Page 278 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAD: Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ

(iii) ÍøÊ «ÈÍæ÷ ≈‹ «Úæ⁄ Ï‘π «◊‰Â∆ ¡Â∂ ÿæ‡ «◊‰Â∆ Á∆ ÙÏÁ≈ÚÒ∆ ◊Ò ˛Õ «¬√ Á∂Ù «Úæ⁄ «‘‰ È؇
Ú≈Ò∂ √≈∂ «ÈÚ≈√∆ «¬’ ‹È ‘È ¡Â∂ Ì≈ «¬’ ≈Ù‡ ‘ÀÕ «¬‘ Úæ÷-Úæ÷ ≈Ù‡∆¡Â≈ Á≈ ‹Óÿ‡
È‘∆∫ ˛ ¡Â∂ ¿π√ È∂ ÿæ‡ √ß«÷¡≈ ¡≈ÔØ◊ ˘ Ìß◊ ’’∂ ¿π√ Á∆ ‹◊∑≈ ”Â∂ ÓÈπæ÷∆ ¡«Ë’≈ ¡≈ÔØ◊
(Human Rights Commission) ’≈«¬Ó ’È Á≈ «ÈÙ⁄≈ Íz◊‡ ’∆Â≈ ˛Õ
(iv) «¬’ ≈Ù‡ ¡Â∂ «¬’ ‹È (One Nation, One People) Á∆ «¬√ Ó≈ÈÂ≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Ì≈‹Í≈ È∂
«¬’ «ÚË∆ ¡≈ÔØ◊ ◊«·Â ’È Á≈ ÌØ√≈ «ÁæÂ≈ ˛ ‹Ø «’ Á∂Ù Á∂ √≈∂ «ÈÚ≈√∆¡ª Ò¬∆ «¬’ Ï≈Ï
È≈◊«’ ’≈˘È (Uniform Civil Code) ω≈¬∂◊≈Õ
(v) ’∂∫Á ≈‹ √Ïß˪ ˘ «√‘ÂÓßÁ ±Í È≈Ò «ÈÙ«⁄ ’È Ò¬∆ √’≈∆¡≈ ¡≈ÔØ◊ Á∆¡ª «√Î≈«Ùª
Ò≈◊± ’∆Â∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ªÕ ¿πÂª⁄Ò ¡Â∂ ÚÈ≈⁄Ò Á∂ ÈÚ∂∫ ≈‹ ’≈«¬Ó ’∆Â∂ ‹≈‰◊∂Õ ‹ßÓ±-’ÙÓ∆
«Úæ⁄ ÒæÁ≈÷, ‹ßÓ± ¡Â∂ ÿ≈‡∆ Â∂ Ó‘≈≈Ù‡ «Úæ⁄ Ó≈·Ú≈Û≈ ¡Â∂ «ÚÁÌ Ò¬∆ ¡«Ë’≈ √ßÍÈ ÷∂Â∆
Íz∆ÙÁª ◊«·Â ’∆Â∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ªÕ
(vi) Ì≈Â∆ √ß«ÚË≈È Á∆ Ë≈≈ CG@ ˘ ¤∂Â∆ ÷ÂÓ ’ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈ «’™«’ ¿π‘ ¡Ò◊≈ÚÚ≈Á ˘ ¿πÂÙ≈‘
«ÁßÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘∆ ’ÙÓ∆ ÿ≈‡∆ ÂØ∫ Í≈«’√Â≈È∆ Âæª ˘ ’æ„ ’∂ Ï≈‘ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂
√Ë≈‰ √«ÊÂ∆ Ï‘≈Ò ‘؉ ”Â∂ ‘∆ ¿πµÊ∂ √πÂßÂ ¡Â∂ «ÈÍæ÷ ⁄؉ª ’≈¬∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ªÕ
(vii) ¿πµÂ ͱÏ∆ ÷∂Â «Úæ⁄ Ïß◊Ò≈Á∂Ù ÂØ∫ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∂ ÿπ√ÍÀ·∆¡ª ˘ Ø’‰ Ò¬∆ Ì≈ Ïß◊Ò≈Á∂Ù ‘æÁ
”Â∂ «Ï‹Ò∆ Ôπ’ ’ø«‚¡≈Ò∆¡ª Â≈ª Ò◊≈¬∆¡ª ‹≈‰◊∆¡ªÕ Ú؇ √±⁄∆¡ª ÂØ∫ ÿπ√ÍÀ√∆¡ª ˘ ’æ„ ’∂
¿πÈ∑ª ˘ Ú≈«Í√ Ïß◊Ò≈Á∂Ù Ì∂«‹¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ ¿πµÂ Í»Ï √≈∂ È≈◊«’ª ˘ Ô≈Á ÍæÂ «ÁæÂ∂ ‹≈‰◊∂Õ
Ïß◊Ò≈Á∂Ù ÂØ∫ ¡≈¬∂ ÏπæË ÙÈ≈Ê∆¡ª Á∆ √ÈÓ≈È‹È’ ±Í È≈Ò Ú≈Í√∆ ’Ú≈¬∆ ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ «¬√
÷∂Â Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆ «¬’ √ÓªÏæË ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ Á∆ ‹ÒÁ∆ ÔØ‹È≈ Ò≈◊± ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
(viii) Í≈«’√Â≈È ÚæÒØ∫ Ì≈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∆ ÿπ√ÍÀ· ˘ Ø’‰ ¡Â∂ È‹≈«¬˜ ‘«Ê¡≈ª Á∆ √ÍÒ≈¬∆ Ø’‰
