Page 156 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñF: Óø◊ ¡Â∂ Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ Á∂ «√˪Â

È؇
Óß◊ Á∆ Úæ÷-Úæ÷ ÒØ⁄ -«¬’ «ÁzÙ‡∆ (Elasticities at a Glance)
Íz’≈ √ß«÷¡≈ÂÓ’ È≈Í Ú∂Ú≈
(Kind) (Numerical Measure) (Description)

(A) Óß◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ (Price Elasticity of Demand)
(1) ͱÈ ÂΩ ”Â∂ Ï∂ÒØ⁄Á≈ ˜∆Ø (E = 0) ’∆Ó ͫÚÂÈ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ’ج∆ Ú∆
d
Í«ÚÂÈ È‘∆∫ ‘πßÁ≈
(2) Ï∂ÒØ⁄Á≈ ‹ª «¬’≈¬∆ ˜∆Ø ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Í «¬’≈¬∆ Óß◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ
«¬’≈¬∆ ÂØ∫ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ (0<E <1) ’∆Ó «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ ÂØ∫ ÿæ‡
d
(3) «¬’≈¬∆ ÒØ⁄ «¬’ E =1 Óß◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ
d
’∆Ó «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’ Í«ÚÂÈ Á∂
Ï≈Ï
(4) ÒØ⁄Á≈ ‹ª «¬’≈¬∆ ÂØ∫ «¬’ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Í ¡Èß Óß◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò≈ ¡ÈπÍ≈«Â’
«˜¡≈Á≈ (Infinity) ÂØ∫ ÿæ‡ (1<E >00) Í«ÚÂÈ ’∆Ó «Úæ⁄ ¡ÈπÍ≈«Â’
d
Í«ÚÂÈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈
(5) ͱÈ ÂΩ ”Â∂ ¡Èß (Infinity) (E = ∞) «¬’ «ÈÙ«⁄ ’∆Ó ”Â∂ ’ج∆ Ú∆ Ó≈Â≈
d
÷∆Á∆
‹≈Ú∂◊∆ Í ¿π⁄∆ ’∆Ó ”Â∂ ’πfi Ú∆ È‘∆∫Õ
(B) Óß◊ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ÒØ⁄ (Income Elasticity of Demand)

(1) √Ë≈‰ ÍÁ≈Ê ËÈ≈ÂÓ’ (Positive) ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘؉ ”Â∂ Óß◊ Á∆ Ó≈Â≈
(Normal Goods) «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ

(a) «¬’≈¬∆ «¬’ (E = 1) Óß◊ «Úæ⁄ ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ ¡≈ÓÁÈ Á∂
y
ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ Á∂ Ï≈ÏÕ
(b) «¬’≈¬∆ ÂØ∫ ÿæ‡ ‹ª «¬’ ÂØ∫ ÿæ‡ (E <1) ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ ÍzÂ∆Ù Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ Óß◊
y
Ï∂ÒØ⁄Á≈ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ ÿæ‡Õ
(c) «¬’≈¬∆ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‹ª «¬’ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ (E < 1) ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ ÍzÂ∆Ù ͫÚÂÈ Á∆
y
ÒØ⁄Á≈ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ Óß◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ÍzÂ∆ÙÂ
Í«ÚÂÈ «˜¡≈Á≈Õ

(2) ‘∂·Ò∆ ’؇∆ Ú√± ‰≈ÂÓ’ (Negative) ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘؉ È≈Ò Óß◊∆ ◊¬∆
(Inferior Good) Ó≈Â≈ ÿæ‡ ‘πßÁ∆ ˛Õ
(C) Óß◊ Á∆ ‡∂„∆ ÒØ⁄ (Cross Elasticity of Demand)

(1) √Ê≈È≈ÍøÈ ËÈ≈ÂÓ’ (Positive) √Ê≈È≈ÍøÈ Ú√± Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘؉
(Substitutes) È≈Ò √Ïß«Ë Ú√± Á∆ Óß◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈
«Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ

(2) ͱ’ Ú√± ‰≈ÂÓ’ (Negative) ͱ’ Ú√± Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘؉ È≈Ò
(Complementary) √Ïß«Ë Ú√± Á∆ Óß◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄
’Ó∆ ¡≈™Á∆ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 151