Page 20 - DHIS102_HISTORY_OF_MEDIEVAL_INDIA_FROM_1000-1707_A.D_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA: «¬√Ò≈Ó Á≈ ¿πÁ∂Ù

ÏÃ≈‘Ó‰≈Ú≈Á ÁΔ «‹æ : ‹Á ¡Ï ÏÃ≈‘Ó‰≈Ú≈Á Í‘πø⁄∂, ÂÁ Á≈«‘ Á∂ ÒÛ’∂ ‹À «√øÿ È∂ ÏÃ≈‘Ó‰≈Ú≈Á Á∂ «¬ø˜≈ È؇
«Úæ⁄ √À«È’ «¬’æ·∂ ’∆Â∂ ¡Â∂ ÁπÙÓ‰ª Á≈ ‚‡ ’∂ Óπ’≈ÏÒ≈ ’∆Â≈Õ ’ج∆ H@@@ «‘øÁ» Ó≈∂ ◊¬∂, ÍÃø» ÿæ‡Ø-ÿæ‡ ™È∂
‘∆ ÁπÙÓ‰ Ú∆ ÷ÂÓ ‘Ø ◊¬∂Õ ‹À «√øÿ «’√∂ Â∑ª Ï⁄ ’∂ «È’Ò «◊¡≈Õ Óπ‘øÓÁ È∂ È◊ ”Â∂ ’Ϙ≈ ’ «Ò¡≈ ¡Â∂
√≈∂ ËÈ ˘ ¡≈͉∂ ’Ϙ∂ «Úæ⁄ ÒÀ «Ò¡≈, «¬æÊ∂ ‘∆ ÏÃ≈‘Ó‰≈Ú≈Á «Úæ⁄ ‘∆ Á≈«‘ Á∆ «¬’ ‘Ø «ÚËÚ≈ Ú∆ÒªÁ∆ ¡Â∂
¿π√ Á∆¡ª ÁØ √πøÁ ÒÛ’∆¡ª √»‹ Á∂Ú∆ ¡Â∂ ÍÃÓÒ Á∂Ú∆ Áπ√Ó‰ª Á∂ ‘æÊ Òæ◊∆¡ªÕ

¡ÒØ ”Â∂ ¡«Ë’≈ : ‘π‰ Óπ‘øÓÁ-«ÏÈ-’≈«√Ó ¡ÒØ «‹√ ˘ ¡ØÛ Ú∆ ’«‘øÁ∂ √È, ÚæÒ Ú«Ë¡≈, ¿π‘ ¿π√ √Ó∂∫ «√øË
Á∆ ≈‹Ë≈È∆ √∆, «‹æÊ∂ Á≈«‘ Á∂ «¬’ ‘Ø ÒÛ’∂ λ‹∆ È∂ ÁπÙÓ‰ Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’∆Â≈, ÍÃø» ¿π√ Á∆ ‘≈ ‘ج∆Õ ¡ÒØ
Á∆ «‹æ È≈Ò √≈∂ «√øË Á∆ «‹æ Óπ’øÓÒ ‘Ø ◊¬∆Õ
ÓπÒÂ≈È ÁΔ «‹æ : GAC ¬∆. Á∂ Ùπ» «Úæ⁄ Óπ‘øÓÁ-«ÏÈ-’≈«√Ó ÓπÒÂ≈È ÚæÒ Ú«Ë¡≈, √Â∂ «Úæ⁄ «‹√ «’√∂ È∂ ¿π√
Á≈ «ÚØË ’∆Â≈, ¿πÈ∑ª √≈«¡ª ˘ ‘≈™Á∂ ‘ج∂ ¿π‘ ¡÷∆ «Úæ⁄ ÓπÒÂ≈È Á∂ Áπ¡≈ ”Â∂ ‹≈ Í‘πø«⁄¡≈, ’«‘øÁ∂ ‘È
«’ Á∂ÏÒ Á∆ Â∑ª «¬√ Ó‘æÂÚÍ»È È◊ Á∆ Ú∆ ‘≈ «¬√ ’≈‰ ‘ج∆ «’ «¬’ ◊æÁ≈ È∂ ËØ÷≈ «ÁæÂ≈ ¡Â∂ ÁπÙÓ‰
˘ ¿π‘ ÈÁ∆ Áæ√ «ÁæÂ∆, «‹æÊØ∫ ÓπÒÂ≈È Á∂ ÒØ’ Í≈‰∆ Í∆¡≈ ’Á∂ √ÈÕ Óπ‘øÓÁ È∂ ÏÛ∆ ⁄Ò≈’∆ È≈Ò Í≈‰∆ Á≈ ¿π‘
√Ø ’æ‡ «ÁæÂ≈ ¡Â∂ ÒØ’ «Í¡≈√∂ ÓÈ Òæ◊∂Õ «¬√ ÍÃ’≈ ¿π√ ˘ Úæ‚∆ ¡√≈È∆ È≈Ò È◊ ”Â∂ «‹æ ÍÃ≈Í ‘Ø ◊¬∆
¡Â∂ ¿π√ È∂ ÷»Ï ´æ‡-÷√πæ‡ Ó⁄≈¬∆, ÒØ’ª ˘ Ó≈«¡≈ ¡Â∂ ’¬∆¡ª ˘ Á≈√ ω≈ «Ò¡≈Õ ¡Ï ÒØ’ª ˘ «¬æÊØ∫ «¬øÈ∆
‹≈«¬Á≈Á «ÓÒ∆ «’ ¿π‘ ÓπÒÂ≈È ˘ √ØÈ∂ Á≈ È◊ √Ófi‰ Òæ◊∂Õ