¡≈«Á Á∂ ¿πÁ∂Ù È≈Ò Ì≈ Í≈«’ ‘æÁª ”Â∂ «¬’ ¶Ó∆ √πæ«÷¡≈ Íæ‡∆ Á≈ «ÈÓ≈‰ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
Â√’ª ¡Â∂ È‹≈«¬˜ ‘«Ê¡≈ª Á∆ Ø’Ê≈Ó ’È Ò¬∆ ¡«‹‘≈ ’È≈ ˜±∆ ˛Õ
(ix) Ó‰∆Íπ∆ ¡Â∂ È∂Í≈Ò∆ Ì≈Ù≈Úª ˘ √ß«ÚË≈È Á∆ ¡æ·Ú∆∫ √±⁄∆ «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ
(x) ’∂∫Á ≈‹ √Ïß˪ ˘ √πË≈«¡≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ ≈‹ª «Úæ⁄ √ß«ÚË≈«È’ «ÚÚ√Ê≈ ͱ∆ Â∑ª ¡√ÎÒ
‘؉ ”Â∂ ‘∆ ¿πµÊ∂ ¡Èπ¤∂Á CEF ¡Ë∆È ≈Ù‡ÍÂ∆ Ù≈√È ’≈«¬Ó ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ Ì≈‹Í≈ Á∆ √ÍæÙ‡
Ó≈ÈÂ≈ ˛ «’ ’∂∫Á Á∂ È≈Ò-È≈Ò ≈‹ √’≈ª Ú∆ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∆ √Ú≈ÔÂÂ≈ ˘
√πæ«÷¡Â ω≈«¬¡≈ ‹≈‰≈ ˜»∆ ˛Õ
(xi) Í≥‹≈Ï Á∆ ‹ÈÂ≈ «Úæ⁄ ’≈˘È ¡Â∂ «ÚÚ√Ê≈ ÍÃÂ∆ «Î ÂØ∫ «ÚÙÚ≈√ ÍÀÁ≈ ’È Ò¬∆ √øÚ∂ÁÈÙ∆Ò ¡ÙªÂ
÷∂Âª «Úæ⁄ √ÀÈ≈ Â≈«¬È≈ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ √øÈ AIHD Á∂ Áø«◊¡ª «Úæ⁄ «Ù’≈ ‘ج∆¡ª «ÚËÚ≈Úª
¡Â∂ ¡È≈Ê Ïæ«⁄¡ª Á≈ ÍπÈ◊·È ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ ÁØÙ∆ ÒØ’ª ˘ √˜≈ «ÁæÂ∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ
(xii) ⁄؉ ÷⁄ Á≈ Ì≈ √’≈ ÚæÒØ∫ ¿π·≈¿π‰, Á∂Ù «Úæ⁄ ÍÃË≈È◊∆ Ù≈√È ÍÉ≈Ò∆ Á∂ ·∆’ ‘؉ Á≈ ÍÂ≈
Ò◊≈¿π‰ ¡Â∂ Í≥⁄≈«¬Â Â∂ È◊ Í≈«Ò’≈Úª ˘ √ø«ÚË≈È ÂØ∫ ¡«Ë’≈ «ÁÚ≈¿π‰ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’∆Â∆
‹≈Ú∂◊∆Õ
(xiii) «ÚÁ∂Ùª «Úæ⁄ Ú√∂ Ì≈Â∆¡ª ˘ ‚≈’ ≈‘ƒ Ú؇ Í≈¿π‰ Á∆ √π«ÚË≈ ÍÃÁ≈È ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ «¬√ Á∂ È≈Ò
‘∆ Ì≈‹Í≈ «¬’ ≈Ù‡∆ ‹È√ø«÷¡≈ È∆Â∆ Á≈ «ÈÓ≈‰ Ú∆ ’∂◊∆, «‹√ È≈Ò ÚæËÁ∆ ¡≈Ï≈Á∆ ”Â∂
’ø‡ØÒ ’∆Â≈ ‹≈ √’∂ ¡Â∂ «’√∂ Â∑ª ¡√øÂπÒÈ ÍÀÁ≈ È≈ ‘Ø √’∂Õ
(xiv) ⁄؉ √πË≈ ÍÃØ◊≈Ó ˘ ÍÃÌ≈ÚÙ≈Ò∆ „ø◊ È≈Ò Ò≈◊» ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ ¡ÈπÍ≈«Â’ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈
ÍÉ≈Ò∆ ¡Ë∆È √»⁄∆ ÍÉ≈Ò∆ ˘ «ÚÚ‘≈«’ »Í «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ «¬ÒÀ’‡z≈«È’ ÚØ«‡ø◊ ÓÙ∆Ȫ Á≈
«¬√Â∂Ó≈Ò ‘ØÚ∂◊≈Õ
(xv) ÍÃÙ≈√È ˘ √Úæ¤ Ï‰≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ √Ú‹È’ ÷∂Â ÂØ∫ «ÌÃÙ‡≈⁄≈ Á≈ ÷≈ÂÓ≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈
¡Â∂ ÓøÂ∆ Óø‚Ò Á∂ ¡’≈ª ˘ √∆«Ó ’È Ò¬∆ √ÁÈ Á∆ ’πæÒ √ø«÷¡≈ Á≈ A@% ‹ª √æÂ≈»Û ÁÒ
Á∂ ÓÀ∫Ïª Á∆ √ø«÷¡≈ Á≈ AE% ’È Á∆ «ÚÚ√Ê≈ √ø«ÚË≈È «Úæ⁄ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 271