Page 19 - DHIS102_HISTORY_OF_MEDIEVAL_INDIA_FROM_1000-1707_A.D_PUNJABI

ÓæË’≈Ò∆È Ì≈ Á≈ «¬«Â‘≈√

È؇ ¿»∫· √Ú≈ √ÈÕ Ó≈◊ «Úæ⁄ Ó’≈È Á∂ ȘÁ∆’ Óπ‘øÓÁ ‘≈» Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ ’πfi ‘Ø √ÀÈ≈Úª ¿π√ Á∂ È≈Ò ¡≈
«ÓÒ∆¡ª, «√øË ”Â∂ ¿π√ Á∂ ‘ÓÒ∂ √Ó∂∫ ¿π√ ’ØÒ Òæ◊Ì◊ CE,@@@ √À«È’ √È, ‹Á ¡Ï È∂Â≈ Á∂ÏÒ ÚæÒ Ú«Ë¡≈ ª
Ï‘π √≈∂ ‹≈‡ ¡Â∂ Ó∂Ú ÒØ’ ‹Ø «˜¡≈Á≈Â ÏπæË ËÓ ˘ Óøȉ Ú≈Ò∂ √È ¡Â∂ ‹Ø ¡≈͉∂ ÏÃ≈‘Ó‰ ≈‹∂ Á≈«‘ Á∂
«ÚÚ‘≈ ÂØ∫ ÷¯≈ √È, ¿π√ Á∂ È≈Ò «ÓÒ ◊¬∂ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ √ÀÈ≈ Á∆ «◊‰Â∆ ˘ ‘Ø Ú∆ ÚË∂∂ ÚË≈ «ÁæÂ≈Õ
Á∂ÏÒ ÁΔ «‹æ : ‹Á Óπ‘øÓÁ Á∆ √ÀÈ≈ Á∂ÏÒ ÚæÒ ÚË∆ ª ≈‹∂ Á∂ È≈’≈Ó «‘‰ Á∆ ÿ≈Â’ ◊ÒÂ∆ ’∆Â∆Õ ¿π√
È∂ ‘ÓÒ≈Ú √ÀÈ≈ Á∆ ÍÃ◊Â∆ ˘ Ø’‰ Á≈ ’ج∆ ÔÂÈ È‘ƒ ’∆Â≈, ÈÂ∆‹≈ «¬‘ ‘Ø«¬¡≈ «’ BE,@@@ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈
‘ÓÒ≈Úª Á≈ ’∂ÚÒ D@@@ √À«È’ª È∂ √≈‘Ó‰≈ ’∆Â≈Õ «ÏȪ Ùæ’ Ì≈Â∆ √ÀÈ≈ ÏÛ∆ Ï‘≈Á∆ È≈Ò ÒÛ∆, ÍÃø» «¬‘
ÁπÙÓ‰ª Á∂ ‘˜≈ª √À«È’ª √≈‘Ó‰∂ «‡’ È≈ √’∆Õ Á∂ÏÒ Á∂ ÏÃ≈‘Ó‰ª È∂ «¬’ Úæ‚∂ Óø«Á Á∆ ⁄؇∆ ”Â∂ Ò«‘≈ ‘∂
Ò≈Ò fiø‚∂ ‘∂·ª «¬’ ÂÏ∆ ÏøÈ∑ æ«÷¡≈ √∆, ‹Á ÿ∂≈ «Í¡≈ ª «¬’ ÏÃ≈‘Ó‰ È∂ Á≈«‘ È≈Ò «ÚÙÚ≈√ÿ≈ ’∆Â≈
¡Â∂ ‹≈ ’∂ ÂÏ∆ Á≈ ‘æ√ ¡Ϫ ˘ Áæ√ «ÁæÂ≈, «‹È∑ª È∂ fiø‚∂ Á∂ Ϫ√ ˘ «ÈÙ≈È≈ ω≈ ’∂ fiø‚∂ ¡Â∂ ÂÏ∆ ˘ ÂπøÂ
÷ÂÓ ’ «ÁæÂ≈, «¬√ ◊øÒ È∂ ¡øË-«ÚÙÚ≈√∆ Ì≈Â∆¡ª Á∆ «È-¿πÂÙ≈«‘ ¡Â∂ «È≈Ù ’ «ÁæÂ≈Õ ¡≈«÷’≈
¡Ï ÒØ’ª È∂ Á∂ÏÒ ”Â∂ ¡«Ë’≈ ‹Ó∑≈ «Ò¡≈ ¡Â∂ ¿πµÊ∂ «¬’ «Ì¡≈È’ ÷»È-÷≈Ï≈ ¡≈øÌ ‘Ø«¬¡≈ ‹Ø «ÂøÈ «ÁÈ
Âæ’ ⁄æÒÁ≈ «‘≈Õ ÒØ’ª ˘ «’‘≈ «◊¡≈ «¬√Ò≈Ó √Ú∆’≈ ’Ø, È‘ƒ ª Ó≈ «ÁæÂ∂ ‹≈˙◊∂ ¡Â∂ Ï‘π«Â¡ª È∂ ÓÈ≈
√Ú∆’≈ ’∆Â≈Õ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ AG √≈Ò ÂØ∫ ¿πµÍ √≈∂ ÓÈπæ÷ ÓΩ Á∂ ÿ≈‡ ¿πÂ≈ «ÁæÂ∂ ◊¬∂ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆¡ª
«¬√Â∆¡ª ¡Â∂ Ïæ⁄∂ Á≈√ ω≈ Ò¬∂ ◊¬∂Õ ´æ‡-÷√πæ‡ Á≈ Ï‘π √≈≈ Ó≈Ò ¡Ï ÒØ’ª Á∂ ‘æÊ Òæ◊≈, «‹√ Á≈ Í≥‹Úª
«‘æ√≈ ‘‹≈‹ ÚæÒØ∫ ÷Ò∆¯≈ ˘ Ì∂‹ «ÁæÂ≈ «◊¡≈Õ

