Page 33 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

«¬’≈¬∆-B: «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ √Ó≈«‹’ Ò≈Ì Á≈ «√˪Â

È؇

È؇√ ÍzØ. ‚≈Ò‡È È∂ «¬√ «√˪ ˘ ““«˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ò≈Ì Á≈ «√˪”” «’‘≈ ¡Â∂ ÍzØ. Í∆◊±
È∂ «¬√ ˘ ““ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ’πæÒ ’«Ò¡≈‰ Á≈ «√˪”” (Principle of Maximum
Aggregate Welfare) Á≈ Ȫ «ÁæÂ≈Õ

B.A.A √’≈Δ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ ÷⁄ ÁΔ √∆Óª (Extent of Public Revenue and Expenditure)
ÍzØ. ‚≈Ò‡È È∂ «¬√ ◊æÒ ÚæÒ Ú∆ «¬Ù≈≈ ’∆Â≈ «’ √’≈∆ ÷⁄ «’√ √∆Óª Âæ’ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂? √’≈∆ ÷⁄ ˘
Úæ÷-Úæ÷ ¿πÍÔØ◊ª «Úæ⁄ «’√ Â∑ª Úß«‚¡≈ ‹≈Ú∂? √’≈∆ ¡≈ÓÁÈ ˘ «’√ Â∑≈ «¬’æ·≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂?¿π√ ˘ Úæ÷-Úæ÷
Ú◊ª Á∂ «Úæ⁄ «’√ Â∑≈ Úß«‚¡≈ ‹≈Ú∂? ÍzØ. ‚≈Ò‡È Á∂ ‘∆ ÙÏÁª «Úæ⁄, ““√’≈∆ ÷⁄ ‘∂’ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ·∆’ ¿π√ ‘æÁ
Âæ’ ’∆Â∂ ‹≈‰∂ ⁄≈‘∆Á∂ ‘È «’ «‹√ È≈Ò «’√∂ Ú∆ ÷∂Â «Úæ⁄ «¬√ ÷⁄ Á∆ ÊØÛ∂ «‹‘∂ ‘Ø Ú≈Ë∂ È≈Ò √Ó≈‹ ˘ Íz≈Í ‘؉
Ú≈Ò∂ Ò≈Ì «Úæ⁄ ¡Â∂ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ’≈Ë≈È ‹ª ‘Ø √’≈∆ ¡≈ÓÁÈ Á∂ ‘Ø «’√∂ √≈ËÈ «Úæ⁄ ’∆Â≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈ ÊØÛ≈
«‹‘≈ Ú∆ Ú≈Ë≈ ‘؉ ÂØ∫ ‘؉ Ú≈Ò∆ ‘≈È∆ «Úæ⁄ Ï≈Ï √ßÂπÒÈ ’∆Â≈ ‹≈ √’∂Õ «¬‘ «ÈÔÓ √’≈∆ ÷⁄ ¡Â∂ √’≈∆
¡≈ÓÁÈ ÁØÚª Á∆ ‘∆ «¬’ ¡≈ÁÙ √∆Óª Í∂Ù ’Á≈ ˛Õ”” «¬√ Á≈ ¡Ê ˛ «’ Ò◊≈¬∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ’ Á∆ ‘∂’ «√Ú≈¬∂
«¬’≈¬∆ ÂØ∫ ‹ÈÂ≈ Áπ¡≈≈ ’∆Â∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ «Â¡≈◊ (Sacrifice) Á≈ Ì≈ ª ÚæËÁ≈ ‹≈Ú∂◊≈, Í ¿π√ ’ Á∂ ÷⁄ È≈Ò
‹ÈÂ≈ ˘ ‘؉ Ú≈Ò∂ Ò≈Ì (benefit) Á∆ Ó≈Â≈ Ï≈Ï ÿæ‡Á∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ «¬√ Â∑≈ ’ Ò◊≈¿π‰ ¡Â∂ ¿π√ ˘ ÷⁄ ’È
Á∂ «√Ò«√Ò∂ «Úæ⁄ «¬’ «ÏßÁ± ¡«‹‘≈ ¡≈ Í‘πß⁄∂◊≈ «‹æÊ∂ «’ ≈‹ Áπ¡≈≈ ÷⁄ ’∆Â∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ËÈ Á∆ «’√∂ «¬’≈¬∆ (unit)
ÂØ∫ Íz≈Í ‘؉ Ú≈Ò≈ Ò≈Ì √’≈ Áπ¡≈≈ Ò◊≈¬∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ’ Á∆ «’√∂ «¬’ «¬’≈¬∆ Á∂ ’≈È ‹ÈÂ≈ Áπ¡≈≈ ’∆Â∂ ‹≈‰
Ú≈Ò∂ «Â¡≈◊ Á∂ ·∆’ Ï≈Ï ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬‘ ¿π‘ √«ÊÂ∆ ˛ «’ ‹ÁØ∫ √’≈ ˘ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ ÷⁄ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ ¡≈͉≈
ÚæËÁ≈ ‘Ø«¬¡≈ ’ÁÓ Ø’ Á∂‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «’™«’ «¬‘∆ ¿π‘ «ÏßÁ± (point) ˛ «’ «‹√ ¿πÂ∂ √∆«Ó «Â¡≈◊ (Marginal
sacrifice) √∆«Ó Ò≈Ì (marginal benefit) Á∂ Ï≈Ï ‘πßÁ≈ ˛Õ √’≈ Á∂ «ÚæÂ∆ ’ßÓ Á∆ «¬‘∆ «¬æ¤’ ‹ª ¡Èπ’±ÒÂÓ
√∆Óª (coptimum Limit) ˛Õ «¬√ Â∑ª √’≈∆ ÷⁄ ¿π√ √∆Óª Âæ’ ÷⁄ ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ «‹æÊ∂ Âæ’ «’ √’≈∆
÷⁄ ÂØ∫ Íz≈Í ‘؉ Ú≈Ò≈ √∆«Ó √ßÂπÙ‡∆ ◊π‰, ’≈Ë≈È ‹ª √’≈∆ ¡≈ÓÁÈ Á∂ ’≈È ‘؉ Ú≈Ò∆ √∆«Ó ¡√ßÂπÙ‡∆
(marginal disutility) Á∂ ·∆’ Ï≈Ï ‘ØÚ∂Õ

