Page 157 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇ F.BB Óß◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ Á≈ Ó‘æÂÚ
(Importance of Price Elasticity of Demand)

Óß◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ Á≈ «√˪’ ¡Â∂ «ÚÚ‘≈«’ Ó‘æÂÚ ‘∂· «Ò«÷¡≈ ˛-

A. ¬∂’≈«Ë’≈ Á∂ ¡Ë∆È ’∆Ó «ÈË≈‰ (Determination of Price Under Monopoly)-«¬’ ¬∂’≈«Ë’≈
¡≈͉∆ Ú√± Á∆ ’∆Ó «ÈË≈« ’Á∂ √Ó∂∫ Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ÷Á≈ ˛Õ ‹∂’

(i) Óß◊ ÒØ⁄Á≈ ˛ ª ¬∂’≈«Ë’≈ ¿π√ Ú√± Á∆ ’∆Ó ÿæ‡ æ÷∂◊≈Õ ’∆Ó ÿæ‡ ‘؉ È≈Ò Ú√± Á∆
«Ú’∆ «˜¡≈Á≈ ‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ ¿π√ ÂØ∫ Íz≈Í ‘؉ Ú≈Ò∆ ’πÒ ¡≈ÓÁÈ «˜¡≈Á≈ ‘ØÚ∂◊∆Õ

(ii) ‹∂’ Óß◊ Ï∂ÒØ⁄Á≈ ˛ ª ¬∂’≈«Ë’≈∆ ¿π√ Ú√± Á∆ ’∆Ó «˜¡≈Á≈ æ÷∂◊≈Õ ’∆Ó Á∂ «˜¡≈Á≈
‘؉ È≈Ò ¿π√ Ú√± Á∆ «Ú’∆ ª ÿæ‡ ‘ØÚ∂◊∆ Í ¿π√ ÂØ∫ Íz≈Í ‘؉ Ú≈Ò∆ ’πæÒ ¡≈ÓÁÈ (Total
Revenue) «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ
B. ’∆Ó «ÚÌ∂Á (Price Discrimination)- ¬∂’≈«Ë’≈∆ ‹ÁØ∫ «’√∂ Ú√± ˘ Úæ÷-Úæ÷ ÷∆ÁÁ≈ª ˘ Úæ÷-Úæ÷
’∆Óª ”Â∂ Ú∂⁄Á≈ ˛ ª «¬√ √«ÊÂ∆ ˘ ’∆Ó «ÚÌ∂Á «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬’ ¬∂’≈«Ë’≈∆ ’∆Ó «ÚÌ∂Á
Á∆ È∆Â∆ ˘ ¿π√ √Ó∂∫ ¡Í‰≈ √’Á≈ ‘À ‹ÁØ∫ «’√∂ Ú√± Á∆ Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ¿πÍÔØ◊ª Á∂ Ò¬∆ ‹ª
Úæ÷-Úæ÷ ¿πÍÌØ◊Â≈Úª Á∂ Ò¬∆ Úæ÷-Úæ÷ ‘πßÁ∆ ˛Õ ¿π‘ ¿πÈ∑ª ¿πÍÌØ◊Â≈Úª È≈Ò Ú√± Á∆ ’∆Ó «˜¡≈Á≈
ÒÚ∂◊≈ «‹È∑ª Á∆ ¿π√ Ú√± Á∂ Ò¬∆ Óß◊ Ï∂ÒØ⁄Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ÒØ’ª ÂØ∫ ¿π√ Ú√± Á∆ ’∆Ó ÿæ‡ ÒÚ∂◊≈
«‹È∑ª Á∆ ¿π√ Ú√± Á∂ Ò¬∆ Óß◊ ÒØ⁄Á≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ «¬’ ◊z«‘√Ê∆ Á∂ Ò¬∆ «Ï‹Ò∆ Á∆ Óß◊
Ï∂ÒØ⁄Á≈ ˛, «¬√ Ò¬∆ «Ï‹Ò∆ ’ßÍÈ∆¡ª ÿ∂Ò± ¿πÍÔØ◊ Á∂ Ò¬∆ «Ï‹Ò∆ ’∆Ó «˜¡≈Á≈ ÒÀ∫Á∆¡ª ‘ÈÕ
«¬√ Á∂ ¿πÒ‡ «¬’ ¿πÁÔØ◊ Á∂ Ò¬∆ «Ï‹Ò∆ Á∆ Óß◊ ÒØ⁄Á≈ ˛, ‹∂’ «Ï‹Ò∆ Á∆ ’∆Ó «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆
˛ ª «¬’ ¿πÁÔØ◊ ¡≈͉∆ ÓÙ∆Ȫ ˘ ⁄Ò≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ «Ï‹Ò∆ Á∂ √Ê≈È ”Â∂ Â∂Ò, ‚∆˜Ò ‹ª ’ØÒ∂ Á≈
«¬√Â∂Ó≈Ò ’ √’Á≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ «Ï‹Ò∆ ’ßÍÈ∆/ÏØ‚ ÚæÒØ∫ ¿πÁÔØ◊ª ˘ «ÁæÂ∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ «Ï‹Ò∆ Á∆
’∆Ó ÿæ‡ Ò¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
C. √ßÔπ’ ͱÂ∆ Ú≈Ò∆ Ú√± Á≈ ’∆Ó «ÈË≈‰ (Price Determination of Joint Supply)-√ßÔπ’Â
ͱÂ∆ Ú≈Ò∆¡ª Ú√±¡ª ¿π‘ Ú√±¡ª ‘È «‹È∑ª Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ «¬’æ·≈ ‘πßÁ≈ ‘À «‹Ú∂∫-±¬∆∫ ¡Â∂ «ÏÈΩÒ≈,
Â∂Ò ¡Â∂ ÷Ò ¡≈«ÁÕ «¬È∑ª Ú√±¡ª Á∆ ’∆Ó «ÈÙ«⁄ ’È «Úæ⁄ Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ«÷¡≈
‹ªÁ≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ‹∂’ ±¬∆∫ Á∆ Óß◊ Ï∂ÒØ⁄Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ «ÏÈΩÒ≈ Á∆ Óß◊
ÒØ⁄Á≈ ˛ ª ±¬∆∫ Á∆ ’∆Ó «˜¡≈Á≈ æ÷∆ ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ «ÏÈΩÒ∂ Á∆ ’∆Ó ÿæ‡ æ÷∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ

D. ’ È∆Â∆ (Taxation Policy)- ÈÚ∂∫ ’ Ò◊≈™Á∂ √Ó∂∫ «Úæ ÓßÂ∆ ˘ Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄
æ÷‰≈ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ (i) «‹È∑ª Ú√±¡ª Á∆ Óß◊ ÒØ⁄Á≈ ˛ ¿πÈ∑ª ”Â∂ «˜¡≈Á≈ ’ Ò◊≈¿π‰ È≈Ò ’ª È≈Ò
‘؉ Ú≈Ò∆ ¡≈ÓÁÈ Úˉ Á∆ ‹◊∑≈ ”Â∂ ÿæ‡ ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬√ Á≈ ’≈È «¬‘ ˛ «’ «˜¡≈Á≈ ’ Ò◊≈¿π‰
È≈Ò ¿πÈ∑ª Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂◊≈, ’∆Ó «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘؉ È≈Ò ¿πÈ∑ª Á∆ Óß◊ ÿæ‡ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆Õ
(ii) «‹È∑ª Ú√±¡ª Á∆ Óß◊ Ï∂ÒØ⁄Á≈ ˛, ¿πÈ∑ª ”Â∂ «Úæ ÓßÂ∆ «˜¡≈Á≈ ’ Ò◊≈ √’Á≈ ˛, «˜¡≈Á≈ ’Ï
Ò◊≈¿π‰ È≈Ò ¿πÈ∑ª Á∆ ’∆Ó ª ÚË∂◊∆ Í Óß◊ «Úæ⁄ «ÚÙ∂Ù ’Ó∆ È‘∆∫ ¡≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ ’ ¡≈ÓÁÈ
«˜¡≈Á≈ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Íz≈Í ‘Ø √’∂◊∆Õ

E. ’ª Á∂ Ì≈ Á∆ Úß‚ (Distribution of Burden of Taxation)- Óß◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ È≈Ò «¬‘ Ú∆
«ÈË≈« ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ «’ ¡ÍzÂæ÷ ’ª «‹Ú∂∫ «Ú’∆ ’, ¿πÂÍ≈ÁÈ ’ ¡≈«Á Á≈ ¿πÂÍ≈Á’ª
¡Â∂ ¿πÍÌØ◊Â≈Úª ”Â∂ «’ßÈ≈-«’ßÈ≈ Ì≈ ÍÚ∂◊≈Õ ‹∂’ «’√∂ Ú√± Á∆ Óß◊ Ï∂ÒØ⁄Á≈ ˛ ª ¡ÍzÂæ÷ ’ª Á≈
«˜¡≈Á≈ Ì≈ ÏÁÒ∂ ”⁄ ¿πÍÌØ◊Â≈ ”Â∂ ÍÚ∂◊≈Õ «¬È∑ª ’ª Á∂ ÎÒ√±Í Ú√± Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂◊≈
Í Óß◊ «Úæ⁄ Ï‘π ÊØÛ∑∆ ’Ó∆ ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ‹∂’ Ú√± Á∆ Óß◊ ÒØ⁄Á≈ ˛ ª ¿πÍÌØ◊Â≈Úª ˘
¡ÍzÂæ÷ ’ª Á≈ Ì≈ ÏÁÒ∂ ”⁄ ÿæ‡ ¸æ’‰≈ ÍÚ∂◊≈Õ

152 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY