Page 152 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñF: Óø◊ ¡Â∂ Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ Á∂ «√˪Â

C. Óß◊ Á∆ ˜∆Ø ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ (Zero Income Elasticity of Demand)- «’√∂ Ú√± Á∆ Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ ¿π√ È؇
√Ó∂∫ ˜∆Ø ‘πßÁ∆ ‘∂ ‹ÁØ∫ ¿π√ Ú√± Á∂ ÷∆ÁÁ≈ Á∆ ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ¡≈¿π‰ ”Â∂ ¿π√ Ú√± Á∆ Óß◊ «Úæ⁄ ’ج∆
Í«ÚÂÈ È‘∆∫ ‘πßÁ≈Õ «¬√ «⁄æÂ F.BE ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «⁄æÂ «Úæ⁄ DYDY Ú¥ ˜∆Ø ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄
˘ Íz◊‡ ’ «‘≈ ˛Õ «¬‘ Ú¥ OY-¡’Ù Á∂ √ÓªÂ ˛, «¬√ ÂØ∫ Íz◊‡ ‘πßÁ≈ ˛ «’ ‹∂’ ¡≈ÓÁÈ A@ πͬ∂ ÂØ∫ ÚæË
’∂ B@ πͬ∂ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ ª Ú∆ Ú√± Á∆ Óß◊ D «¬’≈¬∆¡ª ‘∆ «‘ßÁ∆¡ª ‘ÈÕ ˜±∆ ˜±ª «‹Ú∂∫, «Óæ‡∆ Á≈ Â∂Ò,
ÈÓ’ ¡≈«Á Á∆ Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ ˜∆Ø ‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ

«⁄æÂ F.BE

F.AI Óß◊ Á∆ ‡∂„∆ ÒØ⁄ (Cross Elasticity of Demand)

«’√∂ ÁØ √Ïß«Ë Ú√±¡ª (Related Good) Á∆ Óß◊ Á∆ Ó≈Â≈ ¡Â∂ ’∆Ó «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ «Úæ⁄
ÍÃ√Í √ÏßË ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬’ Ú√± Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Á±√∆ Ú√± Á∆ Óß◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Á≈
’≈È Ï‰ √’Á≈ ˛, «‹Ú∂∫-⁄≈‘ Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘؉ ”Â∂ ’ΩÎ∆ Á∆ Óß◊ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
«¬’ Ú√± Á∆ Óß◊ Á∆ Ó≈Â≈ ¡Â∂ Á±√∆ Ú√± Á∆ ’∆Ó Á≈ Í≈√«ÍÃ’ √ÏßË Óß◊ Á∆ ‡∂„∆ ÒØ⁄ È≈Ò È≈«Í¡≈
‹≈ √’Á≈ ˛Õ Óß◊ Á∆ ‡∂„∆ ÒØ⁄ X-Ú√± Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ ‘؉ Á∂ ÎÒ√±Í ¿π√ È≈Ò √Ïß«ËÂ
Y-Ú√± Á∆ Óß◊ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ ¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ Á∂ ¡ÈπÍ≈ Á≈ È≈Í ˛Õ

Î◊π√È Á∂ ÙÏÁª, ““Óß◊ Á∆ ‡∂„∆ ÒØ⁄ √Ïß«Ë Ú√±-y Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ ¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ Á∂ ’≈È
X-Ú√± Á∆ Óß◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò≈ ¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ ˛Õ””(The cross elasticity of demand
is the proportional change in the quantity demanded of good-X divided by the proportional
change in the price of the related good-Y.)
— Ferguson)Õ

Ò∆Ì≈Î√’∆ Á∂ ¡Èπ√≈, ““Óß◊ Á∆ ‡∂„∆ Ò∂⁄ Y- Ú√± Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ‘؉ Á∂ ÎÒ√±Í X-Ú√± Á∆ ÷∆Á∆
‹≈‰ Ú≈Ò∆ Ó≈Â≈ Á∆ ¡Èπ«’«¡≈Ù∆ÒÂ≈ Á≈ È≈Í ˛Õ”” (The Cross elasticity of demand is a measure of
the responsiveness of purchases of good-X to change in the price of good-Y.)
— Leibhafasky)

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 147