ÓπÒÂ≈È Á∆ «‹æ ÂØ∫ Ï≈¡Á Óπ‘øÓÁ-«ÏÈ-’≈«√Ó È∂ ’ÈØ‹ ˘ «‹æ‰ Á∆ «Â¡≈∆ Ùπ» ’ «ÁæÂ∆, ÍÃø» ¿π√ Á∆
¡⁄≈È’ Áπæ÷Á≈¬∆ ÓΩ È∂ Ì≈ «Úæ⁄ ¡Ϫ Á∆ ÚË∂∂ «‹æ ”Â∂ Ø’ Ò◊≈ «ÁæÂ∆Õ

Óπ‘øÓÁ ÁΔ ÓΩ : Óπ‘øÓÁ «ÏÈ ’≈«√Ó Á∆ ÓΩ Á∆ ’‘≈‰∆ ’πfi «¬√ ÍÃ’≈ ˛-ÏÃ≈‘Ó‰≈Ú≈Á Á∆ «‹æ ÂØ∫ Ï≈¡Á Óπ‘øÓÁ
È∂ Á≈«‘ Á∆¡ª ÁØÚ∂∫ √πøÁ ÒÛ’∆¡ª ˘ √»‹ Á∂Ú∆ ¡Â∂ ÍÃÓÒ Á∂Ú∆ ÷Ò∆¯≈ Ú≈«ÒÁ Á∂ ’ØÒ Ì∂‹ «ÁæÂ≈Õ ÒÛ’∆¡ª
È∂ ÷Ò∆¯≈ ˘ Áæ«√¡≈ «’ √≈˘ ª ’≈«√Ó È∂ Í«‘Òª ‘∆ ¡ÍÓ≈«ÈÂ, Á»«Ù ’ «ÁæÂ≈ ˛, «¬√ ÍÃ’≈ ÷Ò∆¯≈ ◊πæ√∂
È≈Ò ÌÛ’ ¿πµ«·¡≈ ¡Â∂ ¿π√ È∂ ¡≈«◊¡≈ «ÁæÂ∆ «’ Óπ‘øÓÁ-«ÏÈ-’≈«√Ó ˘ «¬’ ÏÀÒ Á∆ ’æ⁄∆ ÷Ò∑ «Úæ⁄ ‹ÛÚ≈ ’∂
Ó∂∂ ’ØÒ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂, ‹Á ¡«‹‘≈ ‘Ø «◊¡≈ ª Óπ‘øÓÁ ˘ Â√∆‘∂ Á∂ ’∂ Ó≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ª ÁØÚ∂∫ ÒÛ’∆¡ª È∂
÷Ò∆¯≈ ˘ Áæ√ «ÁæÂ≈ «’ Óπ‘øÓÁ-«ÏÈ-’≈«√Ó «ÈÁØÙ √∆ ¡Â∂ ¡√ƒ «¬‘ ’‘≈‰∆ ¡≈͉∂ «ÍÂ≈ Á∆ ÓΩ Á≈ ÏÁÒ≈
ÒÀ‰ Ò¬∆ ÿÛ∆ √∆Õ ÷Ò∆¯≈ ◊πæ√∂ È≈Ò Ò≈Ò-Í∆Ò≈ ‘Ø «◊¡≈ √∆ ¡Â∂ ¿π√ È∂ ¡≈«◊¡≈ «ÁæÂ∆ «’ ÁØÚª ≈‹ ’πÓ≈∆¡ª
˘ «¬’-«¬’ ÿØÛ∂ Á∆ Í»ø¤ È≈Ò ÏøÈ∑ ’∂ ÂÁ Âæ’ ÿ√∆«‡¡≈ ‹≈Ú∂, ‹Á Âæ’ ¿π‘ Ó È‘ƒ ‹ªÁ∆¡ªÕ

