Page 161 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇ G.A Óø◊ «√˪ Á∆ «ÚÚ‘≈«’ Ë≈È≈
(The Pragmatic Approach to Demand Theory)

¿πÍÌØ◊Â≈ «ÚÚ‘≈ Á∂ ÍÃøÍ≈◊ ¡Â∂ ¡≈Ëπ«È’ «√˪ ¡Ê Ù≈√Â∆¡ª ˘ ¿πÈ∑ª Á∂ Ó≈‚Òª Ò¬∆ «√˪’ ¡Ë≈
ÍÃÁ≈È ’Á∂ ‘È Í ¿πÈ∑ª Á≈ ¡√Ò∆ ‹◊ Á∆¡ª ◊πøfiÒÁ≈ √Óæ«√¡≈Úª Ò¬∆ ÍÃÂæ÷ «ÚÚ‘≈«’ «¬√Â∂Ó≈Ò È‘ƒ
˛, «Î Ú∆ ¿π‘ ÍÃÂæ÷ ÂΩ ”Â∂ Ó≈’∆‡ ¡ø’«Û¡ª ”Â∂ ¡Ë≈« Óø◊ ÎÒÈ ”Â∂ √ø«÷¡’ ¡øÁ≈«˜¡ª Á≈ ¡ø«Ì’
«ÏøÁ» ÍÃÁ≈È ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ‘≈Ò ‘∆ «Úæ⁄ Ï‘π √≈∂ ¡Ê Ù≈√Â∆¡ª È∂ √Ê≈È’ ¡Â∂ ◊«Â¡≈ÂÓ’ ÁØÚª
«ÁzÙ‡∆’؉ª È≈Ò Óø◊ ÎÒȪ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ˛Õ Óø◊ Á∂ Ó»Ò «ÈÔÓ ˘ √Ú∆’≈ ’Á∂ ‘ج∂ ¿πÈ∑ª È∂ Ï‘π⁄ Óø◊
ÎÒÈ (multivariate demand functions) ÍÃÂ∆Í≈«Á ’∆Â≈ ˛Õ «¬√ «Úæ⁄ «¬’ Ú√» Á∆ Óø◊ ’∂ÚÒ Ú√» Á∆
’∆Ó Á≈ ÎÒÈ È≈ ‘Ø ’∂ Ï‘π √≈∂ ⁄ª Á≈ ÎÒÈ ˛Õ «¬È∑ª ⁄ª «Úæ⁄ ‘Ø Ú√»¡ª Á∆¡ª ’∆Óª, ¿πÍÌØ◊Â≈Úª
Á∆ ¡≈ÓÁÈ, ¿πÍÌØ◊Â≈Úª Á∆¡ª π⁄∆¡ª ¡≈«Á Ù≈«ÓÒ ‘ÈÕ ¡«‹‘∂ Óø◊ ÎÒȪ Á∂ Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ ¿πÍÌØ◊Â≈Úª Á∆
Ó≈’∆‡ Óø◊ ”Â∂ ’∂∫Á« ’∆Â≈ ˛ È≈ «’ «Ú¡’Â∆◊ ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ Óø◊ ”Â∂Õ «Î ’πfi Óø◊ ÎÒÈ Ú√»¡ª Á∂
Úæ÷-Úæ÷ ◊πæͪ ”Â∂ «Ú⁄≈ ’Á∂ ‘È, «‹Ú∂∫ ÷≈Á Ú√»¡ª Á∆ Óø◊, √∂Ú≈Úª Á∆ Óø◊ ¡≈«ÁÕ «¬‘ Óø◊ «√˪ Á∆
«ÚÚ‘≈«’ Ë≈È≈ ‘ÀÕ ¡√ƒ ‘∂·ª ’πfi ¡«‹‘∂ Óø◊ ÎÒȪ Á≈ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’Á∂ ‘ªÕ

A. √«Ê ÒØ⁄ Á≈ Óø◊ ÎÒÈ (The Constant Elasticity of Demand Function)
Ï‘π √≈∂ √ø«÷¡’ ¡«Ë¡ÀȪ «Úæ⁄ √«Ê ÒØ⁄ Óø◊ ÎÒÈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬‘ Óø◊ ¡Â∂ ¿π√ Á∂
¡«‹‘∂ «ÈË≈’ª, «‹Ú∂∫ Ú√» Á∆ ’∆ÓÂ, √Ïø«Ë Ú√»¡ª Á∆¡ª ’∆Óª, ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ¡≈«Á Á∂
Á«Ó¡≈È √ÏøË √ÏøË∆ Ï‘π √Ò Ó≈ÈÂ≈Úª ”Â∂ ¡Ë≈« ˛Õ «¬‘ ÓøÈ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ¿πÍÌØ◊Â≈ «’ ¡≈ÓÁÈ
¡Â∂ √Ïø«Ë Ú√»¡ª Á∆¡ª ’∆Óª √«Ê ‘È, «¬√ ¡Ë≈ ”Â∂ Óø◊ ÎÒÈ «Úæ⁄ ’∆ÓÂ-Ó≈Â≈ √ÏøË ˘ ¡Òæ◊ ’
«Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹æÊØ∫ Âæ’ Óø◊ ÎÒÈ (Ú¥) Á∆ ¡«¥Â∆ ˛, Ú¥ ˘ √ø«÷¡’ ¡ø’«Û¡ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ √«Ê (Fit)
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í Ú¥ «¬’ ËØ÷≈ ˛, «’™«’ «¬‘ √‘∆ ÈÂ∆‹∂ ˘ ’Á∂ ÍÃ◊‡ È‘ƒ ’∂◊≈, √◊Ø∫ ¿π√ Á≈ √«È’‡
(approximation) ‘ØÚ∂◊≈Õ

√«Ê-ÒØ⁄ Óø◊ ÎÒÈ Á≈ √Ë≈‰ »Í ˛,
Q = a. P P Y e st
d
c
b
x x o
«‹æÊ∂ Q = Ú√» x Á∆ Óø◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈
x
a = √«Ê ¡ø’
P = x Á∆ ’∆ÓÂ
x
b = Óø◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄
P = ‘Ø ¡√Ïø«Ë Ú√»¡ª Á∆¡ª ’∆Óª
0
c = Óø◊ Á∆ ÍÃÂ∆ ÒØ⁄ (Cross elasticity)
y = ¿πÍÌØ◊Â≈ ¡≈ÓÁÈ
d = Óø◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄
e = √«‘‹ Òÿ» ◊«‰’ª (Natural Logarithms) Á≈ ¡Ë≈

f = π⁄∆¡ª Á∂ Ò¬∆ ÍëÚÂ∆ ÿ‡’ (Trend factor)
t
¿πÍ √Ó∆’‰ (A) «Úæ⁄ «ÁæÂ≈ ÎÒÈ Óø◊ Á≈ √«Ê ÒØ⁄ ÎÒÈ ¡÷Ú≈™Á≈ ˛, «’™«’ Óø◊ Á∆¡ª ÒØ⁄ª Á∂ ◊π‰ª’
b,c ¡Â∂ d √«Ê ÓøÈ Ò¬∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ

«¬√ Á≈ √ϻ (Its Proof)

«¬√ ˘ «√æË ’È Ò¬∆ ¡√ƒ Ó≈Â≈ ¡Â∂ Ú√» X Á∆ ’∆Ó Á∂ Òÿ» ◊«‰’ ÒÀ∫Á∂ ‘ªÕ Óø◊ ÎÒÈ ‘Ø «ÈË≈’
⁄ª ˘ √«Ê ÓøÈÁ∂ ‘ج∂Õ

156 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY