Page 210 - DPBI201_PUNJABI_II

ÇÂÕÅÂÆ-AI: ê³ÜÅìÆ ÇòÁ³Üé è°éÆÁ» çÅ òð×ÆÕðé

سâÆ, Õ», åÅñ±, ç³ç, ÜÆí, ðð å³ç» ÁÅÇç) íÅôÅÂÆ è°éÆÁ» ù ì¯ñä Ã ÇÕò¶º ÃÔÅÂÆ Ô°³ç¶ Ôé? ÇÂÔ è°éÆÁ» é¯à
î±³Ô ê¯ñ ÇòÚ¯º ÇéÕñ Õ¶, ÜòÅ çÆÁ» ñÇÔð» ðÅÔƺ ðäéÔÅð¶ îé°¼Ö ç¶ Õ³é» å¼Õ ÇÕò¶º êÔ°³ÚçÆÁ» Ôé Áå¶ Ãð¯å
ç¶ Õ³é» ðÅÔƺ ÇçîÅ× ù ðé¶ÔÅ ÇÕò¶º ÇîñçÅ ÔË? ÁÅÇç ÃÅðÆ êÌÇÕÇðÁÅ çÅ Çòôñ¶ôä è°éÆ ÇòÇ×ÁÅé çÅ ÇòôÅ ÔËÍ
ÇÂà åð·» è°éÆ-ÇòÇ×ÁÅé çÅ Õ³î ÇÕö íÅôÅ çÆ ÕÅðÜ Ãî¼×ðÆ ù ñ¼íäÅ ÔË, À°æ¶ ÇòÀ°ºå Çò¼Ú À°Ã Ãî¼×ðÆ ç¶

êÅà êÌì³è çÅ ÁÇèÁËé ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔËÍ è°éÆ-ÇòÀ°ºå íÅôÅ è°éÆÁ» ç¶ ÇòÔÅðÕ ê¼Ö éÅñ óì³Çèå ÔËÍ Ã¯ è°éÆ-
ÇòÀ°ºå Çò¼Ú íÅôÅ Çòô¶ô çÆÁ» è°éÆÁ» ç¶ À°ÚÅðé Áå¶ ÕÅðÜÆ ê¼Ö» ù ÇòÚÅÇðÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ

AI.A ÇòÁ³Üé è°éÆÁ» çÅ òð×ÆÕðé

ÇòÁ³Üé è°éÆÁ» ç¶ À°ÚÅðé Ã À°ÚÅðé Á³× ÃÅÔ-òÇÔä Çò¼Ú ð°ÕÅòà êÅÀ°ºç¶ Ôé ÁðæÅå ÃÅÔ çÆ ÔòÅ ù
ÇÕö éÅ ÇÕö ÃæÅé Òå¶ Á³ôÕ ð±ê Çò¼Ú Ü» ê±ðé ð±ê ÇòÚ ð¯Õ Õ¶ Û¼ÇâÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÃÅÔ çÆ ÔòÅ ù ç¯ À°ÚÅðé
Á³× ð¯Õç¶ ÔéÍ ÇÂé·» ÇòÚ¯º ÇÂ¼Õ Ú°Ãå (Active) Áå¶ ç±ÜŠððå (Passive) À°ÚÅðé Á³× Ô°³çÅ ÔËÍ ÇÜé»· À°ÚÅðé
Á³×» À°µå¶ ÃÅÔ çÆ ÔòÅ ù ð¯ÇÕÁÅ Ü»çÅ ÔË, À°é·» ù ðÃå À°ÚÅðé Á³× ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔË Áå¶ Ü¯ À°ÚÅðé Á³×

ÁÇÕÇðÁÅôÆñ À°ÚÅðé Á³×» éÅñ ñ¼× Õ¶ Ü» ÖÇÔ Õ¶ ÇòÁ³Üé è°éÆÁ» ç¶ å°ÚÅðé Çò¼Ú ÃÔÅÂÆ Ô°³ç¶ Ôé, À°é·» ù
Ú°Ãå À°ÚÅðé Á³× ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÜÆí, ì°¼ñ· å¶ Ô¶áñÅ ÜòÅóÅ Ú°Ãå À°ÚÅðé Á³× Ô°³ç¶ Ôé Áå¶ åÅñ±, À°êðñ¶
ç³ç, ì°¼à ÁÅÇç ðÃå À°ÚÅðÕ ÔéÍ