ÍÃø» ‘π‰ ’≈«√Ó Á∆ ÓΩ Á∆ «¬‘ ’‘≈‰∆ fi»·∆ ÓøÈ∆ ‹ªÁ∆ ˛, ¡√Ò∆ ’≈‰ «¬‘ √∆ «’ ’≈«√Ó Á≈ Ó‘≈È √πæ«÷¡’
÷Ò∆¯≈ Ú≈«ÒÁ ‘‹≈‹ ¡Â∂ ¿π√ Á≈ Í«Ú≈ GAE ¬∆. «Úæ⁄ Ó ¸æ’∂ √È ¡Â∂ ÈÚª ÷Ò∆¯≈ √»Ò∂Ó≈È ‘‹≈‹ Á≈ ÏÛ≈
«ÚØË √∆Õ Óπ‘øÓÁ ‹Ø ‘‹≈‹ Á≈ ⁄⁄∂≈ Ì≈ ¡Â∂ Á≈Ó≈Á √∆, ÷Ò∆¯≈ Á∆ ¡≈«◊¡≈ È≈Ò «√øË ”⁄Ø∫ ’æ„ «ÁæÂ≈ «◊¡≈
¡Â∂ ¿π√ ˘ ’ÀÁ∆ ω≈ ’∂ «¬≈’ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ «‹æÊ∂ ¿π√ ˘ Â√∆‘∂ Á∂ ’∂ Ó≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ

’∆ Âπ√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø ¡ÒØ ˘ ¡ØÛ Ú∆ ’«‘øÁ∂ ‘ÈÕ

A.D.C «√øË Á≈ ÷≈ÂÓ≈ ¡Â∂ ≈‹∂ Á≈«‘ ÁΔ ¡√¯ÒÂ≈ Á∂ ’≈‰ (Causes of the fall of sindh or
failure of King Dahir)

«√øË Á∆ ¡≈͉∆ ⁄Û∑≈¬∆ «Úæ⁄ ¡Ï ÒØ’ «‹æ ’∂ «È’Ò∂, ¿π‘ Ï‘π √≈∂ ’≈‰ «‹È∑ª ÂØ∫ ¿πÈ∑ª ˘ ¡ø «Úæ⁄ √¯ÒÂ≈
¡Â∂ ≈‹∂ Á≈«‘ ˘ ¡√¯ÒÂ≈ «ÓÒ∆, ‘∂· «Ò÷∆¡ª ‘È:

A. √Ó≈«‹’ Îπæ‡ : √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª «√øË Á∂ ÷≈ÂÓ∂ Á≈ ’≈‰ ÒØ’ª ¡øÁ ¡≈Í√∆ Îπæ‡ √∆, «‹æÊ∂ ’¬∆ ÍÃ’≈ Á∂ «ÈøÂ
«ÚØË∆ Âæ √È-«‹Ú∂∫ «‘øÁ», ÏØË ¡Â∂ ‹ÀÈ∆-«‹È∑ª ¡øÁ ¡≈Í√∆ fi◊Û∂, ÁπÙÓ‰∆ ¡Â∂ ÈÎ Ó⁄∆ ‘ج∆ √∆, √Ó≈‹
Á∂ ¤Ø‡∂ Ú◊ª ˘ «ÚÙ∂٠ȯ È≈Ò Á∂«÷¡≈ ‹ªÁ≈ √∆ ¡Â∂ Ù≈√È ÚæÒØ∫ ¿πÈ∑ª ”Â∂ Ï‘π √≈∆¡ª Í≈ÏøÁ∆¡ª Ò◊≈¬∆¡ª
‹ªÁ∆¡ªÕ ¿π‘ √‹∂ ‘ج∂ ÿØÛ∂ ”Â∂ È‘ƒ ⁄Û∑ √’Á∂ √È, È≈ ‘∆ ‘«Ê¡≈ ¸æ’ √’Á∂ ¡Â∂ È≈ ‘∆ ÚË∆¡≈ ’æÍÛ∂ Í«‘È

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 13