Page 95 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈

È؇ VII. ÓÀ∫Ïª Á∂ «ÚÙ∂Ù ¡«Ë’≈ (Privileges of Members): ≈‹ √Ì≈ Á∂ ÓÀ∫Ïª ˘ ’¬∆ «ÚÙ∂Ù ¡«Ë’≈ Íz≈ÍÂ
‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª ÚæÒØ∫ √ÁÈ «Úæ⁄ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Íz◊‡ ’È ”Â∂ ’ج∆ Ø’ È‘∆∫ ‘πßÁ∆ ¡Â∂ √ÁÈ «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª ÚæÒØ∫
’‘∂ ◊¬∂ «’√∂ ÙÏÁ ”Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ «ÚπæË ’ج∆ ’≈Ú≈¬∆ È‘∆∫ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆Õ ≈‹ √Ì≈ Á∂ ¡«ËÚ∂ÙÈ Á∂ D@ «ÁÈ
Í«‘Òª ¡Â∂ D@ «ÁÈ Ï≈¡Á Âæ’ ¡Â∂ «¬√ ÁΩ≈È «’√∂ ÓÀ∫Ï ˘ «’√∂ Á∆Ú≈È∆ ¡Í≈Ë Ò¬∆ «◊zÎÂ≈ È‘∆∫ ’∆Â≈
‹≈ √’Á≈Õ √ÁÈ Á∂ ÓÀ∫Ïª Á∂ «ÚÙ∂Ù ¡«Ë’≈ª Á∆ √πæ«÷¡≈ Ò¬∆ ≈‹ √Ì≈ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Á∂ √Ó∂∫ ÂØ∫ ‘∆ «¬’ «ÚÙ∂Ù
√«ÓÂ∆ («ÚÙ∂Ù ¡«Ë’≈∆ Á∆ √«ÓÂ∆) Á≈ ◊·È ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ

VIII. ≈‹ √Ì≈ Á≈ ÍzË≈È (Chairman of the Rajya Sabha): Ì≈ Á≈ ¿πµÍ-≈Ù‡ÍÂ∆ ≈‹ √Ì≈ Á≈ ÍÁ∂È
(Ex-officio) ÍzË≈È ‘πßÁ≈ ˛Õ ¿π‘ È≈ ª √ÁÈ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ √ÁÈ «Úæ⁄ ¡≈͉∆ Ú؇ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò
’Á≈ ˛ Í ÏÀ·’ª Á∆ ÍzË≈È◊∆ ¡Â∂ «¬√ Á∆ ’≈Ú≈¬∆ Á≈ √ß⁄≈ÒÈ ¿π‘ ‘∆ ’Á≈ ˛Õ ¿π‘ √Ò≈‘-ÓÙÚ∂ «Úæ⁄
Ì≈◊ È‘∆∫ ÒÀ∫Á≈ Í √ÁÈ «Úæ⁄ ¡ÈπÙ≈√È ¡Â∂ «ÚÚ‘≈ ’πÙÒÂ≈ √Ê≈«Í æ÷Á≈ ˛Õ «’√∂ «ÚË≈«È’ «ÏæÒ Á∂ √ÏßË
«Úæ⁄ Ï≈Ï Á∂ Ú؇ ÍÀ‰ √Ó∂∫ ¿πµÍ-≈Ù‡ÍÂ∆, ≈‹ √Ì≈ Á≈ ÍzË≈È ‘؉ Á∂ È≈Â∂ ¡≈͉∆ «È‰≈«¬’ Ú؇ Á≈
«¬√Â∂Ó≈Ò ’ √’Á≈ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ Ì≈ Á∂ ¿πµÍ-≈Ù‡ÍÂ∆ ˘ ‘‡≈¿π‰ Á≈ Íz√Â≈Ú «Ú⁄≈ ¡Ë∆È ‘ØÚ∂ ¿π√ √Ó∂∫ ¿π‘
È≈ ª ÏÀ·’ª Á∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ ’ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ «È‰≈«¬’ Ú؇ Á∂‰ Á∂ ¡«Ë’≈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’ √’Á≈ ˛Õ
¿πµÍ-≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ◊À ‘≈‹∆ «Úæ⁄, ≈‹ √Ì≈ Á≈ «‚͇∆ ÍzË≈È, «‹√ Á∆ ⁄؉ ≈‹ √Ì≈ Á∂ ÓÀ∫Ïª ÚæÒØ∫ ¡≈͉∂
«Úæ⁄Ø∫ ‘∆ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛, ÏÀ·’ª Á∆ ÓÀ∫Ïª«ÙÍ ’Á≈ ˛Õ ¡æ‹ ’æÒ∑ Ì≈ Á∂ ¿πµÍ-≈Ù‡ÍÂ∆ Ùz∆ ‘≈«ÓÁ ¡ß√≈∆
≈‹ √Ì≈ Á∂ ÍzË≈È ‘ÈÕ
IX. Ú∂ÂÈ, ÌæÂ∂ ¡Â∂ ÍÀÈÙÈ (Salary, Allowances and Pensions): ≈‹ √Ì≈ Á∂ ÓÀ∫Ïª ˘ √ß√Á Á∂ ’≈˘È
ÚæÒØ∫ «ÈÙ«⁄ ’∆Â∂ Ú∂ÂÈ Â∂ ÌæÂ∂ «ÓÒÁ∂ ‘È ¡Â∂ ‹∂’ ’ج∆ ÓÀ∫Ï ¡≈͉≈ ¤∂ √≈Ò Á≈ ’≈‹’≈Ò Í±≈ ’ ÒÀ∫Á≈
˛ ª ¿π√ ˘ ÍÀÈÙÈ Ú∆ «ÓÒÁ∆ ˛Õ
√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
Ï‘π-«Ú’ÒÍ∆ ÍzÙÈ (Multiple Choice Questions):

