬«Â‘≈√ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ «¬’ ÿ‡È≈ ‘∆ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
A. ≈‹ÈΔ«Â’ ÷∂Â : ¡Ϫ È∂ ’∂ÚÒ «√øË ¡Â∂ ÓπÒÂ≈È ˘ «‹æ«Â¡≈, ÚπÒ‹ Ò∂‘ø◊ Á∂ «Ú⁄≈ ”⁄ ¿πÈ∑ª Á∆ «‹æÂ
Á≈ Ì≈ Á∂ «ÚÙ≈Ò ÍÃÁ∂Ù Á∂ «’È≈∂ Á∂ ’∂ÚÒ «¬’ ¤Ø‡∂ «‹‘∂ «‘æ√∂ ”Â∂ ‘∆ ÍÃÌ≈Ú «Í¡≈Õ «√øË ¡Â∂ ‘∂·Ò∂ Í≥‹≈Ï ÂØ∫
Í∑∂ ¡È∂’ª ¡«‹‘∂ √πÂøÂ ≈‹ √È ‹Ø ‘Ó∂Ùª Á∆ Â∑ª √πÂøÂ ¡Â∂ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ω∂ ‘∂Õ Ì≈ Á∂ Á»√∂ Ù≈√’ª È∂
≈‹≈ Á≈«‘ Á∆ ‘≈ ˘ «¬’ √Ê≈¬∆ ¡Â∂ √Ë≈‰ ÿ‡È≈ √Ó«fi¡≈Õ «¬√ ÍÃ’≈ ¡Ï ÒØ’ √≈‚∂ Á∂Ù «Úæ⁄ ¡≈͉∂
√Ó≈‹ ˘ √Ê≈«Í ȑƒ ’ √’∂ ¡Â∂ «√øË Á∆ ¡Ï «‹æ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ì≈ Á∆ ≈‹È∆«Â’ √«ÊÂ∆ Òæ◊Ì◊ ω∆
‘∂, «‹‘Û∆ ¿πÈ∑ª Á∂ ‘ÓÒ∂ √Ó∂∫ √∆Õ

B. √Ó≈«‹’ ÷∂Â : √Ó≈«‹’ ÷∂Â «Úæ⁄ ¡Ï «‹æ Ï∂’≈ ¡Â∂ ¡√¯Ò «√æË ‘ج∆Õ ‹≈Â-Í≈ Á∂ ’≈‰ «‘øÁ» ÒØ’
¡Ϫ È≈Ò «˜¡≈Á≈ √øÍ’ «Úæ⁄ È‘ƒ ¡≈¬∂Õ ıÀ, Ï≈¡Á «Úæ⁄ ’πfi-’πfi √Ó≈«‹’ ¡Â∂ «ÚÚ‘≈’ √ÏøË √Ê≈«ÍÂ
‘ج∂, ÍÃø» «Î Ú∆ ¡Ï ÒØ’ Ì≈Â∆¡ª Á∆ Ì≈Ù≈, ÍÃøÍ≈, «Ú≈˜, √ø√Ê≈Úª ¡Â∂ ∆Â∆¡ª ”Â∂ ÍÃÌ≈Ú È‘ƒ Í≈ √’∂Õ
C. Ë≈«Ó’ ÷∂Â : ¡Ï ÒØ’ «¬æÊØ∫ Á∂ ÒØ’ª Á∂ Ë≈«Ó’ ‹∆ÚÈ ”Â∂ Ú∆ ’ج∆ ÍÃÌ≈Ú È‘ƒ Í≈ √’∂Õ «¬√Ò≈Ó ˘ ÎÀÒ≈¿π‰
Á∆ ¿πÈ∑ª Á∆ «˜¡≈Á≈Â Ó‹Ï» ’È Ú≈Ò∆¡ª ’Ø«ÙÙª Á∂ ‘πøÁ∂ ‘ج∂ Ú∆ ¿πÈ∑ª ˘ «˜¡≈Á≈ √¯ÒÂ≈ ÍÃ≈Í ȑƒ ‘ج∆Õ
«√øË Á∂ ÒØ’ª È∂ ¡≈͉≈ ËÓ «Â¡≈◊ ’È Á∆ ʪ ÓΩ ˘ ÚË∂∂ ⁄ø◊≈ √Ó«fi¡≈Õ ¡ø ¡Ϫ ˘ «‘øÁ»¡ª ’ØÒØ∫ ’∂ÚÒ
‹‹∆¡≈ √Ú∆’≈ ’’∂ ‘∆ √øÂπÙ‡ ‘؉≈ «Í¡≈ ¡Â∂ «¬‘ ÒØ’ ¡≈͉∂ Á∂ګ¡ª ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆¡ª Ó»Â∆¡ª Á∆ Í»‹≈
’Á∂ ‘∂Õ
¡◊ ¡Ï ÒØ’ «‘øÁ»¡ª ’ØÒØ∫ ¿πÈ∑ª Á≈ ËÓ È≈ ¤π‚≈ √’∂, «Î Ú∆ «¬√ ˘ «¬È’≈ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ «’ «¬‘