¿πÁ≈‘‰ «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ √Ó≈«‹’ ’«Ò¡≈‰ ˘ ‘∂· «Ò÷∂ ¿πÁ≈‘‰ Áπ¡≈≈ ¡≈√≈È∆
È≈Ò √Ófi≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛-

ÓπÁ≈ Á∆ «¬’≈¬∆ ’ Á∆ ‘∂’ «¬’≈¬∆ È≈Ò «Â¡≈◊ ÷⁄ Á∆ ‘∂’ «¬’≈¬∆ È≈Ò √ßÂπÙ‡∆
A E AF
B G AB
C I I

D AB G
E AF E
F B@ C

¿πÍ «ÁæÂ∆ Â≈«Ò’≈ ÂØ∫ «¬‘ √ÍæÙ‡ ÍÂ≈ Òæ◊Á≈ ˛ «’ √Ó≈‹ ¿πÂ∂ ’ Á∆ ‘∂’ «¬’≈¬∆ Ì≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’È
È≈Ò √∆«Ó «Â¡≈◊ ÚæËÁ≈ ‹≈Áª ‘À «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ √Ú‹«È’ ÷⁄ Á∆ ÍzÂ∆ «√Ú≈¬∂ «¬’≈¬∆ ÂØ∫ √Ó≈‹ Á∂ Ò¬∆
«¬√ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò Í«‘Òª Á∂ ¡Í∂«÷¡≈ ÿæ‡ ‘πßÁ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬æÊ∂ ÓπÁ≈ Á∆ Â∆‹∆ «¬’≈¬∆ ¿πÂ∂ √∆Ӫ √Ó≈«‹’
«Â¡≈◊ ¡Â∂ √∆Ӫ √Ó≈«‹’ Ò≈Ì Ï≈Ï ‘È ‹ª I «¬’≈¬∆Õ «¬æÊ∂ ‘∆ ’ ¡Â∂ √Ú‹«È’ ÷⁄ Á∆ √∆Ó≈
«ÈÙ«⁄ ‘Ø ‹≈Ú∂◊∆∂

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 27