Page 18 - DSOC101_Fundamentals of Sociology-Punjabi

«¬’≈¬∆ñA: √Ó≈‹Ù≈√Â : «¬’ ‹≈‰’≈∆

’ج∆ √πfi≈¡ È‘∆∫ «ÁßÁ≈Õ «¬√ Á≈ «¬‘ ¡Ê È‘∆∫ ˛ «’ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ÎÀ√«Ò¡ª Á∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ È؇
√Ó≈‹Ù≈√Â∆ «◊¡≈È «Ú¡’ ˛ √◊Ø∫ «¬√ Á≈ Ì≈Ú «¬‘ ˛ «’ «¬’æÒ≈ √Ó≈‹Ù≈√Â ‘∆ ⁄ß«◊¡≈¬∆ ¡Â∂
Ïπ≈¬∆, √‘∆ ¡Â∂ ◊ÒÂ, ¿πµÂÓ ¡Â∂ È∆Úƒ ¡≈«Á ÓÈπæ÷∆ Ó±Òª Á∆ √Óæ«√¡≈ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ È‘∆∫ ’Á≈Õ ‹ÁØ∫
«’ √Ó≈‹Ù≈√Â «¬‘ ’ßÓ ’ √’Á≈ ˛ «’ ¡Â∂ ’Á≈ Ú∆ ˛, Ò∂«’È ’∂ÚÒ «¬’ «Ú«◊¡≈È Á∂ ±Í «Úæ⁄Õ
√Ó≈‹Ù≈Â «¬’ «ÈÙ«⁄ √Ó∂∫ ¡Â∂ √Ê≈È «Úæ⁄ «ÈÙ«⁄ ÓÈπæ÷∆ √Ó±‘ Á∂ ÓπæÒª Á≈ ¿πÒ∂÷ ’Á≈ ˛, Ò∂«’È
¿π‘ «¬‘ È‘∆∫ Áæ√Á≈ «’ ¿π√ √Ó±‘ ˘ «¬È∑ª ÓπæÒª ˘ ¡ÍÈ≈¿π‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ «¬√∂ ¡Ë≈ ”Â∂ √Ó≈‹Ù≈√Â
√Ó≈«‹’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’ ÁÙÈ È∆Â∆ Ù≈√Â ¡Â∂ ËÓ ÂØ∫ Úæ÷ ˛Õ
C. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ «ÚÙπæÁ «Ú«◊¡≈È ˛ È≈ «’ «ÚÚ‘≈«’ «Ú«◊¡≈È (Sociology is a pure science,
not an applied science)- √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ¿πÁ∂Ù ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ «◊¡≈È Íz≈Í ’È≈ ˛
È≈ «’ ¿π√ «◊¡≈È Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’È≈Õ «‹√ Â∑ª È≈Ò ÌΩ«Â’Ù≈√Â ÍæπÒ Á≈ «ÈÓ≈‰ È‘∆∫ ’Á≈,
√≈«¬‰ Ù≈√Â Ï∆Ó≈ ˘ ÁÚ≈¬∆¡ª È‘∆∫ «Ò÷Á≈, ¿π√∂ Â∑ª È≈Ò √Ó≈‹Ù≈√Â Ú∆ ÒØ’È∆Â∆ ÂÀ¡ È‘∆∫
’Á≈, «ÚË≈«¬’ª ˘ «¬‘ È‘∆∫ ’«‘ßÁ≈ «’ «’‘Û∂ ’≈˘Èª Á≈ «ÈÓ≈‰ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ¡Â∂ «’‘Û∂ Á≈
È‘∆∫, Ï∆Ó≈, ¡Íø◊-¡Í≈«‘‹, Ï≈Ò ¡Í≈Ë∆ ¡Â∂ ◊∆Ï ˘ «’√∂ Â∑ª Á∆ √‘≈«¬Â≈ Á∂‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‹ª
È‘∆∫Õ «ÚÙπæÁ «Ú«◊¡≈È Á∂ ±Í «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â ª ’∂ÚÒ «◊¡≈È Á≈ ‘∆ «Ú’≈√ ’Á≈ ˛ ‹Ø ÍzÙ≈√’,
«ÚË≈«¬’, ’±‡È∆Â∆’, ¡«Ë¡≈Í’, ÎØÓÀÈ, √πÍÚ≈¬∆˜, √Ó≈«‹’ ’≈‹’Â≈ ¡Â∂ √Ë≈‰ È≈◊«’
Á∂ Ò¬∆ Ò≈ÌÁ≈«¬’ ‘Ø √’Á≈ ˛, Ízß± √Ó≈‹Ù≈Â∆¡ª Á≈ «¬‘ ’ßÓ È‘∆∫ ˛ «’ ¿π‘ Áæ√‰ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â∆
«◊¡≈È Á≈ «ÚÚ‘≈«’ ÍzÔØ◊ «’Ú∂∫ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂Õ

¿πÁ≈‘‰ √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ √ÏßË ÍzÙ≈√È, «ÚË≈È √Ì≈, ’±‡È∆Â∆, ¡«Ë¡ÀÈ, √πÍ«Ú˜È,
√Ó≈«‹’ ’ßÓ ¡Â∂ È≈◊«’ª È≈Ò ¿π√∂ Â∑ª Á≈ ˛ «‹√ Â∑ª Á≈ √ÏßË ÌΩ«Â’Ù≈√Â∆
Á≈ «¬ß‹∆È∆¡«ß◊ È≈Ò, √∆ «Ú«◊¡≈È Á≈ «¬Ò≈‹ È≈Ò, «È¡≈Ù≈√Â Á≈ ’≈˘È
È≈Ò, È’ÙæÂ «Ú«Á¡≈ Á≈ ÷◊ØÒ «Ú«◊¡≈È È≈Ò, √≈«¬‰ Ù≈√Â Á≈ ÁÚ≈÷≈È∂
È≈Ò ¡Â∂ Íz≈‰∆Ù≈√Â Á≈ Í∂Û-ÍΩÁ∂ ¡Â∂ ÍÙ± Í≈Ò‰ È≈Ò ˛Õ

√Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ Ó±Ò «ÚÙ∂٠ª √Ó≈‹ Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ «◊¡≈È ¡‹È ’È È≈Ò ˛ «‹√ Á≈ ¿πÍÔØ◊ ’πfi
√Óæ«√¡≈Úª ˘ ‘æÒ ’È Á∂ Ò¬∆ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, Ò∂«’È «¬‘ ¡≈͉∂ ¡≈Í «Úæ⁄ «¬’ «ÚÚ‘≈«’
«Ú«◊¡≈È È‘∆∫ ˛Õ «¬√ Á≈ «¬‘ ¡Ê È‘∆∫ «Ò¡≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â «◊¡≈È «Ú¡Ê ˛
‹ª «¬√ «ÚÚ‘≈«’ ¿πÍÔØ◊ √ßÌÚ È‘∆∫ ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ ‹Ø ÒØ◊ √Ó≈‹Ù≈√Â∆ «◊¡≈È Á∂
√ß’ÒÈ «Úæ⁄ Òæ◊∂ ‘ج∂ ‘È ¿π‘ ‘Ó∂Ù≈ ÂØ∫ ‘∆ «¬√ «◊¡≈È Á≈ ¿πÍÔØ◊ ’È Ú≈Ò∂ È‘∆∫ ‘πßÁ∂ ¡Â∂ ‹Ø ÒØ◊
«¬√ «◊¡≈È Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∂ ‘È, ¿πÈ∑ª Á∂ ’ØÒ «¬√ «◊¡≈È ˘ √Ú∆’≈ ’È Á∂ «¬Ò≈Ú≈ √Ë≈‰ ÂΩ
”Â∂ √Ó∂∫, Ù’Â∆ ¡Â∂ «Ó‘È Á≈ ¡«‘√≈√ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬‘∆ ’≈È ˛ «’ «√˪’ ¡Â∂ «ÚÚ‘≈«’ «◊¡≈È ˘
Í«‘Ò-Í«‘Ò ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ

D. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ ¡Ó± «Ú«◊¡≈È ‘À È≈ «’ Ó± «Ú«◊¡≈È (Sociology is an abstract science,
not a concrete one)- √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ ¡Ó± «Ú«◊¡≈È ˛Õ «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ È‘∆∫ ˛ «’ «¬‘ È≈
˜±∆ ±Í È≈Ò ÓπÙ«’Ò ¡Â∂ ¡Ω÷≈ ˛Õ «¬√ Á≈ «È⁄ØÛ Âª ’∂ÚÒ «¬‘ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â ÓÈπæ÷∆ ÿ‡È≈Úª
Á∂ ±Íª ¡Â∂ ÍzÂ∆Ó≈Ȫ «Úæ⁄ π⁄∆ æ÷Á≈ ˛ È≈ «’ ¿πÈ∑ª Á∂ Ó± ÍzÁÙÈ «Úæ⁄Õ √Ó≈‹Ù≈√Â «¬«Â‘≈√
Á∆ Â∑ª «’√∂ «ÚÙ∂Ù ÔπæË ¡Â∂ ¥ªÂ∆ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ È‘∆∫ ’Á≈ √◊Ø∫ ÔπæË ¡Â∂ ¥ªÂ∆ Á≈ √Ó≈«‹’ ÿ‡È≈ Á∂
±Í «Úæ⁄ √Ë≈‰ ¡«Ë¡ÀÈ ’Á≈ ˛Õ «¬‘ «¬√ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ «¬’ Íë’«¡≈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ √ßÿÙ Á∂ ±Í
«Úæ⁄ ’Á≈ ˛Õ √Ó≈‹Ù≈√Â «’√∂ «ÚÙ∂Ù √Ó≈«‹’ √ß◊·È Ú◊∂ ؇∆ «¬ß‡ÈÀÙÈÒ, √ßÔπ’ ≈Ù‡ √ßÿ,
¡«‘ÓÁ≈Ï≈Á ’æÍÛ≈ «ÓÒ Ó˜Á± √ßÿ ¡≈«Á «Úæ⁄ π⁄∆ æ÷Á≈ ˛ «’ ÓÈπæ÷ ¡≈ÍÁ∂ «‘æª Á∆ ͱÂ∆ Ò¬∆
«’√ Â∑ª Á≈ √ß◊·È ω≈™Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬È∑ª √ß◊·Èª ¡Â∂ ‘Ø Â∑ª Á∂ √Ó≈«‹’ √Ó±‘ª «Úæ⁄ ’∆ √ÏßË ˛?
√Ó≈‹Ù≈√Â ±√∆, ¡ß◊˜, √Í∂ÈÚ≈√∆, «¬‡Ò∆Ú≈√∆ ‹ª ¡ÏÚ≈√∆ «Úæ⁄ «¬√ Ò¬∆ ±⁄∆ È‘∆∫ æ÷Á≈ «’
¿π‘ «¬È∑ª √Ê≈Ȫ Á∂ «‘‰ Ú≈Ò∂ ‘È √◊Ø∫ «¬√ Ò¬∆ «’ √≈∂ ÓÈπæ÷ ‘È, ⁄≈‘∂ ¿πÈ∑ª Á∆ ÍÀÁ≈«¬Ù, «ÚÙÚ≈√ª,
¡«Ì«ÚzÂ∆¡ªÂ, ’ßÓ ’È Á∂ Â∆’∂, √Ó≈«‹’ √ß◊·Èª «Úæ⁄ «’ßÈ∆ ‘∆ «Ú«ÌøÈÂ≈ «’™ È≈ ‘ØÚ∂Õ «¬√∂ ¡Ê
«Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ ¡Ó± «Ú«◊¡≈È ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 11