Page 10 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

ÒØ’ «ÚæÂ

È؇ √π«ÚË≈‹È’ √«ÊÂ∆¡ª ÍÀÁ≈ ‘Ø‰Õ «¬‘ ª √ÍæÙ‡ ˛ «’ «¬‘ «ÂøÈØ∫ ’øÓ «’√∂ Ú∆ √’≈ Á∂ Ùπ»¡≈Â∆ ’øÓ
‘ÈÕ «’√∂ ¡«‹‘∆ √«Ê ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ Á∆ ’ÒÍÈ≈ ’È∆ Ú∆ ¡√øÌÚ ˛, «‹√ «Úæ⁄ «’ «¬È∑ª
’øÓª ˘ Ó»Ò̻ ’øÓ È≈ Óø«È¡≈ ‹≈Ú∂Õ ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ √’≈ ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Ó’√Áª Á∆
Í»Â∆ Ò¬∆ «‹‘Û∂ ’øÓ ’Á∆ ˛, ¿πÈ∑ª ˘ ¡À‚Ó √«ÓæÊ Á∂ Â∆‹∂ Ú◊ Á∂ ’øÓª ˘ ÙÃ∂‰∆ «Úæ⁄ æ«÷¡≈ ‹≈
√’Á≈ ˛Õ «¬æÊ∂ «¬‘ ◊æÒ ÚȉÔØ◊ ˛ «’ AHÚƒ √Á∆ Á∂ «¬ø◊ÒÀ∫‚ «Úæ⁄ ¡À‚Ó √«ÓæÊ È∂ Ú∆ √’≈∆
÷⁄ Á∆¡ª «¬È∑ª ÁØ Ù≈÷≈Úª (‹ª ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Ó’√Á) Á∂ «Ú’≈√ ”Â∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ √∆Õ
Í ¡È∂’ª ¡Ê Ù≈√Â∆¡ª, «‹√ Â∑ª «¬ø◊ÒÀ∫‚ «Úæ⁄ ØÏ‡ ¿π«ÚÈ (Robert Owen) ¡Â∂ ‹ØÈ √‡»¡≈‡ «ÓæÒ
È∂ «‹‘Û≈ «’ √ø√Ê≈Í’ √øÍÃÁ≈«¬ (Classical School) Á∂ ¡ÈπÔ≈¬∆ √È, ÷πæÒ∑∂ ÚÍ≈ Á∆ È∆Â∆ Á∂ ÁØÙª ÚæÒ ÒØ’ª
Á≈ «Ë¡≈È «ÁÚ≈«¬¡≈ ¡Â∂ √’≈∆ Á÷Ò¡øÁ≈˜∆ Á∆ Ú’≈Ò ’∆Â∆Õ Îª√ «Úæ⁄ «√√ØÓø‚∆ (Sisomandi) È∂ Ú∆
÷πæÒ∑∂ ÚÍ≈ Á∆ È∆Â∆ (Laissez-Faire) Á∂ «√˪ Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆ ¡Â∂ ◊∆Ϫ Á∂ «‘æª Á∆ æ«÷¡≈ Ò¬∆ ≈‹’∆
’ø‡ØÒ Á≈ √πfi≈¡ «ÁæÂ≈Õ Úæ÷-Úæ÷ Á∂Ùª Á∂ √Ó≈‹Ú≈Á∆¡ª (Socialists) È∂ «’√∂ È≈ «’√∂ »Í «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂
√≈ËȪ Á∂ √Ó≈‹∆’È (Socialization) Á≈ «¬√ Ò¬∆ √πfi≈¡ «ÁæÂ≈, «‹√ È≈Ò Ó˜Á» Ú◊ ˘ ÍÃ⁄æ«Ò ͻø‹∆Ú≈Á∆
¡Ê «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ÙØÙ‰ ÂØ∫ Ï⁄≈«¬¡≈ ‹≈ √’∂Õ √øÈ AIC@ Á∆ ◊øÌ∆ ¡≈«Ê’ ÓøÁ∆ (Economic depression)
¡Â∂ ’∆È√ ÚæÒØ∫ ؘ◊≈ Á∂ ¡≈Ó «√˪ Á≈ ÍÃÂ∆Í≈ÁÈ Âª ÷πæÒ∑∂ ÚÍ≈ ’È Á∆ È∆Â∆ Ò¬∆ ÓΩ Á∆ ÿø‡∆ ‘∆ ω