ÕÆ å°Ãƺ ÜÅäç¶ Ô¯? ê³ÜÅìÆ (Õ¶ºçðÆ) Çò¼Ú BI ÇòÁ³Üé Áå¶ A@ Ãòð ÔéÍ

AI.B òð×ÆÕðé ç¶ ÁÅèÅð

ÇòÁ³Üé è°éÆÁ» ç¶ òð×ÆÕðé ñÂÆ ç¯ ÁÅèÅð Ôé:
A. À°ÚÅðé ÃæÅé (Place of Articulation)
B. À°ÚÅðé ã³× (Manner of Articulation)

À°ÚÅðé ÃæÅé ç°ÁÅðÅ ò¶ÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÕ ÇÕÔóÆ è°éÆ î±³Ô ÇòÚñ¶ ÇÕÔó¶ Á³× çÆ ÃÔÅÇÂåÅ éÅñ ÇÕÔóÆ æ» çÆ
Û¯Ô éÅñ êËçÅ Ô°³çÆ ÔËÍ ÁÃƺ ò¶ÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÃÅâ¶ î±³Ô ÇòÚñ¶ Á³× : ì°¼ñ·, ç³ç, óØ, åÅñ±, Õ», ðð å³ç» å¶ éÅû
ÁÅÇç è°éÆ À°ÚÅðé ÇòÚ îçç Õðç¶ ÔéÍ ÇÂé·» À°ÚÅðéÆ Á³×» ù î°¼Ö ð¼Ö Õ¶ ÔÆ ÇòÁ³Üé» çÆ òð×-ò³â ÕÆåÆ
Ü»çÆ ÔËÍ ÇòÁ³Üé» ç¶ éÅî òÆ À°ÚÅðé Á³×» ç¶ éÅò» éÅñ ÔÆ Ü°óò¶º ð¼Ö¶ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÜò¶º Õ³áÆ ÇòÁ³Üé, åÅñòÆ
ÇòÁ³Üé, À°ñà ÜÆíÆ, ç³åÆ ÇòÁ³Üé, Ô¯ºáÆ ÇòÁ³Üé å¶ Ã°ð ï³åðÆ ÇòÁ³Üé ÁÅÇçÍ

ÇòÁ³Üé» çÆ òð×-ò³â çÅ ç±ÜÅ ÁÅèÅð À°ÚÅðé ã³× ÔËÍ ÇÂà ÇòèÆ ç°ÁÅðÅ ò¶ÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔË ÇÕ è°éÆ À°ÚÅðé
ò¶ñ¶ ÃÅÔ çÆ ÔòÅ ìÅÔð ÇÕò¶º ÇéÕñçÆ ÔËÍ ÕÂÆ ÇòÁ³Üé è°éÆÁ» ç¶ À°ÚÅðé ò¶ñ¶ ÃÅÔ çÆ ÔòÅ À°ÚÅðé ÃæÅé»
Òå¶ ÇÛäîÅåð ð°Õ Õ¶ è¼Õ¶ éÅñ ìÅÔð ÇéÕñçÆ ÔËÍ ÇÂé·» ù â¼Õò¶º (Stops) ÇòÁ³Üé ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ êÅÇäéÆ é¶

ÇÂé·» çÅ éÅîÕðé ÒÃêðôÆÓ ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÕå¶ ÃÅÔ çÅ êðòÅÔ ñîÕ Õ¶ ÇéÕñçÅ ÔËÍ Çüචòܯº ÇòÁ³Üé» çÅ À°ÚÅðé
òÆ ñîÕçÅ ÔËÍ ÁÇÜÔ¶ ÇòÁ³Üé» ù êðòÅÔÆ ÇòÁ³Üé (Áâ¼ñò¶º) ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂö åð·» ÇÂÔ òÆ ò¶ÇÖÁÅ Ü»çÅ
ÔË ÇÕ ÃÅÔ çÆ ÔòÅ çÆ èÅðÅ Çò¼Ú Õ¯ÂÆ ×±³Ü Ü» éÅç Çëð ð×ó Ü» óØðô ç¶ éÅñ ìÅÔð ÇéÕñçÅ ÔË ÇÕ æðæðÅÔà
êËçÅ Ô°³çÆ ÔËÍ ÇÂé·» ÃÅðÆÁ» ×¼ñ» ù î°¼Ö ð¼Ö Õ¶ ÇòÁ³Üé è°éÆÁ» ç¶ òð× À°ñÆÕ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 203