¡Ï «‹æ ‘∆ √∆, «‹√ È∂ «¬√ Á∂Ù «Úæ⁄ «¬√Ò≈Ó Á≈ Ï∆‹ Ï∆«‹¡≈Õ ¡Ï ÒØ’ ‘∆ Í«‘Òª Óπ√ÒÓ≈È √È ‹Ø √≈‚∂
Á∂Ù «Úæ⁄ ¡≈¬∂ ¡Â∂ «¬æÊ∂ «¬√Ò≈Ó ËÓ ˘ «Ò¡≈¬∂Õ «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ï‘π √≈∂ Óπ√ÒÓ≈È ‘ÓÒ≈Úª «Úæ⁄ ÍÃ∂‰≈
‹≈◊∆ «’ Ì≈ ”Â∂ ⁄Û∑≈¬∆ ’∂ ¡Â∂ «¬√ ÍÃ’≈ ¡Ϫ Áπ¡≈≈ Ò◊≈¬∂ ◊¬∂ ËÓ Á≈ ¿πÈ∑ª È∂ Ï‘π ¿πÂÙ≈‘ È≈Ò
ÍÃ⁄≈ ’∆Â≈Õ
D. ¡≈«Ê’ ÷∂Â : ¡≈«Ê’ ÷∂Â «Úæ⁄ ¡Ï «‹æ Á≈ ’∂ÚÒ «¬‘ ÍÃÌ≈Ú «Í¡≈ «’ «‘øÁ»¡ª Á∆ Ï‘π √≈∆ Ì»Ó∆
÷Ø‘ ’∂ ¡Ï ÒØ’ª ˘ Á∂ «ÁæÂ∆ ◊¬∆ ¡Â∂ «‘øÁ» ÒØ’ª ˘ ◊πÒ≈Ó ¡Â∂ «’√≈Ȫ Á∆ √«ÊÂ∆ Âæ’ Í‘πø⁄≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ
Ì≈ Á≈ ÷∂Â∆ ¡Â∂ ÚÍ≈ ª «¬√ ÍÃÌ≈Ú ÂØ∫ Ï«⁄¡≈ ‘∆ «‘≈Õ
E. √ø√«¥«Â’ ÷∂Â : ¡Ï ÒØ’ Ì≈Â∆¡ª Á∆ √ø√«¥Â∆ ”Â∂ ‘∆ ÍÃÌ≈Ú È≈ Í≈ √’∂, «‹√ Â∑ª √‘∆ ’≈‰ «¬‘ √∆
«’ √ø√«¥«Â’ »Í È≈Ò ¿π‘ Ì≈Â∆¡ª ÂØ∫ «’Â∂ «˜¡≈Á≈ Íæ¤Û∂ ‘ج∂ √È, ‹Á ¡Ï ÒØ’ Ì≈ Á∆ Ì»Ó∆ ”Â∂ Ú√ ◊¬∂
ª ¿π‘ Ì≈Â∆¡ª, «ÚÁÚ≈Ȫ ¡Â∂ Á≈Ù«È’ª Á∆ ÔØ◊Â≈ Á∂÷ ’∂ ¡Â∂ Ì≈Â∆ √ø◊∆Â’≈ª, ÌÚÈ ’Ò≈’≈ª ¡Â∂
«⁄æÂ’≈ª Á∂ ‘πÈ ˘ Á∂÷ ’∂ ˛≈È «‘ ◊¬∂Õ ¡ø Ù≈√’ ω Á∆ ʪ ¿π‘ Ì≈ Á∂ ⁄∂Ò∂ ω ◊¬∂Õ ‚≈. ¬∆ÙÚ∆
ÍÃÙ≈Á Á∂ «Ú⁄≈ ¡Èπ√≈, ““¡Ï «ÚÁÚ≈È ÁÙÈ Ù≈√Â, ÷ø◊ØÒ Ù≈√Â, ◊«‰Â Ù≈√Â, «⁄æÂ’≈∆ Ù≈√Â,
√≈«¬‰ Ù≈√Â ¡Â∂ ‘Ø ¡«‹‘∂ «Ú«Ù¡ª ˘ ‹≈ȉ Ò¬∆ ÏπæË √øª ¡Â∂ ÏÃ≈‘Ó‰ Í≥«‚ª Á∂ ⁄Ȫ «Úæ⁄ ÏÀ·∂Õ
¡Ϫ È∂ Ù≈√È Á∆ «ÚÚ‘≈«’ ’Ò≈ «Úæ⁄ Ú∆ «‘øÁ»¡ª ’ØÒØ∫ Ï‘π ’πfi «√æ«÷¡≈Õ””
Ì≈Â∆ √ø√«¥Â∆ È∂ «ÚÁ∂Ù∆¡ª ”Â∂ «¬øÈ≈ ‚»øÿ≈ ¡√ Í≈«¬¡≈ «’ «¬È∑ª ÂØ∫ Ï≈¡Á ÷Ò∆«Î¡ª È∂ Ì≈Â∆ Á≈Ù«È’ª
¡Â∂ «ÚÁÚ≈Ȫ ˘ ¡≈͉∂ ÁÏ≈ «Úæ⁄ ÏπÒ≈¿π‰≈ Ùπ» ’ «ÁæÂ≈Õ GEC ÂØ∫ GGD ¬∆. Âæ’ Óø√» ÷Ò∆¯≈ Á∂ √Ó∂∫ Ì≈Â∆
«ÚÁÚ≈È Ïz‘Ó◊πÍ Á∂ ÁØ ◊zßÊ ÏÃ‘Ó «√˪ ¡Â∂ ÷ø‚ ÷«‚Ô≈’ ÒÀ ’∂ Ï◊Á≈Á ◊¬∂Õ «¬È∑ª ⁄È≈Úª Á≈ ¡Ï∆ Ì≈Ù≈

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 17