◊¬∆Õ ’∆È√ È∂ Áæ«√¡≈ «’ ≈‹ ˘ ≈‹’ØÙ∆ «’«¡≈Úª È≈Ò ؘ◊≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’È≈ ¡Â∂ ¿π√ ˘ ¿π⁄ ÍæË
”Â∂ ω≈¬∆ æ÷‰≈ √øÌÚ ˛Õ «¬√ Â∑ª ¡≈«Ê’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ √’≈∆ Á÷Ò¡øÁ≈˜∆ ¡Â∂ ÍÃÚ∂Ù Á≈ √ÓÊÈ Ï≈Ï
ÚæËÁ≈ «◊¡≈ ¡Â∂ «¬‘ ¥Ó ¡æ‹ Ú∆ ⁄≈¨ ˛Õ
Í ≈‹ Á∆ Ë≈È≈ (Concept) ¡Â∂ ≈‹ Á∂ ’øÓª Á∆ »Í∂÷≈ «Úæ⁄ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ ÏÁÒ≈¡ ‘πøÁ≈ «‘≈Õ «¬‘ ◊æÒ ‘π‰
«˜¡≈Á≈Â «Ú¡≈Í’ »Í «Úæ⁄ √Ú∆’≈ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛ «’ ≈‹ Á≈ ¿πÁ∂Ù √≈∂ √Ó≈‹ Á≈ ’«Ò¡≈‰ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫
«˜¡≈Á≈ ’È≈ ˛Õ ≈‹ Á∆ «¬√ Ë≈È≈ Á∂ ÎÒ√»Í ≈‹ Á∂ ’øÓª Á≈ «Ú√Ê≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ¿π√ ˘ «¬Ò≈‹
√π«ÚË≈Úª, √πæ«÷¡≈, ◊∆Ϫ Á∆ √‘≈«¬Â≈ ¡Â∂ √π¡æ√Ê æ«÷¡≈ ¡Â∂ ‘Ø ‹È-¿πÍÔØ◊∆ √∂Ú≈Úª Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’È∆
‘πøÁ∆ ˛, «‹√ È≈Ò √≈∂ √Ó≈‹ Ò¬∆ ’«Ò¡≈‰ (Welfare) «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‹≈ √’∂Õ ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄, ≈‹ ’¬∆
Â∑ª È≈Ò ¡≈͉∆ ‹ÈÂ≈ Á∆ √‘≈«¬Â≈ ’Á≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ¿π‘ ∂Òª, √Û’ª, «Ï‹Ò∆ ¡Â∂ ‚≈’-Â≈
¡«‹‘∆¡ª Ó»Ò̻ √∂Ú≈Úª Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’’∂ Á∂Ù Á∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ Ù’Â∆ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’Á≈ ˛Õ ¿π‘ ¡≈ÓÁÈ Á∆
Úø‚ «Úæ⁄ ’∆Â∆¡ª ‹≈‰ Ú≈Ò∆¡ª ¡√Ó≈ÈÂ≈Úª ˘ ÿæ‡ ’È Ò¬∆ ˜»∆ ’ÁÓ ¸æ’Á≈ ˛, ¿π‘ ÿ≈‡ Ú≈Ò∆ Ú√» Á∂
¿πÂÍ≈ÁÈ ¡Â∂ Úø‚ ”Â∂ ’ø‡ØÒ ’Á≈ ˛Õ ¿π‘ ¡√Ò «Úæ⁄ ÍÁ≈ʪ Á∆¡ª ’∆Óª ˘ ’ø‡ØÒ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ÓπÁ≈-
ÎÀÒ≈¡ (Inflation) ¡Â∂ ÓøÁ∆ (Depression) ˘ Ø’‰ Ò¬∆ ¿πÈ∑ª Á∆ ‹Ú≈Ï∆ ’≈Ú≈¬∆ Ò¬∆ «‹æÊØ∫ Âæ’ ‘Ø √’Á≈ ˛
’ÁÓ ¸æ’Á≈ ˛Õ Ôπæ◊ ’≈Ò «Úæ⁄ ≈‹ Á∂Ù Á∂ √øÍ»È √≈ËȪ ”Â∂ ¡≈͉≈ ’ø‡ØÒ æ÷Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ ÷≈√ Í≈√∂
«¬√ Ò¬∆ ◊Â∆Ù∆Ò ’Á≈ ˛ ª «’ Ôπæ◊ Á≈ Óπ’≈ÏÒ≈ √ÎÒÂ≈ È≈Ò ’∆Â≈ ‹≈ √’∂Õ
¿πµÈ ¡Â∂ «Ú’«√ Á∂Ùª (Advanced Countries) Á∆¡ª √’≈ª «¬√ ◊æÒ Á∂ Ò¬∆ ÍÃÏøË ‹ª Ú⁄ÈÏæË ‘πøÁ∆¡ª
‘È «’ ¿π‘ Á∂Ù Á∂ ؘ◊≈ «Úæ⁄ «¬’ √«Ê ¡Â∂ «Ú¡≈Í’ ÍæË ω≈¬∆ æ÷‰ ¿πÈ∑ª Á≈ Ó’√Á ‘∆ «¬‘ ‘πøÁ≈ ˛
«’ Á∂Ù Á∆ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ (Economy) «‹æÊØ∫ Âæ’ √øÌÚ ‘ØÚ∂ Í»È ؘ◊≈ Á∂ ÍæË ”Â∂ «’«¡≈Ù∆Ò ‘∂, ¿π‘
«¬√∂ ’≈‹ «Úæ⁄ √◊Ó »Í «Úæ⁄ «‘æ√≈ ÒÀ∫Á∆¡ª ‘È, «‹È∑ª È≈Ò ≈Ù‡∆ ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ ¡Ê
«ÚÚ√Ê≈ Ò◊≈Â≈ ÍÃ◊Â∆ ÚæÒ ÚæËÁ∆ ‘∂, «‹æÊØ∫ Âæ’ ÿæ‡ «Ú’«√ ‹ª «Ú’≈√Ù∆Ò Á∂Ùª (Under Developed
or Developing Countries) Á∆¡ª √’≈ª Á≈ ÍÃÙÈ ˛, ¿π‘ Ú∆ ÍÃ◊Â∆Ù∆Ò ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ Á∂ ’≈‹ Ò¬∆
Ú⁄ÈÏæË (Committed) ‘πøÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ‘Ø √’Á≈ ˛ «’ ¡«‹‘∂ Á∂Ù ¡≈͉∂ √øÍ»È √≈ËȪ Á≈ ‘∆ ÔØ‹È≈
¡Èπ√≈ «Ú’≈√ ’ÈÕ √ÍæÙ‡ ˛ «’ «Ú’«√ ÿæ‡ «Ú’«√ ‹ª «Ú’≈√Ù∆Ò √Ì Á∂Ùª «Úæ⁄ ≈‹ Á∂ ’øÓª ”⁄ ·Ø√
Ú≈Ë≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛ ¡Â∂ √øÌ≈ÚÈ≈ «¬‘ ˛ «’ √’≈ Á∂ Á≈«¬æÂÚ ¡Â∂ «˜øÓ∂Ú≈∆¡ª «Úæ⁄ «‹Ú∂∫-«‹Ú∂∫ Ú≈Ë≈ ‘ØÚ∂◊≈,
¿πÚ∂∫-¿πÚ∂∫ ≈‹ª Á∂ ’øÓª «Úæ⁄ «Ú√Ê≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ √≈‚∂ Á∂Ù Á∆¡ª ÚÂÓ≈È ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª «¬√ ÂæÊ Á∆ ÍπÙ‡∆ ’Á∆¡ª
‘È «’ √≈‚≈ Á∂Ù «¬’ ÿæ‡ «Ú’«√ Á∂Ù ˛, «¬√ Ò¬∆ «Ú’≈√ ÔØ‹È≈Úª ˘ Ò≈◊» ’È Ò¬∆ √’≈ «‹Ú∂∫-«‹Ú∂∫
ÈÚ∆¡ª-ÈÚ∆¡ª «˜øÓ∂Ú≈∆¡ª ¡≈͉∂ ¿πÂ∂ ÒÀ ‘∆ ˛, «ÂÚ∂∫-«ÂÚ∂∫ ¡≈«Ê’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ ¿π√ Á≈ ÍÃÚ∂Ù ÚæËÁ≈ ‹≈
«‘≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ ’øÓª Á∆ √ø«÷¡≈ ÚæËÁ∆ ‹≈ ‘∆ ˛Õ

4 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY