Page 230 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_HINDI
P. 230

bdkbZ—12% lkekftd Lrjhdj.k dh [kqyh vkSj can O;oLFkkvksa esa xfr'khyrk


        12-4 lkjka'k (Summary)                                                                    uksV


             Lrjhdj.k dh [kqyh O;oLFkk dks ,d vkdka{kkdkjh O;fDr dh xfr'khyrk }kjk o£.kr fd;k tkrk gSA
             xfr'khyrk dks fu#Rlkfgr fd;k tkrk gSA nksukssa O;oLFkkvksa esa Åij dh vksj xfr'khyrk osQ fy;s yksxksa }kjk
             iz;kl fd;s tkrs gSaA
             xfr'khyrk Lrjhdj.k dh [kqyh O;oLFkk dk ,d ekU; y{k.k ,slh O;oLFkk esa] izk;% f{kfrth; xfr'khyrk
             ?kfVr gkssrh gSa] ftlls O;oLFkk osQ oSpkfjd@lajpukRed vkèkkj dks dksbZ pqukSrh ;k [krjk ugha gksrk gSA bl
             rjg] O;oLFkk cuh jgrh gS vkSj O;fDr f{kfrth; :i esa Åij ;k uhps gksrs jgrs gSaA
             Lrjhdj.k fd cUn O;oLFkk esa tkfr] iztkfr] èkeZ] ltkrh;rk vkfn izeq[k fopkj.kh; igyq gSaA bl rjg
             dh O;oLFkk esa iznÙk y{k.kksa  dks cgqr egRo fn;k tkrk gSa ysfdu ,sls y{k.kksa ij lnSo esa la[;k@fpg~u
             yxk;k tkrk gS vkSj oks fookfnr gksrs gSaA
             Lrjhdj.k dh ,d cUn O;oLFkk esa] lksiku esa mu lc yksxksa dh Hkkxhnkjh@lgefr ugha gksrh gS tks mlls
             tqM+s gq, gSaA ¶eq[; dkj.k ;g gS fd ,d O;fDr ctk;] ,d lewg ;k ,d mi&lewg dks mPp vkSj fuEu
             osQ :i esa Js.khÑr fd;k tkrk gSA
             lkekftd Lrjhdj.k dh cUn vkSj [kqyh O;oLFkk;sa ,d&nwljs osQ foijhr ugha gSa] nksuksa lkisf{kd gSa] ,d
             esa nwljs osQ oqQN y{k.k gSaA
             pw¡fd Hkkjr esa tkfr O;oLFkk ,d èkqjh cuh gqbZ gS] blfy;s] lkekftd xfr'khyrk blosQ bnZ&fxnZ jgrh gSA
             ifjHkk"kk dh n`f"V ls] lkekftd xfr'khyrk ;k rks ,d fujUrfjr vkSj lkisf{kd rkSj ij fLFkj O;oLFkk dks
             ,d pqukSrh dk cksèk djkrh gS] ;k ,d lekt osQ lnL;ksa dh izfLFkfr;ksa vkSj Hkwfedkvksa esa FkksM+s ifjorZuksa
             dks bafxr djrh gSA
             lkekftd xfr'khyrk osQ rhu eq[; mikxe fpfg~ur fd;s tk ldrs gSaA ;s gSaμ(i) lajpukRed&,sfrgkfld]
             (ii) ekDlZoknh] vkSj  (iii) vkèkqfudhdj.k@lkaLÑfrdh;A lajpukRed&,sfrgkfld mikxe esa izfrLFkfir
             (iqjkus) 'kgjh izHkko'kkyh yksxksa dks gVkdj xk¡oksa esa ls izxfr'khy yksxksa dks mudh txg LFkkfir djus ij
             cy fn;k x;k gSA

        12-5 'kCndks'k (Keywords)

        •    vfHktkr % dqyhu ;ksX;
        •    vfLerk;sa % vgaHkko] vfHkekuA


        12-6 vH;kl&iz'u (Review Questions)


        1-   lkekftd Lrjhdj.k dk D;k vfHkizk; gS\ lkekftd Lrjhdj.k dh [kqyh O;oLFkk dh xfr'khyrk dh
             O;k[;k dhft,A
        2-   lkekftd Lrjhdj.k dh can O;oLFkk dh xfr'khyrk dh foospuk dhft, rFkk Lrjhdj.k dh caan ,oa [kqyh
             O;oLFkkvksa dh vkykspukRed rqyuk dhft,A
        3-   Hkkjr esa ikbZ tkus okyh lkekftd xfr'khyrk ij izdk'k Mkfy,A

        mÙkj % Lo&ewY;kadu (Answer: Self Assessement)
         1.  1. xfr'khyrk                    2. Lrjhdj.k                 3. vesfjdk

             4. nhikadj xqIrk                5. Hkkjrh; lekt             6. lajpukRedA



                                         LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY                                       229
   225   226   227   228   229   230   231   232   233   234   235