È؇√ «√øË ”Â∂ Óπ‘øÓÁ-«ÏÈ-’≈«√Ó Á∂ ‘ÓÒ∂ Á∆ ’‘≈‰∆ «¬«Â‘≈√ Á∆ ØÓª⁄’ ÿ‡È≈ ˛Õ

A.D.B «ÈπÈ, √«‘ÚÈ ¡Â∂ √Δ√Ó ”Â∂ ¡«Ë’≈ (Capture of nirun, sehwan and sisam)
Á∂ÏÒ ˘ «‹æ‰ ¡Â∂ ´æ‡ ÂØ∫ Ï≈¡Á Óπ‘øÓÁ-«ÏÈ-’≈«√Ó «ÈπÈ ÚæÒ Ú«Ë¡≈ ‹Ø «’ ¿π√ √Ó∂∫ Á∂ÏÒ Á∂ ¿πµÂ-Í»Ï
«Úæ⁄ «¬’ Ó‘ªÈ◊ √∆, «¬√ È◊ Á∂ «ÈÚ≈√∆¡ª ˘ ‹Á ≈‹∂ Á≈«‘ ÂØ∫ «’√∂ ÍÃ’≈ Á∆ ’ج∆ √‘≈«¬Â≈ È≈ «ÓÒ∆
ª ¿π‘ Ó‹Ï» ‘ج∂ «ÏȪ «’√∂ «ÚØË Á∂ fiπ’ ◊¬∂ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª È∂ ‘«Ê¡≈ √πæ‡ «ÁæÂ∂Õ «ÚÁ∂Ù∆ ‘π‰ √«‘ÚÈ ÚæÒ ÚË∂,
«‹√ ”Â∂ Á≈«‘ Á∂ ⁄⁄∂∂ Ì≈ Ï≈‹∆≈ Á≈ ¡«Ë’≈ √∆, ¿π‘ ’ج∆ ‘¯Â∂ Âæ’ ÒÛÁ≈ «‘≈, ÍÃø» ¡ø «Úæ⁄ ¿π√ ˘
«’Ò∑≈ ¤æ‚‰≈ «Í¡≈Õ √«‘ÚÈ ÂØ∫ ¡Ï ÒØ’ √∆√Ó ÚæÒ ÚË∂ ¡Â∂ ¿πµÊ∂ Ú∆ ÒÛ≈¬∆ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‹≈‡ ÒØ’ ‘≈ ◊¬∂Õ
≈ÚÛ ÁΔ ÒÛ≈¬Δ (B@ ‹»È, GAB ¬Δ.) : ¡Ϫ Á∆ Â∂˜ ¯Â≈ È≈Ò ¿πµÈÂ∆ ¡Â∂ √¯ÒÂ≈ ”Â∂ Á≈«‘ ˛≈È ‘ج∂
«ÏȪ È≈ «‘ √«’¡≈Õ ¿π√ È∂ E@,@@@ √À«È’ «¬’æ·∂ ’∆Â∂ ¡Â∂ ÁπÙÓ‰ Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’È Ò¬∆ ÏÃ≈‘Ó‰≈Ú≈Á
ÂØ∫ ⁄æÒ «Í¡≈Õ Óπ‘øÓÁ-«ÏÈ-’≈«√Ó Ú∆ √¯ÒÂ≈ ÂØ∫ ¿πÂÙ≈«‘ ‘Ø ’∂ ¡Â∂ ÈÙ∂ «Úæ⁄ ¡≈ ’∂ «√øË» ÈÁ∆ Í≈ ’’∂
ÏÃ≈‘Ó‰≈Ú≈Á ÚæÒ Ú«Ë¡≈Õ ≈ÚÛ Í‘πø⁄ ’∂ ÁØÚª √ÀÈ≈ÍÂ∆¡ª Á≈ ¡≈‘Ó‰≈-√≈‘Ó‰≈ ‘Ø«¬¡≈ ¡Â∂ B@ ‹»È GAB ¬∆.
