Page 236 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI
P. 236
«¬’≈¬∆ñAC: √øÿ-≈‹ √ÏøË-«ÚË≈È’, ÍÃÙ≈√«È’ ¡Â∂ «ÚæÂ∆ ≈‹È∆Â∆
Ù’Â∆ ¡≈ ‹ªÁ∆ ˛Õ √ß√Á ⁄≈‘∂ ª ¿π√ ≈‹ Á∆¡ª «ÚË≈È’ Ù’Â∆¡ª ≈Ù‡ÍÂ∆ ˘ √Ω∫Í √’Á∆ ˛Õ È؇
(¡Èπ¤∂Á CGE (A) ‹ª «¬‘ Ù’Â∆¡ª «’√∂ ‘Ø ¡«Ë’≈∆ ˘ √Ω∫͉ Á≈ ¡«Ë’≈ ≈Ù‡ÍÂ∆ ˘ Á∂ √’Á≈
˛Õ
’∆ Âπ√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø √ß√Á ‹ª ≈Ù‡ÍÂ∆ ‹ª «’√∂ ‘Ø ¡«Ë’≈∆ ÚæÒØ∫ √ß«ÚË≈«È’ √ß’‡’≈Ò Á∂ √Ó∂∫
ÁΩ≈È Ï‰≈¬∂ ◊¬∂ ’≈˘È ¿πÁØ∫ Âæ’ Ò≈◊± «‘ßÁ∂ ‘È ‹ÁØ∫ Âæ’ «’ ÔØ◊ «ÚË≈È
Í≈«Ò’≈ ‹ª ‘Ø ¡«Ë’≈∆ «¬È∑ª ˘ ÷ÂÓ ‹ª ÏÁÒ È‘∆∫ «ÁßÁ≈ ‹ª «¬È∑ª «Úæ⁄
’ج∆ √ØË È‘∆∫ ’ «ÁßÁ≈Õ
(ÿ) ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ √«‘ÓÂ∆ ’πfi ≈‹ «ÏæÒª ˘ Í∂Ù ’È Á∆ «ÚÚ√Ê≈ (Introduction of some State Bills
with Presidential Permission): ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ͱÈ-√«‘ÓÂ∆ È≈Ò ‘∆ ≈‹ «ÚË≈È Í≈«Ò’≈ «Úæ⁄
’πfi «ÚÙ∂Ù Â∑ª Á∂ «ÏæÒª, «‹Ú∂∫ «’ ≈‹ ¡ßÁ ‹ª «’Â∂ ‘Ø ÚÍ≈ È≈Ò √Ïß«Ë «ÏæÒ ˘ Í∂Ù ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈ ˛Õ
(Ÿ) ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ÓȘ±∆ Ò¬∆ ’πfi ≈‹ «ÏæÒª Á∂ ≈÷Ú∂∫’È Á∆ «ÚÚ√Ê≈ (Reservation of certain State
Bills for Presidential Assent) : ’πfi «ÚÙ∂Ù Â∑ª Á∂ «ÏæÒ «‹Ú∂∫ «’ ¿πµ⁄ ¡Á≈Ò Á≈ ¡«Ë’≈ ÷∂Â
¡Â∂ ÍzÌ≈Ú (¡Èπ¤∂Á B@@), √Ú‹È’ «‘æ «Úæ⁄ «’√∂ √ßÍÂ∆ Á≈ ÍzÏßË ’È≈, ¿πÍÔπ’ ÍzÏßË Ò¬∆ ÁØ
‹ª «˜¡≈Á≈ «È◊Óª ˘ ‹ØÛÈ≈, ¡ßÂ≈‹∆ ÈÁ∆ ‹ª ÈÁ∆ ÿ≈‡∆ ÂØ∫ ÍÀÁ≈ ‘؉ Ú≈Ò∆ ‹ª «È«Ó ’∆Â∆
◊¬∆ «Ï‹Ò∆ ¡Â∂ Í≈‰∆ ”Â∂ Ò≈◊± ’È≈ ¡≈«Á «ÏæÒ ≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ÓȘ±∆ Ò¬∆ ≈÷Ú∂∫
æ÷∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬æÊØ∫ Âæ’ «’ √ÓÚÂ∆ √±⁄∆ Á∂ È≈Ò √Ïß«Ë ’πfi Ó≈ÓÒ∂ Ú∆ ≈‹Í≈Ò ÚæÒØ∫ ≈Ù‡ÍÂ∆
Á∆ ÓȘ±∆ Á∂ Ò¬∆ ≈÷Ú∂∫ æ÷∂ ‹≈ √’Á∂ ‘ÈÕ ≈Ù‡ÍÂ∆ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ «ÏæÒ ˘ ‹ª ª ÓȘ±∆
Á∂ √’Á≈ ˛ ‹ª ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈ ˘ ÍπÈ «Ú⁄≈ Á∂ Ò¬∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∂ ’ØÒ Ì∂«‹¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í
≈Ù‡ÍÂ∆ ÚæÒØ∫ «¬√ ˘ ¡≈͉∆ ÓȘ±∆ Á∂‰∆ ˜±∆ È‘∆∫ ‘ßπÁ∆Õ ≈Ù‡ÍÂ∆ ÚæÒØ∫ «ÏæÒ ˘ ÓȘ±∆ È≈
«ÁæÂ∂ ‹≈‰ ”Â∂ «¬‘ æÁ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈Ù‡ÍÂ∆ ¡«‹‘∂ «ÏæÒ ˘ È≈ÓȘ± ¿πÁØ∫ ’Á≈ ‘À ‹ÁØ∫ ≈Ù‡ÍÂ∆
˘ Òæ◊∂ «’ ¿π√ Á∂ «ÈÁ∂Ùª Á≈ ≈‹ «ÚË≈È Í≈«Ò’≈ ÚæÒØ∫ Í≈Ò‰ È‘∆∫ ’∆Â≈ «◊¡≈Õ «¬√ Íz‰≈Ò∆ ¡Ë∆È
‘∆ ’∂ÚÒ «√æ«÷¡≈ «ÏæÒ, AIEI, ¿πÁÔØ«◊’ fi◊Û∂ (Íæ¤Ó∆ Ïß◊≈Ò) «ÏæÒ, AIFI, «‘ßÁ± ¿πÂ≈«Ë’≈∆
«ÏæÒ (‘«¡≈‰≈ √ØË)AIGI, ’∂Ò Ì±Ó∆ √πË≈ Á±√∂ √ØË «ÏæÒ AIH@ ¡Â∂ ’¬∆ ‘Ø ≈‹ «ÏæÒ æÁ ’∆Â∂
◊¬∂ ‘ÈÕ
(⁄) ÁØ ‹ª «˜¡≈Á≈ ≈‹ª Á∆ √ßÍÂ∆ È≈Ò ’∂∫Á∆ ’≈˘È «ÈÓ≈‰ (Central Legislation with the consent of
two or more States): ‹∂’ ÁØ ‹ª «˜¡≈Á≈ ≈‹ª Á∆¡ª «ÚË≈È Í≈«Ò’≈Úª √ßÿ∆ √ß√Á ˘ ≈‹ √±⁄∆
Á∂ «’√∂ «ÚÙ∂/«Ú«Ù¡ª ”Â∂ ’≈˘È ω≈¿π‰ Á∆ Íz≈ÊÈ≈ ’È Âª √ßÿ∆ √ß√Á ¿πÈ∑ª Á∂ ’≈˘È «È«ÓÂ
’ √’Á∆ ˛Õ «¬√ ¿πÁ∂Ù Ò¬∆ √Ïß«Ë ≈‹ «ÚË≈È Í≈«Ò’≈Úª ˘ «¬’ Íz√Â≈Ú Í≈√ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ
«¬’ Ú≈ √ß√Á ¡«‹‘≈ ’≈˘È ω≈ ÒÚ∂ ª Á±√∆¡ª ≈‹ «ÚË≈È Í≈«Ò’≈Úª Ú∆ Íz√Â≈Ú Í≈√ ’’∂
¡«‹‘∂ ’≈˘Èª ˘ ¡Í‰≈ √’Á∆¡ª ‘ÈÕ
(¤) ¡ßÁ≈Ù‡∆ √ÓfiΩ«Â¡ª ˘ «ÚÚ‘≈«’ ±Í Á∂‰ Ò¬∆ ’∂∫Á∆ ’≈˘È «ÈÓ≈‰ (Central Legislation for
giving effect to International Agreements):√ß«ÚË≈È Á∂ ¡Èπ¤∂Á BEC Á∂ ¡Ë∆È √ßÿ∆ √ß√Á ’ØÒ
«’√∂ ‘Ø Á∂Ù È≈Ò ’ج∆ √ßË∆, √ÓfiΩÂ≈ ‹ª √ß«ÚÁ≈ Ò≈◊± ’Ú≈¿π‰ ‹ª ’ج∆ ¡ßÂ≈Ù‡∆ √ßË∆ Ò≈◊± ’È
Ò¬∆ √≈∂ Ì≈ Ҭ∆ ‹ª ¿π√ Á∂ «’√∂ «‘æ√∂ Ò¬∆ ’≈˘È «ÈÓ≈‰ ’È Á∆ Ù’Â∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ
«¬‘ √≈∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª «¬√ Âæ ”Â∂ ⁄≈ȉ≈ Í≈™Á∆¡ª ‘È «’ √ßÿ∆ √ß√Á √ß«ÚË≈È Á∆¡ª ’πfi «ÈË≈«Â
¡Òæ◊-¡Òæ◊ Ë≈≈Úª Á∂ ¡Èπ√≈ ’πfi «ÚÙ∂Ù √«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ ≈‹ √±⁄∆ Á∂ «Ú«Ù¡ª ”Â∂ Ú∆ ¡≈͉∆ ’≈˘È «ÈÓ≈‰
Ù’Â∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’ √’Á∆¡ª ‘ÈÕ ‹∂. ¡≈. «√Ú≈⁄ Á∂ ¡Èπ√≈, ““≈‹ √±⁄∆ Á∂ Ò◊Ì◊ AC «ÚÙ∂ √ßÿ∆ √±⁄∆
ÚæÒØ∫ ’߇ØÒ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ ≈‹ √±⁄∆ Á∂ D «ÚÙ∂ √ÓÚÂ∆ √±⁄∆ Á∂ «Ú«Ù¡ª ÚæÒØ∫ ’߇ØÒ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ””
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 229