Page 91 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

«¬’≈¬∆-I : Ìπ◊Â≈È √ÓÊÂ≈ Á∂ «√˪ : Ú√»Í’ ¡Â∂ «Ú¡’Â∆Í’ «ÁzÙ‡∆’؉

(ÿ) ¿πÍÌØ◊ (Consumption)- «¬‘ Ú∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ¿πÍÌØ◊ ÷⁄ ˘ «Ú¡’Â∆ Á∆ ’ ¡Á≈ ’È Á∆ È؇
√ÓÊ≈ Á≈ Ó≈Í Ï‰≈¿π‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ ’Á∆-’Á∆ «¬‘ Á∂«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ √ßͺÂ∆ ¡Â∂ ¡≈ÓÁÈ Á∂ ¡≈Ë≈ ¿πÂ∂
ω≈¬∂ ◊¬∂ Ï≈Ï «È¡≈ͱÈ È‘∆∫ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ’Á≈Â≈ ’¬∆ Â∑ª È≈Ò ¿πÈ∑ª ˘ ¤πÍ≈¿π‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ
’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ÍzØ. «ÎÙ È∂ ¡Â∂ ‘π‰∂ ‘≈Ò ‘∆ «Úæ⁄ ÍzØ. ’ÀÒ‚Ø È∂ ÷⁄ ¿πÂ∂ ’ Ò◊≈¿π‰ Á∆ «√Î≈«Ù ’∆Â∆
Í ¡√Ò∆¡Â «¬‘ ˛ «’ ’ Á∂‰ Á∆ √ÓÊ≈ Á∂ ¿πÍÌØ◊ Ó≈ÍÁß‚ ˘ ’Á∆ ’ج∆ «Ú«ÙÙ‡ √Ê≈È Íz≈Í ȑ∆∫ ‘Ø«¬¡≈Õ

’ Á∂‰ ÁΔ √ÓÊ≈ ˘ «’√ Â∑ª Ó≈«Í¡≈ ‹≈Ú∂? (How to measure Ability?)
Ìπ◊Â≈È √ÓÊ≈ Á∂ «√˪ Á∂ ¡Ë∆È «¬’ ÓΩ«Ò’ √Óæ«√¡≈ «¬‘ ÍÀÁ≈ ‘πßÁ∆ ˛ «’ «Ú¡’Â∆ Á∆ ’ ¡Á≈ ’È
Á∆ √ÓÊ≈ ˘ «’√ Â∑ª Ó≈«Í¡≈ ‹≈Ú∂? «¬√ ¿πÁ∂Ù Á∆ ͱÂ∆ Á∂ Ò¬∆ ÁØ «ÁzÙ‡∆’؉ª Á≈ √‘≈≈ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛-
(i) «Ú¡’ÂΔÍ’ ‹ª Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ «ÁzÙ‡Δ’Ø‰ (Subjective Approach)Õ

(ii) Ú√»Í’ ‹ª Ï≈‘Δ «ÁzÙ‡Δ’Ø‰ (Objective Approach)Õ
«Ú¡’Â∆Í’ «ÁzÙ‡∆’؉ Á∂ ¡Ë∆È ’Á≈È √ÓÊ≈ ˘ Ó≈͉ Á∂ Ò¬∆ «Â¡≈◊ «√˪ (Sacrifice theory) Á≈
¿πÍÔØ◊ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ Ú√±Í’ «ÁzÙ‡∆’؉ «Úæ⁄ «¬√ ’ßÓ Á∂ Ò¬∆ ¿πÂÍ≈Á’ Ù’Â∆ «√˪ (Faculty
theory) ‹ØÛÈ≈ ‘πßÁ≈ ˛Õ

I.B «Ú¡’ÂΔÍ’ ‹ª Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ «ÁzÙ‡Δ’Ø‰ (Subjective Approach)

«Ú¡’Â∆Í’ «ÁzÙ‡∆’؉ ’Á≈Â≈Úª Á∆ ÓÈØ«Ú«◊¡≈«È’ ‹ª Ó≈È«√’ ÍzÂ∆«’«¡≈Úª ¿πÂ∂ ¡≈Ë≈« ‘ÈÕ
«Ú¡’Â∆Í’ ‹ª Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ «ÁzÙ‡∆’؉ «Úæ⁄ ’Á≈Â≈ ˘ ’ª Á∂ ¡Á≈ ’È «Úæ⁄ Ó≈È«√’ ¡√ßÂØÙ ’Ù‡ ¡Â∂
‘Ø Â∑ª Á∆¡ª ¡√π«ÚË≈Úª ‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª ’Á≈Â≈ ‹ÁØ∫ ’ Á≈ Ìπ◊Â≈È ’Á≈ ˛ ª ¿π√ ˘ «Â¡≈◊
’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ ‹∂’ ’ Ì≈ ˘ «È¡≈ͱÈ ∆Â∆ È≈Ò Úß«‚¡≈ ‹≈Ú∂ ª ‘∂’ ’Á≈Â≈ ˘ Ï≈Ï «Â¡≈◊ ‘∆
’È≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ
«Ú¡’Â∆Í’ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò ’≈Ø͉ Á∂ «ÂßÈ ¡≈Ë≈ Ò¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
A. Ï≈Ï «ÈÍæ÷ «Â¡≈◊ (Equal Absolute Sacrifice)
B. Ï≈Ï ¡ÈπÍ≈Â’ «Â¡≈◊ (Equal Proportional Sacrifice)
C. Ï≈Ï √∆Ӫ «Â¡≈◊ ‹ª ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ ’πæÒ «Â¡≈◊ (Equal Marginal Sacrifice or Minimum
Aggregate Sacrifice)
«¬È∑ª Ë≈È≈Úª Á∂ ÍzÂ∆Í≈ÁÈ «Úæ⁄ ‘∂·Ò∆¡ª Ó≈ÈÂ≈Úª ÒÀ ’∂ ⁄æÒÁ∂ ‘ª-
(i) ¡≈ÓÁÈ È≈Ò Íz≈Í ¿πÍÔØ«◊Â≈ Á∆ √ß«÷¡≈ÂÓ’ ¡≈Ó (Cardinal Measurement) √ßÌÚ ˛Õ
(ii) ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ Ú≈Ë∂ Á∂ È≈Ò √∆Ӫ ¿πÍÔØ◊Â≈ «Úæ⁄ ÿ≈‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛Õ
(iii) ¡≈ÓÁÈ ÍæË Á∆ √∆Ӫ ¿πÍÔØ«◊Â≈ ¿πÂ∂ ’ج∆ ÍzÌ≈Ú È‘∆∫ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ √Ì «Ú¡’Â∆¡ª Á∆ ¡≈ÓÁÈ Á∆
«¬’≈¬∆ ¡Â∂ ¿π√ È≈Ò √Ïß«Ë √∆Ӫ ¿πÍÔØ«◊Â≈ Ï≈Ï ˛ «¬√ Ò¬∆ ¿πÍÔØ«◊Â≈ Á∆ «‹Ú∂∫ «Ú¡’Â∆◊Â
ÂπÒ‰≈ (Inter Personal Comparison) √ßÌÚ ‘πßÁ∆ ˛Õ
I.B.A Ï≈Ï ’πæÒ «Â¡≈◊ (Equal Absolute Sacrifice)

«¬√ «ÁzÙ‡∆’؉ Á∂ ¡Èπ√≈ ’≈Ø͉ ª ‘∆ ’≈˘È∆ ‘Ø √’Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ Á∆ «Â¡≈◊ Á∆ Ó≈Â≈
Ï≈Ï ‘ØÚ∂Õ «¬√ √ÏßË «Úæ⁄ ‚≈. ‚≈Ò‡È Á≈ ’«‘‰≈ ˛ ““’≈Ø͉ ‘∂’ ÍÁ≈Ê Á∂ ÏØfi Á∆ Úß‚ «¬√ Â∑≈ È≈Ò
1
‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛ «’ √Ì ’Á≈Â≈Úª ¿πÂ∂ ÍzÂæ÷ ¡√Ò∆ Ì≈ Ï≈Ï ‘ØÚ∂Õ””
Í «Â¡≈◊ Á≈ √ÏßË ÓÈπæ÷ Á∆ Ó≈È«√’ ÁÙ≈Úª È≈Ò ‘πßÁ≈ ˛ «‹√ ˘ Ó≈͉≈ √ßÌÚ È‘∆∫ ‘πßÁ≈Õ «¬√ Ò¬∆ Úæ÷-Úæ÷
«Ú¡’Â∆¡ª Á∂ «Â¡≈◊ Á∆ ÂπÒ‰≈ ’È≈ ·∆’ È‘∆∫ ˛Õ ‹∂’ ’ Ò◊≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ ¡≈ÓÁÈ ˘ ¡≈Ë≈ ÓßÈ «Ò¡≈

1. Dalton, op. cit., page 91.

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 85