˘ «¬’ «È‰≈«¬’ ÒÛ≈¬∆ ‘ج∆, Á≈«‘ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ √À«È’ ÏÛ∆ Ï‘≈Á∆ È≈Ò ÒÛ∂ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª È∂ Ï‘π √≈∂ ¡Ï
ÒØ’ª ˘ Ó≈ «ÁæÂ≈, ÍÃø» ÓøÁÌ≈◊ Ú‹Ø∫ ÒÛ≈¬∆ «Úæ⁄ ≈‹∂ Á≈«‘ Á∂ ‘≈Ê∆ ”Â∂ «¬’ Â∆ ¡≈ ’∂ Òæ«◊¡≈, «‹√ È≈Ò
¡æ◊ Òæ◊ ◊¬∆ ¡Â∂ ¿π‘ ‘≈Ê∆ Ìæ‹ ’∂ ÈÁ∆ «Úæ⁄ ⁄Ò≈ «◊¡≈, «¬√ È≈Ò «¬‘ ◊æÒ ÎÀÒ ◊¬∆ «’ ≈‹≈ ‹ª ª Ó≈
«ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛ ‹ª ÔπæË Ì»Ó∆ ÂØ∫ Ìæ‹ «◊¡≈ ˛Õ ÈÂ∆‹≈ «¬‘ ‘Ø«¬¡≈ «’ «√øË Á∂ ÒØ’ «È≈Ù ¡Â∂ «È-¿πÂÙ≈«‘ ‘Ø
◊¬∂Õ Á≈«‘ ‹Á ¡≈͉∂ ‘≈Ê∆ ˘ ÒÀ ’∂ ÔπæË ÷∂Â «Úæ⁄ Ú≈Í√ ¡≈«¬¡≈ ª ’∆ Á∂÷Á≈ ˛, ¿π√ Á∂ Ï‘π √≈∂ √À«È’
Ìæ‹ ◊¬∂, ¿π‘ ÏÛ≈ ÿÏ≈«¬¡≈ ª Ú∆ ÏÛ∆ Ï‘≈Á∆ È≈Ò Ò«Û¡≈, ÍÃø» ¡ø «Úæ⁄ ‘≈ «◊¡≈ ¡Â∂ Ú∆ ◊Â∆ ˘
ÍÃ≈Í ‘Ø«¬¡≈Õ
Á≈«‘ Á∆ «ÚËÚ≈ ÍÂÈ∆ Ú∆ Ï≈¬∆ È∂ AE,@@@ √À«È’ ÒÀ ’∂ ≈ÚÛ Á∂ «’Ò∑∂ Á∂ ¡øÁØ∫ ‚‡ ’∂ Óπ’≈ÏÒ≈ ’∆Â≈, ÍÃø»
¡≈«÷’≈ «¬‘ Ó«‘√»√ ’’∂ «’ ÁπÙÓ‰ª «ÚπæË «˜¡≈Á≈ Á∂ ‚‡∂ «‘‰≈ √øÌÚ È‘ƒ, ¿π√ È∂ Á»√∆¡ª «¬√Â∆¡ª
È≈Ò ‹Ω‘ Á∆ ÍÃøÍ≈ ˘ Í»≈ ’∆Â≈ ¡Â∂ ¡ÍÓ≈È Á∂ ‚Ø∫ ÓΩ ˘ ◊Ò∂ Ò◊≈«¬¡≈Õ «¬√ ÍÃ’≈ ¡Ï ÒØ’ª ˘ Í»È
ÂΩ ”Â∂ «‹æ ÍÃ≈Í ‘ج∆ ¡Â∂ ¿π‘ ÏÃ≈‘Ó‰≈Ú≈Á ÚæÒ ÚË∂Õ

12 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY