Page 149 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇
ÍzÂ∆√Ê≈ÍÈ Ú√±¡ª Á∆ ¿πÍÒæÏËÂ≈ ¡Â∂ Ú√± Á∆ ’∆Ó ÍæË Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ Á∂ ÁØ √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚͱÈ
«ÈË≈’ ‘ÈÕ

I. √Óª (Time)- ÿæ‡ √Ó∂∫ Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ Á∆ÿ ’≈Ò «Úæ⁄ Óß◊ «˜¡≈Á≈ ÒØ⁄Á≈ ‘πßÁ∆ ‘∂Õ √Ó∂∫ Á∆ √Ó∂∫ «‹ßÈ∆
¶Ï∆ ‘πßÁ∆ ˛ ¿π∫È≈ ‘∆ ¿πÍÌØ◊Â≈ ˘ ’ج∆ ’∆Ó Á∂ È≈Ò √ÓÈÚÔ (Adjust) ’È Á≈ √Óª «ÓÒ ‹ªÁ≈ ‘À,
«¬√ Ò¬∆ Óß◊ «˜¡≈Á≈ ÒØ⁄Á≈ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆Õ ‹∂’ √ÓÈÚÔ Á∂ Ò¬∆ Ï‘π ÿæ‡ √Óª «ÓÒÁ≈ ˛ ¿πÁØ∫ Óß◊
ÒØ⁄Á≈ ‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ ÿæ‡ √Ó∂∫ «Úæ⁄ «’√∂ Ú√± Á∆ Óß◊ Ï∂ÒØ⁄Á≈ ¡Â∂ Á∆ÿ ’≈Ò «Úæ⁄ ÒØ⁄Á≈ ‘πßÁ∆
˛Õ
A@. ͱ’ Ú√±¡ª (Complementary Goods)- ¿π‘ Ú√±¡ª «‹È∑ª Á∆ √ßÔπ’ ‹ª ͱ’ Óß◊ ‘πßÁ∆ ˛ ¿πÈ∑ª
Á∆ Óß◊ √≈Í∂÷Â≈ Ï∂ÒØ⁄Á≈ ‘πßÁ∆ ˛ «‹Ú∂∫ ’≈ ¡Â∂ ÍÀ‡ØÒ, ÍÀÈ ¡Â∂ «√¡≈‘∆, ’ÀÓ≈ ¡Â∂ «ÎÒÓÕ ÍÀ‡ØÒ
Á∆ ’∆Ó Úˉ ”Â∂ Ú∆ ÍÀ‡ØÒ Á∆ Óß◊ «Úæ⁄ ’Ó∆ ‘ØÚ∂◊∆, ‹∂’ ’≈ª Á∆ Óß◊ «Úæ⁄ ’Ó∆ È‘∆∫ ‘πßÁ∆ ˛Õ

F.AF Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ (Income Elasticity of Demand)

‘Ø ◊æÒª ¡Â∂ Ú√» «ÚÙ∂Ù Á∆ ’∆ÓÂ, √Ïß«Ë Ú√±¡ª Á∆¡ª ’∆Óª ¡Â∂ ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ π⁄∆ ¡≈«Á Á∂ √«Ê
«‘‰ ”Â∂ «¬’ ¿πÍÌØ◊Â≈ Á∆ ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ «ÈÙ«⁄ ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ ‘؉ Á∂ ÎÒ√±Í «’√∂ Ú√± «ÚÙ∂Ù Á∆ Óß◊
«Úæ⁄ ‹Ø ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ ¡≈™Á≈ ˛ ¿π√ Á∂ ¡ÈπÍ≈ ˘ Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

Ú≈‡√È Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ““Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ ÂØ∫ Ì≈Ú ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ Á∂ ÎÒ√±Í
Óß◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ Á∂ ¡ÈπÍ≈ ÂØ∫ ˛Õ (Income elasticity of demand means
the ratio of the percentage change in quantity demanded to percentage change in income.)
— Watson)

«⁄‚ ‹∆. «ÒÍ√∆ Á∂ ¡Èπ√≈, ““¡≈ÓÁÈ Á∂ Í«ÚÂÈ Á∂ ’≈È Óß◊ Á∆ ¡Èπ«’«¡≈Ù∆ÒÂ≈ ˘ Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ
ÒØ⁄ ’«‘ßÁ∂ ‘ÈÕ”” (The responsiveness of demand to change in income is termed as income
elasticity of demand.)
—Richard G. Lipsey)

F.AG Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ Á∆ È≈Í
(Measurement of Income Elasticity of Demand)

Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ ˘ ‘∂· «Ò÷∂ √±Â Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò È≈«Í¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛-

Óß◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’ ‹ª ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ
E =
y ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’ ‹ª ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ

 Proportionate or Percentage Change in Quantity Demanded
=   Proportionate or Percentage Change in Income  

∆ Q
Q ∆ Q Y Y ∆ Q
E = = × = ×
y ∆ Y ∆ Y Q Q ∆ Y
Y

144 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY