Page 13 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

«¬’≈¬∆-A : ÒØ’ «Úæ Á≈ ¡Ê ¡Â∂ ÷∂Â

A.D ÒØ’ «Úæ ÁΔ «ÚÙ≈-√Óæ◊Δ (Subject-matter of Public Finance) È؇

ÒØ’ «Úæ «¬’ ¡«‹‘≈ «Ú«◊¡≈È ˛ «‹√ Á≈ √ÏßË √’≈ Á∆ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ ÷⁄ ÂØ∫ ˛ Í ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄
«¬√ Á≈ ÷∂Â ¡Â∂ Ó‘æÂÚ ‘Ø «Ú√«Âz ‘Ø «◊¡≈ ˛Õ ¡≈Ëπ«È’ ¡’ Ù≈√Â∆¡ª È∂ «¬√ ˘ ‘∂· «Ò«÷¡ª «ÚÌ≈◊ª
«Úæ⁄ Úø«‚¡≈ ˛ √Ú‹«È’ ¡≈ÓÁÈ, √‹Ú‹«È’ ÷⁄, √Ú‹«È’ ’˜ ¡Â∂ √ßͱÈ ±Í «Úæ⁄ ≈‹ ’ØÙ∆ Á∂
ÍzÏßË Á∆¡ª √Óß«√¡≈Úª «‹√ Â∑ª «ÚæÂ∆ ÍzÙ≈√ÈÕ «¬È∑ª «ÚÌ≈◊ª Á≈ √ß÷∂Í «Úæ⁄ Ú∂Ú≈ ‘∂· «Ò÷∂ ¡Èπ√≈ ˛-
(A) √Ú‹«È’ ¡≈ÓÁÈ ‹ª ÒØ’ ≈‹ ’ (Public Revenue)-«¬√ «ÚÌ≈◊ «Úæ⁄ √’≈∆ ¡≈ÓÁÈ Á∆ Íz≈ÍÂ∆
¡Â∂ ¿π√ «Úæ⁄ Ú≈Ë∂ Á∂ Â∆’∂, ’≈Ë≈È Á∂ «√˪ ¡Â∂ ¿πÈ∑≈ È≈Ò √Ïß«Ë ‘Ø √Óæ«√¡≈Úª Á≈ «Ú⁄≈-Ú‡ªÁ≈
¡Â∂ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
«¬√ «ÚÌ≈◊ Á∂ ¡ßÁ ‘∂· «Ò÷∂ ’ßÓ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘È-

(a) √Ú‹«È’ ¡≈ÓÁÈ Á∂ «’‘Û∂-«’‘Û∂ √≈ËÈ ‘È ‹ª √Ú‹«È’ ¡≈ÓÁÈ Á≈ Ú◊∆’ÈÕ
(b) ’ «‹‘Û≈ «’ √Ú‹«È’ ¡≈ÓÁÈ Á≈ Óπæ÷ √≈ËÈ ˛, ’ «’ßÈ∂ Íz’≈ Á∂ ‘πßÁ∂ ‘È ‹ª ’ Á≈
Ú◊∆’ÈÕ
(c) ’ Ò◊≈¿π‰ ¿πÂ∂ «’‘Û∆¡ª-«’‘Û∆¡ª ◊æÒª ¿πÂ∂ «Ë¡≈È Á∂‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ‹ª ’≈Ø͉ Á∂ «√˪ÂÕ