D. ≈‹ √Ì≈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈Â √∆‡ª Á∆ √ß«÷¡≈ «’øÈ∆ ˛-
(¡) BE@ (Ï) BCH
(√) BDE (Á) BD@

E. ≈Ù‡ÍÂ∆ ≈‹ √Ì≈ «Úæ⁄ «’ßÈ∂ ÓÀ∫Ï «ÈÔπ’ ’ √’Á≈ ˛?
(¡) AH (Ï) AF
(√) AB (Á) AD
F. «ÁæÒ∆ «Úæ⁄ ≈‹ √Ì≈ Á∆¡ª «’ßÈ∆¡ª √∆‡ª ‘È?
(¡) C (Ï) E
(√) D (Á) B

F.C ≈‹ √Ì≈ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ¡Â∂ ’ßÓ
(Powers and Functions of the Rajya Sabha)

A. «ÚË≈«È’ Ù’Â∆¡ª (Legislative Powers): √Ë≈‰ ’≈˘È ÏÈ≈¿π‰ Á∂ ÷∂Â «Úæ⁄ ≈‹ √Ì≈ ’ØÒ ÒØ’ √Ì≈
Á∂ Ï≈Ï Ù’Â∆¡ª ‘ÈÕ «¬’ √Ë≈‰ «ÏæÒ ≈‹ √Ì≈ «Úæ⁄ Ú∆ Í∂Ù ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÁØ∫ Âæ’ ’≈˘È È‘∆∫
ω √’Á≈ ‹ÁØ∫ Âæ’ «¬√ ˘ ≈‹ √Ì≈ Á∆ ÓȘ±∆ Íz≈Í È≈ ‘ØÚ∂Õ √ßÿ∆ √±⁄∆, √ÓÚÂ∆ √±⁄∆ ‹ª «ÚÙ∂Ù Ù’Â∆¡ª
Á∂ «Ú«Ù¡ª È≈Ò √Ïß«Ë ’ج∆ Ú∆ «ÏæÒ, ÏÙÂ∂ «’ «¬‘ ËÈ «ÏæÒ È≈ ‘ØÚ∂, ≈‹ √Ì≈ «Úæ⁄ Í∂Ù ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
«’√∂ √Ë≈‰ «ÏæÒ ”Â∂ √ß√Á Á∂ ÁØÚª √ÁȪ «Úæ⁄ ◊Â∆ØË ÍÀÁ≈ ‘؉ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ¡Â∂ ‹∂’ «¬‘ ◊∆ÂØË ¤∂
Ó‘∆È∂ Âæ’ «È͇≈«¬¡≈ È≈ ‹≈ √’∂ ª ≈Ù‡ÍÂ∆ «¬√ Á∂ ‘æÒ Á∂ Ò¬∆ ÁØÚª √ÁȪ Á∆ √ªfi∆ ÏÀ·’ ÏπÒ≈™Á≈ ˛Õ

88 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY