Page 312 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAD: Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÁÒ

≈‹ ω≈ ’∂ Íz≈Í ȑ∆∫ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆, ÏÒ«’ √≈∆¡ª Ì≈Ù≈Úª ‹Ø «’ ≈‹ ÍæË ”Â∂ Ó≈ÈÂ≈ Íz≈Í ’ ¸æ’∂ È؇
‘È ˘ √’≈∆ Ì≈Ù≈ ω≈ ’∂ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. È∂ «¬‘ È∆Â∆ ¡Í‰≈¬∆ «’ √≈∆¡ª Óπæ÷ Ì≈Â∆
Ì≈Ù≈Úª ˘ √’≈∆ Ì≈Ù≈Úª Óß«È¡≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ¡Â∂ √ß√Á «Úæ⁄ ‘∂’ ÓÀ∫Ï ˘ ¡≈͉∆ Í√ßÁ Á∆ Ì≈Ù≈ «Úæ⁄
Ì≈Ù‰ Á∂‰ Á≈ ¡«Ë’≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À ¡Â∂ ¡«‹‘∂ Ì≈Ù‰ª Á≈ ¡ß◊∂˜∆ ¡Â∂ «‘ßÁ∆ ¡ÈπÚ≈Á ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ Í
¿π√ Á∂ È≈Ò ‘∆ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. È∂ «‘ßÁ∆ Ì≈Ù≈ «ÚπæË ¡≈͉∆ ¡≈Ú≈˜ ¿π·≈¬∆ ¡Â∂ ¡ß◊∂˜∆ Ì≈Ù≈ ˘ √’≈∆ Ì≈Ù≈
ω≈ ’∂ æ÷‰ Á≈ ˜Ø Á∂ ’∂ √ÓÊÈ ’∆Â≈Õ
D. ≈‹ª ˘ «˜¡≈Á≈ Ù’Â∆¡ª √Ω∫Í∂ ‹≈‰ Á≈ √ÓÊÈ (Support for grant of More Powers and autonomy to
the states)- ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂ Ì≈Â∆ √ß«ÚË≈È ¡Ë∆È ¬∂’≈ÂÓ’ √ßÿÚ≈Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ «ÚØË∆ ˛Õ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. Á∆
«¬‘ È∆Â∆ ˛ «’ ≈‹ª Á∆¡ª «˜¡≈Á≈ Ù’Â∆¡ª ¡Â∂ √Ú≈ÔÂÂ≈ √Ω∫Í ’∂ Ì≈Â∆ √ßÿ ˘ ÙπæË √ßÿÚ≈Á∆ ±Í «ÁæÂ≈
‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ
(¬∆) AIEB-67 Âæ’ ⁄؉ª «Úæ⁄ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. Á≈ ÍzÁÙÈ (Performance of D.M.K. in Elections 1952-67)-
AIEA-EB Á∆¡ª ¡≈Ó ⁄؉ª «Úæ⁄ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. È∂ ¡≈͉∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ ÷Û∑∂ È≈ ’∆Â∂ Í ¡«‹‘∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª Á≈
√ÓÊÈ Á≈ Ú≈¡Á≈ ’∆Â≈ ‹Ø «’ Áz≈«ÚÛ√Â≈È Á∆ Óß◊ È≈Ò √«‘Ó √ÈÕ ¿π√ È∂ √≈ÓÚ≈Á∆ ÁÒ Á∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª
Á≈ Ú∆ √ÓÊÈ ’È Á≈ Ú≈¡Á≈ ’∆Â≈Õ √≈ÓÚ≈Á∆¡ª È∂ ÿØÙ‰≈ ’∆Â∆ «’ ⁄≈‘∂ ¡Ò◊≈ÚÚ≈Á∆ Óß◊ ’∆Â∆ ¡Â∂
Ïz≈‘Ó‰ª Á∂ «ÚπæË ¡«Ì¡≈È È≈Ò √«‘Ó ȑ∆∫ ˛ ª Ú∆ ¿π‘ Áz«ÚÛ ’ª◊√ Á≈ «ÚØË È≈ ’È Ò¬∆ È≈◊«’
√πÂßÂÂ≈ Ò¬∆ ¡Â∂ ±√-⁄∆È È≈Ò «ÓæÂÂ≈ Ò¬∆ √«‘Ó ‘ج∂ ‘È ¡Â∂ «¬‘ √ÓfiΩÂ≈ √«‘ÔØ◊ Ò¬∆ √ßÂπÙ‡∆‹È’
¡Ë≈ ¿πÍÒæÏË ’Ú≈™Á≈ ˛Õ
Í ⁄؉ª ÂØ∫ «ÏÒ’πÒ Í«‘Òª ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. ◊·ÏßËÈ ÂØ∫ «Íæ¤∂ ‘‡ ◊¬∆Õ √∆. ¡ßÈ≈Áπ≈¬∆ È∂ «’‘≈ ˛ «’, ““‚∆.
¡ÀµÓ. ’∂. ‘∆ ¡√Ò ±Í «Úæ⁄ √≈ÓÚ≈Á∆ √∆ Í «¬‘ Ì≈Â∆ √≈ÓÚ≈Á∆ ÁÒ Á≈ √ÓÊÈ È‘∆∫ ’ √’Á≈, «’™«’
“Áz«ÚÛ√Â≈È” Á∂ ÓπæÁ∂ ”Â∂ «¬‘ √«‘Ó ȑ∆∫ √ÈÕ”” «¬√ Á∂ Ï≈Ú‹±Á Áz«ÚÛª È∂ √≈ÓÚ≈Á∆¡ª ˘ ÍzÌ≈ÚÙ≈Ò∆ √ÓÊÈ
«ÁæÂ≈Õ Â≈«ÓÒÈ≈‚± Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ AE √∆‡ª «Úæ⁄Ø∫ √≈ÓÚ≈Á∆¡ª È∂ AC ”Â∂ «‹æ Íz≈Í ’∆Â∆ ¡Â∂ ¡«‹‘≈ √Ó«fi¡≈
«◊¡≈ «’ ¿πÈ∑ª ˘ «¬‘ «‹æ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂ √ÓÊÈ ’≈È «ÓÒ∆ √∆Õ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. Á∂ √ÓÊÈ Ú≈Ò∂ ’¬∆ √πÂßÂ
¿πÓ∆ÁÚ≈ª Á≈ ÍzÁÙÈ Ú∆ «¬È∑ª ⁄؉ª «Úæ⁄ Ï‘π ⁄ß◊≈ «‘≈Õ
AIED «Úæ⁄ Áz«ÚÛÈ≈Ê Á∂ √ÓÊÈ Ùz∆ √∆. ≈‹◊ØÍ≈Ò⁄≈∆, ‹Ø Ó≈Á√ (⁄∂Ȭ∆) Á∂ Óπæ÷ ÓßÂ∆ √È, ˘ √æÂ≈ ÂØ∫ ¡Òæ◊
’È «Úæ⁄ √ÎÒ ‘∂Õ Óπæ÷ ÓßÂ∆ Ùz∆ ≈‹◊ØÍ≈Ò⁄≈∆ Á∆ ‹◊∑≈ ”Â∂ ’≈Ó≈‹ È≈‚ Óπæ÷ ÓßÂ∆ ω∂Õ A@ √≈Òª Âæ’
Óπæ÷ ÓßÂ∆ Á∂ ¡‘πÁ∂ ”Â∂ «‘‰ Á∂ ÁΩ≈È ¿π‘ È∆Ú∆¡ª ‹≈Â∆¡ª Á∂ ÒØ’ª Á∂ È∂Â≈Úª ˘ ’ª◊√ «Úæ⁄ «Ò¡≈¬∂ ¡Â∂
Áz«ÚÛ Ò«‘ È≈Ò ’πfi √ßÍ’ √Ê≈«Í ’∆Â≈Õ √z∆ È≈«¬’ È∂ ’ª◊√ √’≈ Á≈ ÷πæÒ∑ ’∂ √ÓÊÈ ’∆Â≈ «ÚÙ∂Ù
±Í «Úæ⁄ «¬√ Ò¬∆ «’ Ùz∆ ’≈Ó≈‹ «¬√ Á∂ Óπ÷∆¡≈ √È, «‹È∑ª ˘ ¿π‘ «¬’ ““√æ⁄∂ Â≈«ÓÒ”” ’«‘ßÁ∂ √ÈÕ «¬‘ √ÓÊÈ
’¬∆ Ú≈ Ò≈ÌÁ≈«¬’ «‘≈ ¡Â∂ ’¬∆ Ú≈ Íz∂Ù≈È∆ Ú≈Ò≈Õ «¬‘ √ÓÊÈ Ùz∆ ’≈Ó≈‹ ˘ «¬√ Ò¬∆ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ √∆
«’™«’ Ùz∆ È≈«¬’ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. ˘ Í√ßÁ È‘ƒ ’Á∂ √È ¡Â∂ «¬√ ˘ √æÂ≈ «Úæ⁄ È‘∆∫ ¡≈¿πÁ Á∂‰≈ ⁄≈‘πßÁ∂ √ÈÕ
‚∆. ¡ÀµÓ ’∂. «ÚØË∆ Íæ÷ ω∆ ‘∆ ¡Â∂ AIFE «Úæ⁄ Ùz∆ ’≈Ó≈‹ È∂ «¬√ ˘ ⁄؉ ÒÛÈ Á∆ ¸‰ΩÂ∆ «ÁæÂ∆ ¡Â∂ AIEG
Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂ È∂ «¬‘ ¸‰ΩÂ∆ √Ú∆’≈ ’ Ò¬∆Õ
AIEG Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂ Á≈ ÍzØ◊≈Ó ’ª◊√ Á∂ È≈¡«¡ª Ú≈Ò≈ √∆: √Ó≈‹Ú≈Á, ≈Ù‡∆’È,
̱Ó∆ ‘æÁÏßÁ∆ ¡Â∂ ‹≈Â∆Ú≈Á Â∂ Ùz∂‰∆Ú≈Á «‘ √Ó≈‹ Í «¬√ Á∆¡ª ¡Òæ◊ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª √È «‘ßÁ± ¡Â∂ ¿πµÂ
Á∂ Áæ÷‰ ”Â∂ ÍzÌ≈Ú∆ ‘؉ Á≈ «ÚØËÕ «¬√ È∂ ÔØ‹È≈Úª «Úæ⁄ Áæ÷‰ Á∂ ÍzÂ∆ ’∆Â∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ Ì∂ÁÌ≈Ú Á≈ Ú∆ «ÚØË
’∆Â≈ ¡Â∂ «È¡≈ Á∆ Óß◊ ’∆Â∆∂Õ Á±√∆¡ª ¡≈Ó ⁄؉ª (AIEG) «Úæ⁄ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. ˘ √∆«Ó √ÎÒÂ≈ Íz≈Í ‘ج∆
¡Â∂ «ÚË≈È √Ì≈ Á∆¡ª B@E √∆‡ª «Úæ⁄Ø∫ ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. È∂ AA@ √∆‡ª ”Â∂ ⁄؉ª ÒÛ∆¡ª ¡Â∂ AE √∆‡ª «‹æÂ∆¡ª
‹ÁØ∫ «’ ’ª◊√ È∂ AEA √∆‡ª «‹æÂ∆¡ª Í ‘≈È Á∂ Ï≈Ú‹±Á Ï‘π √≈∆-√∆. ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. ¿πÓ∆ÁÚ≈ª ˘ ⁄ß◊∂
Ú؇ «ÓÒ∂ ¡Â∂ ’πæÒ «ÓÒ≈ ’∂ «¬√ ÁÒ ˘ ’πæÒ Ú؇ª «Úæ⁄Ø∫ AD.B ÍzÂ∆Ù «Ó«Ò¡≈, ‹ÁØ∫ «’ ’ª◊√ ˘ BE.C % Ú؇
«ÓÒ∂ √È, «‹√ È∂ «’ √≈∆¡ª √∆‡ª ”Â∂ ⁄؉ª ÒÛ∆¡ª √ÈÕ «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‚∆. ¡ÀµÓ. ’∂. È∂ AIEI «Úæ⁄ ÓÁ≈√
«√‡∆ ’≈ÍØ∂ÙÈ Á∆¡ª ⁄؉ª «Úæ⁄ Ï‘πÓ Íz≈Í ’’∂ Ù«‘∆ ÷∂Âª «Úæ⁄ ¡≈͉≈ ÍzÌ≈Ú «√æË ’ «ÁæÂ≈ Í È◊
Í≈«Ò’≈ ÍzÙ≈√È ”Â∂ «¬√ Á≈ ¡«Ë’≈ ÍzÂ∆Ù·≈ ˘ ÚË≈ È≈ √«’¡≈Õ AIEG ÂØ∫ Ï≈¡Á Á∂ √Ó∂∫ «Úæ⁄ Ùzz∆ ’≈Ó≈‹

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 305