(d) ‹ÈÂ≈ Á≈ ’ Á∂‰ Á∆ Ù’Â∆ È≈Ò ’∆ √ÏßË ˛ ¡Â∂ «’Ȫ-«’Ȫ ◊æÒª ¿πæÂ∂ «ÈÌ ’Á∆ ˛ ‹ª ’
Á∂‰ Á∆ √ÓÊ≈ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ «ÈË≈’ ÂæÂÕ
(e) √Ú‹«È’ ¡≈ÓÁÈ Á≈ Á∂Ù Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ Ú‡ªÁ∂ ¿πÂ∂ ’∆ ÍzÌ≈Ú ÍÀ∫Á≈ ˛ ‹ª √Ú‹«È’
¡≈ÓÁÈ Á∂ ÍzÌ≈ÚÕ
(f) «’È∑ª-«’È∑ª ’≈Ȫ ÂØ∫ «¬’ ’ Á≈ Ì≈ «’√∂ ‘Ø «Ú¡’Â∆ ¿πÂ∂ ‡≈Ò‰ «Úæ⁄ √ÎÒ ‘πßÁ≈ ˛? ‹ª ’ Á∆
«È‰≈«¬’ √«ÊÂ∆ Á∂ ÂæÂÕ
(B) √Ú‹«È’ ÷⁄ (Public Expenditure) - ÒØ’ «Úæ Á≈ «¬‘ «ÚÌ≈◊ √’≈∆ ÷⁄ª Á∂ «√˪ ¡Â∂ Á∂Ù
Á∂ ¡≈«Ê’ ‹∆ÚÈ ¿πÂ∂ ‹ª ¿πÂÍ≈ÁÈ, Úß‚ ¡Â∂ Úæ÷-Úæ÷ Ú◊ª ¿πÂ∂ ‘؉ Ú≈Ò∂ ¿π√ Á∂ ÍzÌ≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ
’Á≈ ˛Õ

«¬√ «ÚÌ≈◊ Á∂ ¡ßÂ ‘∂· «Ò÷∆¡ª √Óæ«√¡≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ¡Â∂ «ÚÙÒ∂Ù‰ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ
(a) √Ú‹«È’ ÷⁄ Á≈ Ú◊∆’ÈÕ
(b) «’È∑ª-«’È∑ª Óπæ«Á¡ª ¿πÂ∂ √’≈∆ ÷⁄ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ¡Â∂ «’È∑ª-«’È∑ª ¿πÂ∂ È‘∆∫? ‹ª √Ú‹«È’
÷⁄ Á≈ ÷∂ÂÕ

(c) √Ú‹«È’ ÷⁄ ’Á∂ √Ó∂∫ «’È∑ª-«’È∑ª ◊æÒª ¿πÂ∂ «Ë¡≈È Á∂‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ‹ª √Ú‹«È’ ÷⁄ Á∂
«√˪ÂÕ
(d) √Ú‹«È’ ÷⁄ Á≈ Á∂Ù Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ Úß‚ ¿πÂ∂ ’∆ ÍzÌ≈Ú ‘πßÁ≈ ˛? ‹ª √Ú‹«È’ ÷⁄
Á∂ ÍzÌ≈ÚÕ
(C) √Ú‹«È’ ’˜ (Public Debt) - «¬√ «ÚÌ≈◊ Á∂ ¡ßÁ «¬‘ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ √’≈∆ ’˜
«’™ Ò¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ «’√ Â∑ª Ò¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª Á≈ Ìπ◊Â≈È «’√ Â∑≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á≈ √Ó≈‹
¿πÂ∂ ’∆ ÍzÌ≈Ú ÍÀ∫Á≈ ˛Õ
√Ú‹«È’ ’˜ Á∂ ¡ßÁ ‘∂· «Ò÷∆¡ª ◊æÒª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛-

(a) «’‘Û∆¡ª-«’‘Û∆¡ª √«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ √’≈ Á∂ Ò¬∆ ’˜ ÒÀ‰≈ ˜±∆ ‘ØÚ∂◊≈ ‹ª √Ú‹«È’ Á≈
÷∂ÂÕ
(b) √Ú‹«È’ ’˜ «’ßÈ∂ Íz’≈ Á∂ ‘πßÁ∂ ‘È ‹ª √Ú‹«È’ ’˜ Á≈ Ú◊∆’ÈÕ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 7