Page 76 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñE: √ßÿ∆ √’≈ : ≈Ù‡ÍÂ∆, ¿πµÍ-≈Ù‡ÍÂ∆

(’) √ß’‡’≈Ò ÿØÙ‰≈ Á∆ ÓȘ±∆ (Approval of the Emergency Proclamation): ¡Èπ¤∂Á CEB Á∂ ¡Ë∆È È؇
ÿث٠√ß’‡’≈Ò Á∆ √«ÊÂ∆ Á∆ ÿØÙ‰≈ Ò≈◊± ’∆Â∂ ‹≈‰ Á∂ C@ «ÁȪ Á∂ ¡ßÁ-¡ßÁ ÁØÚª √ÁȪ ÂØ∫ ÓȘ±∆ ÒÀ‰∆
‘πßÁ∆ ˛Õ ‹∂’ √ß’‡’≈Ò Ò≈◊± ’∆Â∂ ‹≈‰ Á∆ ÿØÙ‰≈ ˘ √ß√Á Á∆ ÓȘ±∆ È‘∆∫ «ÓÒÁ∆ ª «¬‘ C@ «ÁȪ Ï≈¡Á
÷ÂÓ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛Õ ‹∂’ √ß’‡’≈Ò Ò≈◊± ’Á∂ √Ó∂∫ ÒØ’ √Ì≈ Ìß◊ ‘ØÚ∂ ª «¬√ Á∆ C@ «ÁȪ Á∂ ¡ßÁ ≈‹ √Ì≈ ÚæÒØ∫
ÍπÙ‡∆ ’∆Â∆ ‹≈‰∆ ˜±∆ ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ Ï≈¡Á «Úæ⁄ ÈÚ∆∫ ÒØ’ √Ì≈ ÂØ∫ ¡≈͉∆ Í«‘Ò∆ ÏÀ·’ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ C@ «ÁȪ Á∂
¡ßÁ-¡ßÁ ÓȘ±∆ ÒÀ‰∆ ˜±∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ ‹∂’ ÒØ’ √Ì≈ ÓȘ±∆ È‘∆∫ «ÁßÁ∆ ª C@ «ÁȪ Á∂ Ï≈¡Á √ß’‡’≈Ò Á∆
√«ÊÂ∆ ÷ÂÓ ‘Ø ‹≈Á∆ ˛Õ ‹∂’ √ø√Á Á∂ ÁØ √ÁȪ ÚæÒØ∫ ÓȘ»∆ «ÓÒ ‹ªÁ∆ ˛ ª √ø’‡’≈Ò È≈Ò √Ïø«Ë ÿØÙ‰≈
¤∂ Ó‘∆È∂ Ò¬∆ Ò≈◊» «‘ √’Á∆ ˛Õ ‹∂’ √ø’‡’≈Ò ¡Â∂ √Ó∂∫ Ò¬∆ ‹≈∆ æ÷‰∆ ‘ØÚ∂ ª ‘∂’ ¤∂ Ó‘∆È∂ Ï≈¡Á «¬√
Ò¬∆ √ø√Á Á∂ ÁØÚª √ÁȪ ÂØ∫ ÓȘ»∆ ÒÀ‰∆ ˜»∆ ‘πøÁ∆ ˛Õ ‹∂’ ÒØ’ √Ì≈ Ìø◊ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ √ø’‡’≈Ò ÚË≈¿π‰≈ ‘ØÚ∂
ª «¬‘ ’øÓ ≈‹ √Ì≈ ÍÃ√Â≈Ú Í≈√ ’ √’Á∆ ˛ Í ÈÚƒ ÒØ’ √Ì≈ Á∆ ÓȘ»∆ ’Ú≈¿π‰∆ ˜»∆ ‘πøÁ∆ ˛Õ
(÷) √ø’‡’≈Ò Á≈ √Óª (Tenure of the Emergency Proclamation) : «¬’ Ú≈ ÿث٠¡Â∂ √ø√Á Á∂ ÁØÚª
√ÁȪ ÚæÒØ∫ √Ú∆’≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ √ø’‡’≈Ò Á∆ ÿØÙ‰≈ ¤∂ Ó‘∆È∂ Ò¬∆ Ò≈◊» «‘ √’Á∆ ˛Õ ‹∂’ ‘∂’ ¤∂ Ó‘∆È∂ ÂØ∫
Ï≈¡Á ÓȘ»∆ È≈Ò «¬√ Á∂ √Ó∂∫ ˘ Ú≈-Ú≈ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «¬‘ Ô≈Á æ÷‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «’ DDÚƒ √ØË
ÂØ∫ Ï≈¡Á ¡«‹‘∆ √ø’‡’≈Ò Á∆ ÿØÙ‰≈ ˘ √ø√Á ÚæÒØ∫ ÓȘ» ’∆Â∂ ‹≈‰ Ò¬∆ ’πæÒ ÓÀ∫Ïª Á∂ Ï‘πÓ ¡Â∂ ‘≈˜∆
¡Â∂ Ú؇ Í≈ ‘∂ ÓÀ∫Ïª Á≈ ÁØ «Â‘≈¬∆ Ï‘πÓ ˜»∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ
(◊) √ø√Á ÚæÒØ∫ √ø’‡’≈Ò Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ÷ÂÓ ’È Á∆ «ÚÚ√Ê≈ (Provision for the Revocation of Emergency
by the Parliament) : ÒØ’ √Ì≈ Á∂ A@% ÓÀ∫Ï √ø√Á ÚæÒØ∫ Í«‘Òª √Ú∆’≈ ’∆Â∆ ◊¬∆ √ø’‡’≈Ò∆È Á∆ √«ÊÂ∆
˘ ÷ÂÓ ’È Ò¬∆ ’≈Ú≈¬∆ ¡≈øÌ ’ √’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ ÍÃÔØ‹È Ò¬∆ ÒØ’ √Ì≈ Á≈ ¡«ËÚ∂ÙÈ È≈ ⁄æÒ «‘≈ ‘ØÚ∂
ª ¿πÈ∑ª ˘ ≈Ù‡ÍÂ∆ ˘ «Ò÷Â∆ »Í «Úæ⁄ ÈØ«‡√ Á∂‰≈ ÍÚ∂◊≈ ‹ª ‹∂’ ÒØ’ √Ì≈ Á≈ ¡«ËÚ∂ÙÈ ⁄æÒ «‘≈ ‘ØÚ∂
Í æÁ ‘Ø «◊¡≈ ‘ØÚ∂ ª «¬‘ ÈØ«‡√ √Í∆’ ˘ Á∂‰≈ ÍÚ∂◊≈Õ ÒØ’ √Ì≈ Á≈ ¡«‹‘≈ ˜»∆ ¡«ËÚ∂ÙÈ A@% ÓÀ∫Ïª
ÚæÒØ∫ ÈØ«‡√ «ÁæÂ∂ ‹≈‰ Á∂ AD «ÁȪ «Úæ⁄ ‘؉≈ ˜»∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ ‹∂’ ÒØ’ √Ì≈ √Ë≈‰ Ï‘πÓ È≈Ò √ø’‡’≈Ò ÷ÂÓ
’È √ÏøË∆ ÍÃ√Â≈Ú Í≈√ ’ «ÁøÁ∆ ˛ ª √ø’‡’≈Ò ÿØÙ‰≈ ÷ÂÓ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ ≈Ù‡ÍÂ∆ ˘ √ø’‡’≈Ò Ò≈◊»
’∆Â∂ ‹≈‰ Á∆ ÿØÙ‰≈ ˘ Ú≈Í√ ÒÀ‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ

(ÿ) ¡Èπ¤∂Á CEB Á∂ ¡Ë∆È √ø’‡’≈Ò Ò≈◊» ’È≈ «È¡≈ ÔØ◊ ˛Õ «¬√ Á∂ √ø«ÚË≈«È’ ¡Ω«⁄ÂÔ Á∆ Í÷ √Ú¿πµ⁄
¡Á≈Ò ÚæÒØ∫ ‘π‰ «ÈÙ«⁄ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ

(Û) ¡Èπ¤∂Á CEB Á∂ ¡Ë∆È √ø’‡’≈Ò Ò≈◊» ’∆Â∂ ‹≈‰ Á∂ ÈÂ∆‹∂ (Consequences of Emergency Proclamation
under Art. 352) : ¡Èπ¤∂Á CEB Á∂ ¡Ë∆È √ø’‡’≈Ò Ò≈◊» ’∆Â∂ ‹≈‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‘∂· «Ò÷∂ Í«ÚÂÈ ‘Ø ‹ªÁ∂
‘È-

(i) √øÿ∆ √ø√Á ˘ ≈‹ √»⁄∆ Ú≈Ò∂ «Ú«Ù¡ª ”Â∂ ’≈˘È ω≈¿π‰ Á≈ ¡«Ë’≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¡«‹‘∂ ’≈˘È
√ø’‡’≈Ò ÁΩ≈È Ò≈◊» «‘øÁ∂ ‘È ¡Â∂ √ø’‡’≈Ò ÷ÂÓ ‘؉ ÂØ∫ ¤∂ Ó‘∆È∂ Ï≈¡Á ÷ÂÓ ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ

(ii) √øÿ∆ √’≈ ˘ ≈‹ √’≈ª Á∆ ’≈‹ Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò «ÈÁ∂«Ù ’È Á≈ ¡«Ë’≈
«ÓÒ ‹ªÁ≈ ˛Õ
(iii) ≈Ù‡ÍÂ∆ ’∂∫Á ¡Â∂ ≈‹ª Á«Ó¡≈È «ÚæÂ∆ Úø‚ ˘ ÏÁÒ √’Á≈ ˛ Í «¬‘ √≈∂ ÎÀ√Ò∂ √ø√Á Á∂ ‘∂’
√ÁÈ √≈‘Ó‰∂ æ÷‰∂ ˜»∆ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
(iv) √ø’‡’≈Ò Á∂ ÁΩ≈È √ø«ÚË≈È Á∂ ¡Èπ¤∂Á AG ¡Ë∆È «ÓÒ∆¡ª ÓΩ«Ò’ √πÂøÂÂ≈Úª ”Â∂ ÍÃÂ∆ÏøË Ò◊≈¬∂
‹≈ √’Á∂ ‘ÈÕ «¬æÊØ∫ Âæ’ «’ ‹∂’ ¡«‹‘∆ √ø’‡’≈Ò Á∆ Á∂Ù Á∂ «’√∂ Ú∆ Ì≈◊/Ì≈◊ª «Úæ⁄ ÿØÙ‰≈ ’∆Â∆
‹ªÁ∆ ˛ ª √ø√Á Á∂Ù Á∂ ¿πÈ∑ª Ì≈◊ª «Úæ⁄ Ú∆ È≈◊«’ √πÂøÂÂ≈Úª ”Â∂ Í≈ÏøÁ∆ Ò◊≈ √’Á∆ ˛, «‹æÊ∂
√ø’‡’≈Ò Ò≈◊» È‘ƒ ‘πøÁ≈Õ DDÚƒ √ØË ¡Èπ√≈ ¡Èπ¤∂Á AI ÚæÒØ∫ «ÁæÂ∆¡ª ◊¬∆¡ª √πÂøÂÂ≈Úª ˘ ’∂ÚÒ
¿π√ √Ó∂∫ æÁ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, ‹Á ÔπæË ‹ª Ï≈‘∆ ‘ÓÒ∂ ’≈È ¡«‹‘∆ √ø’‡’≈Ò √«ÊÂ∆ Ò≈◊» ’∆Â∆
◊¬∆ ‘ØÚ∂Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 69